Wierzbów

Wierzbów

Widok na wieś od strony zachodniej
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Powiat	Kieżmark
Starosta	Tatiana Faltinová[1]
Powierzchnia	19,30[2] km²
Wysokość	654[3] m n.p.m.
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	1518[4] 79,05[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 52[3]
Kod pocztowy	059 72[3]
Tablice rejestracyjne	KK
Położenie na mapie kraju preszowskiego Wierzbów
Położenie na mapie Słowacji Wierzbów
49°05′15″N 20°25′30″E/49,087500 20,425000
Strona internetowa

Wierzbów (słow. Vrbov, węg. Ménhárd, niem. Menhardsdorf) – wieś (obec) we wschodniej Słowacji, w powiecie kieżmarskim, kraju preszowskim. Ośrodek wypoczynkowy.

Wierzbów w latach 1271–1878 był miastem.

Na południe od centrum wsi znajduje się Park termalny Vrbov.

Położenie geograficzne

Wierzbów leży na pograniczu Kotliny Popradzkiej i Gór Lewockich^[6]. Przez wieś z południa na północ przepływa Vrbovský potok, który w Kieżmarku uchodzi do Popradu. W jego biegu w południowej części wsi znajdują się trzy stawy rybne. Wierzbów graniczy od północy z miastem Kieżmark i Lubicą, od wschodu z Twarożną, od południa z Vlkovą i Vlkovcami i od zachodu z Žakovcami i Huncowcami. Przez wieś przebiega droga lokalna nr 536 Kieżmark - Jánovce i nr 3094 Wierzbów - Huncowce^[7].

Historia

Rejon, w którym leży Wierzbów, od X wieku do I połowy wieku XIII znajdował się we władaniu Polski. Sam Wierzbów był wzmiankowany po raz pierwszy w 1251. W II połowie XIII w. osiedlili się tu osadnicy niemieccy. Wówczas region ten należał już do Węgier. W 1271 król węgierski Stephen V przyznał prawa miejskie. W 1412 Wierzbów wszedł – jako jedno z 13 „miast spiskich” – w skład tzw. zastawu spiskiego. Od tego czasu przez ponad 350 lat (do 1769) miejscowość znajdowała się w jurysdykcji Polski, co upamiętnia zabytkowa kolumna z rzeźbą ustawiona przed kościołem w XVIII wieku. W latach 1778–1876 Wierzbów należał do tzw. Prowincji XVI Miast Spiskich. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, hodowlą bydła, a także gorzelnictwem i handlem płótnem. Centrum stanowi rynek otoczony domami mieszkalnymi wzniesionymi często jeszcze na XV–XVI-wiecznych działkach. W 1878 Wierzbów utracił prawa miejskie.

W 1981 w miejscowości odkryto siarkowe wody termalne i na ich bazie otwarto kąpielisko. Obecnie składa się ono z 7 basenów z wodą o temperaturze od 26 do 38 °C^[8].

Zabytki

• Kościół św. Serwacego z 1222^[9], zbudowany w stylu romańskim, przebudowany w stylu gotyckim w wieku XV, ponownie przebudowany w 1539 w stylu renesansowym. Jest to jedyny kościół na Słowacji, któremu patronuje św. Serwacy. Wewnątrz najcenniejsza to gotycka chrzcielnica z XV wieku, oraz późnobarokowo-rokokowy masywny drewniany ołtarz św. Serwacego; dwa późnobarokowe ołtarze boczne – prawy św. Andrzeja z lat 1727-42 i lewy św. Krzyża z 1774; organy firmy Otto Rieger z 1913. W 2008 świątynię gruntownie odrestaurowano i obecnie pełni funkcję rzymskokatolickiego kościoła parafialnego^[10].
• Murowana dzwonnica z 1644^[11], zwieńczona renesansową attyką, w typie klasycznych „dzwonnic spiskich”, restaurowana w 1726. Duży dzwon pochodzi z drugiej połowy XIV wieku, natomiast mały z 1922 przeniesiono w 1955 z Lubickich Kupeli.
• Wotywny słup maryjny z 1727^[9]. W czasie renowacji w 1996 na postument wstawiono kopię rzeźby, a oryginał umieszczono w budynku urzędu wsi^[12];
• Kościół ewangelicki z 1784^[13], klasycystyczny;
• Biblioteka parafialna, założona w 1790 (w 1885 liczyła 2452 woluminy).
• Budynek poczty, otwartej dnia 10.12.1868, w której telefon założono w 1916, a do 1922 przesyłki dostarczano powozem konnym^[14].

Turystyka

• Kościół św. Serwacego z dzwonnicą jest obiektem słowackiego szlaku gotyckiego Spiš – Gemer^[15].
• Kąpielisko termalne i znajdujące się przy nim stawy z możliwością łowienia ryb.

Szlaki rowerowe

• nr 5890 Przez miejscowość przebiega widokowa 7 km asfaltowa ścieżka rowerowa do Kieżmarka i w drugą stronę do Hradiska^[16]
• nr 8869 Wierzbów – Huncowce^[16]

Galeria

• 

  Kościół św. Serwacego
• 

  Wnętrze kościoła św. Serwacego
• 

  Zabytki: dzwonnica, figura maryjna i poczta
• 

  Attyka na dzwonnicy
• 

  Kościół ewangelicki
• 

  Widok na Tatry ze ścieżki rowerowej
• 

  Rynek z urzędem wsi
• 

  Główna ulica
• 

  Herb
• 

  Kaplica cmentarna
• 

  Kąpielisko termalne

Przypisy