Wieniedikt Jerofiejew

Wieniedikt Jerofiejew

ros. Венедикт Васильевич Ерофеев

Imię i nazwisko	Wieniedikt Wasiljewicz Jerofiejew
Data i miejsce urodzenia	24 października 1938 Niwa-2
Data i miejsce śmierci	11 maja 1990 Moskwa
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Alma Mater	Uniwersytet Moskiewski
Dziedzina sztuki	proza, dramat, liryka
Ważne dzieła
Moskwa-Pietuszki Zapiski psychopaty

Wieniedikt Wasiljewicz Jerofiejew (ros. Венедикт Васильевич Ерофеев) (ur. 24 października 1938 w Niwa-2, ZSRR, zm. 11 maja 1990 w Moskwie) – rosyjski pisarz i dramaturg. Autor utworów ukazujących satyryczno-groteskowy wizerunek sowieckich realiów społeczno-obyczajowych i politycznych^[1]. Najbardziej znany z poematu prozą Moskwa-Pietuszki.

Życiorys

Dzieciństwo spędził na północy Rosji, w biednej rodzinie kolejarskiej mieszkającej przy stacji Pojakonda. Po zesłaniu ojca przebywał w domu dziecka w Kirowsku. Żyjąc w okresie zsyłek w obrębie koła podbiegunowego, na Półwyspie Kolskim, paradoksalnie dostąpił możliwości nauki pod okiem wykształconych nauczycieli wysyłanych tam przymusowo. Studia podejmował między innymi na Uniwersytecie Moskiewskim na wydziale filologicznym, skąd (podobnie jak i z innych uczelni) został wydalony. Pracował w rozmaitych zawodach, od kamieniarza po bibliotekarza, zaś swoje przemyślenia podczas robót w charakterze montera-łącznościowca, także te wynikające z problemu alkoholowego, opisał w utworze Moskwa-Pietuszki.

Przez długie lata jego twórczość była zakazana przez władze, krążyła w tak zwanym samizdacie, wydawana była jedynie za granicą. Dopiero pod koniec życia pisarz doczekał się powszechnej sławy w swym kraju.

W 1987 przyjął chrzest w katolickim kościele św. Ludwika w Moskwie^[2].

Zmarł na raka krtani. Pochowany na Cmentarzu Kuncewskim^[3].

Upamiętnienie

W listopadzie 1998 w 60. rocznicę urodzin na Placu Borby (Walki) w pobliżu stacji Miendielejewskaja odsłonięto pomnik Jerofiejewa wyobrażający pisarza z walizką pełną butelek.

Wybrana twórczość

• 1956–1958 – Zapiski psychopaty (ros. Записки психопата) – pamiętnik długo uważany za zaginiony, pierwszy raz opublikowany w 1995
• 1970 – Moskwa-Pietuszki (Москва – Петушки) – powieść opublikowana w latach 80. XX w.; polskie tłumaczenie Andrzej Drawicz. Poemat – jak nazwał go sam autor – z pozoru będący bezładnym zapisem myśli, spostrzeżeń, chaotycznych skojarzeń, delirycznych lęków i enigmatycznych wizji alkoholika, będącego w drodze do swej ukochanej. W rzeczywistości jest to poruszająca parabola ludzkiego losu, zabawna i przygnębiająca jednocześnie, posiadająca konstrukcję drogi krzyżowej.
• 1972 – Szostakowicz (Шостакович) – powieść o nieustalonym losie. Według słów Jerofiejewa utwór został skradziony podczas podróży pociągiem. W 1994 Sława Lon ogłosił, że rękopis cały czas znajdował się u niego i opublikował fragment, który przez większość literaturoznawców jest uważany za falsyfikat. Według przyjaciela Jerofiejewa – Władimira Murawjowa(ros.) powieść nie istnieje, a historia została zmyślona przez samego pisarza.
• 1973 – Wasilij Rozanow oczami ekscentryka (Василий Розанов глазами эксцентрика) – eseje
• 1985 – Noc Walpurgi, albo kroki Komandora (Вальпургиева ночь, или шаги Командора) – dramat, którego akcja ma miejsce w szpitalu psychiatrycznym. Wrażliwy i inteligentny Lew Gurewicz zostaje uwięziony na jednym z oddziałów psychuszki, gdzie na wszelkie wątpliwości dotyczące otaczającej rzeczywistości aplikowana jest pacjentom sulfazyna okraszona obelgami i przemocą ze strony wszechwładnego personelu.
• 1985–1986 – Fanny Kapłan (Диссиденты, или Фанни Каплан) – dramat nieukończony
• 1988 – Moja maleńka leniniana (Моя маленькая лениниана) – esej; polskie tłumaczenie Katarzyna Krzyżewska^[4]
• 1992 – Listy do siostry – listy Jerofiejewa do siostry Tamary Guszczynej
• Złote myśli
• Wariatem można być w każdym wieku

Przypisy

Bibliografia

Źródła w języku angielskim

• Biografia Jerofiejewa na portalu Russia-InfoCentre (ang.). [dostęp 2014-03-31].

Źródła w języku rosyjskim

• Biografia Jerofiejewa na portalu Chronos (ros.). [dostęp 2014-03-31].
• Biografia Jerofiejewa na portalu Krugoswiet (ros.). [dostęp 2014-03-31].

Linki zewnętrzne

• Moskwa-Pietuszki w oryginale