Wiersz aliteracyjny

Wiersz aliteracyjny – system metryczny, oparty na tonicznej zasadzie ekwiwalencji wersów, w którym funkcję systemowego środka instrumentacji pełniła aliteracja, a nie rym[1]. Wiersz aliteracyjny panował w wersyfikacji ludów germańskich[2]. Był on podstawowym rodzajem wiersza w poezji staroangielskiej (Beowulf)[3], średnioangielskiej (Pan Gawen i Zielony Rycerz) i staroislandzkiej (Edda starsza).

W dziewiętnastym wieku reaktywował go Gerard Manley Hopkins. William Morris nawiązał do skandynawskiej tradycji wykorzystania aliteracji w poemacie Historia Sigurda Volsunga[4]. Z wierszem aliteracyjnym eksperymentował we wczesnej fazie swojej twórczości John Ronald Reuel Tolkien[5]. Wiersz aliteracyjny naśladował w swoich przekładach liryki staroangielskiej Robert Stiller[6]. Podobnie uczyniły Katarzyna Staniewska i Agnieszka Sylwanowicz, tłumaczki Upadku Artura Tolkiena.

Przypisy

  1. ↑ alliterative verse, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-04-25] (ang.).
  2. ↑ Jerzy Kuryłowicz. Podstawy językowe metryki starogermańskiej. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”. 30, 1972. (pol.). 
  3. ↑ Monika Opalińska: To the rhythm of poetry. A study of late Old English metrical prayers. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. ISBN 978-83-235-1310-0. (ang.).
  4. ↑ The Story of Sigurd the Volsung, and the Fall of the Niblungs by William Morris. jstor.org, 1877. [dostęp 2018-04-25]. (ang.).
  5. ↑ Bartłomiej Błaszkiewicz: Upadek Artura J.R.R. Tolkiena w kontekście formulicznej tradycji średnioangielskiej arturiańskiej poezji aliteracyjnej. repozytorium.uni.wroc.pl. [dostęp 2018-04-25]. (pol.).
  6. ↑ Robert Stiller. Z poezji staroangielskiej. „Literatura na Świecie”. 11, 1976. (pol.). 

Bibliografia

  • J.R.R. Tolkien: Upadek Artura. Pod redakcja Christophera Tolkiena. Przełożyły Katarzyna Staniewska i Agnieszka Sylwanowicz. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2013. ISBN 978-83-7839-657-4.