Wierzbów

Wierzbów
Ilustracja
Widok na wieś od strony zachodniej
Państwo

 Słowacja

Kraj

preszowski

Powiat

Kieżmark

Starosta

Tatiana Faltinová[1]

Powierzchnia

19,30[2] km²

Wysokość

654[3] m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


1518[4]
79,05[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 52[3]

Kod pocztowy

059 72[3]

Tablice rejestracyjne

KK

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wierzbów”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Wierzbów”
Ziemia49°05′15″N 20°25′30″E/49,087500 20,425000
Strona internetowa

Wierzbów (słow. Vrbov, węg. Ménhárd, niem. Menhardsdorf) – wieś (obec) we wschodniej Słowacji, w powiecie kieżmarskim, kraju preszowskim. Ośrodek wypoczynkowy.

Wierzbów w latach 1271–1878 był miastem.

Na południe od centrum wsi znajduje się Park termalny Vrbov.

Położenie geograficzne

Wierzbów leży na pograniczu Kotliny Popradzkiej i Gór Lewockich[6]. Przez wieś z południa na północ przepływa Vrbovský potok, który w Kieżmarku uchodzi do Popradu. W jego biegu w południowej części wsi znajdują się trzy stawy rybne. Wierzbów graniczy od północy z miastem Kieżmark i Lubicą, od wschodu z Twarożną, od południa z Vlkovą i Vlkovcami i od zachodu z Žakovcami i Huncowcami. Przez wieś przebiega droga lokalna nr 536 Kieżmark - Jánovce i nr 3094 Wierzbów - Huncowce[7].

Historia

Rejon, w którym leży Wierzbów, od X wieku do I połowy wieku XIII znajdował się we władaniu Polski. Sam Wierzbów był wzmiankowany po raz pierwszy w 1251. W II połowie XIII w. osiedlili się tu osadnicy niemieccy. Wówczas region ten należał już do Węgier. W 1271 król węgierski Stephen V przyznał prawa miejskie. W 1412 Wierzbów wszedł – jako jedno z 13 „miast spiskich” – w skład tzw. zastawu spiskiego. Od tego czasu przez ponad 350 lat (do 1769) miejscowość znajdowała się w jurysdykcji Polski, co upamiętnia zabytkowa kolumna z rzeźbą ustawiona przed kościołem w XVIII wieku. W latach 1778–1876 Wierzbów należał do tzw. Prowincji XVI Miast Spiskich. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, hodowlą bydła, a także gorzelnictwem i handlem płótnem. Centrum stanowi rynek otoczony domami mieszkalnymi wzniesionymi często jeszcze na XV–XVI-wiecznych działkach. W 1878 Wierzbów utracił prawa miejskie.

W 1981 w miejscowości odkryto siarkowe wody termalne i na ich bazie otwarto kąpielisko. Obecnie składa się ono z 7 basenów z wodą o temperaturze od 26 do 38 °C[8].

Zabytki

  • Kościół św. Serwacego z 1222[9], zbudowany w stylu romańskim, przebudowany w stylu gotyckim w wieku XV, ponownie przebudowany w 1539 w stylu renesansowym. Jest to jedyny kościół na Słowacji, któremu patronuje św. Serwacy. Wewnątrz najcenniejsza to gotycka chrzcielnica z XV wieku, oraz późnobarokowo-rokokowy masywny drewniany ołtarz św. Serwacego; dwa późnobarokowe ołtarze boczne – prawy św. Andrzeja z lat 1727-42 i lewy św. Krzyża z 1774; organy firmy Otto Rieger z 1913. W 2008 świątynię gruntownie odrestaurowano i obecnie pełni funkcję rzymskokatolickiego kościoła parafialnego[10].
  • Murowana dzwonnica z 1644[11], zwieńczona renesansową attyką, w typie klasycznych „dzwonnic spiskich”, restaurowana w 1726. Duży dzwon pochodzi z drugiej połowy XIV wieku, natomiast mały z 1922 przeniesiono w 1955 z Lubickich Kupeli.
  • Wotywny słup maryjny z 1727[9]. W czasie renowacji w 1996 na postument wstawiono kopię rzeźby, a oryginał umieszczono w budynku urzędu wsi[12];
  • Kościół ewangelicki z 1784[13], klasycystyczny;
  • Biblioteka parafialna, założona w 1790 (w 1885 liczyła 2452 woluminy).
  • Budynek poczty, otwartej dnia 10.12.1868, w której telefon założono w 1916, a do 1922 przesyłki dostarczano powozem konnym[14].

Turystyka

  • Kościół św. Serwacego z dzwonnicą jest obiektem słowackiego szlaku gotyckiego SpišGemer[15].
  • Kąpielisko termalne i znajdujące się przy nim stawy z możliwością łowienia ryb.

Szlaki rowerowe

Galeria

Przypisy

  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-29].
  2. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
  4. Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  5. Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
  6. Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-07-01].
  7. google.pl/maps. [dostęp 2017-07-01].
  8. Wiesława Rusin, Barbara Zygmańska, Paweł Klimek Słowacja, Pascal, Bielsko-Biała 2008 ss. 492, 493 ISBN 978-83-7513-207-6
  9. a b Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku
  10. Dane z tablicy informacyjnej obok kościoła, [dostęp 2017.06.27]
  11. Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku
  12. Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku
  13. Evidencia národných kultúrnych pamiatok na Slovensku
  14. Dane z tablicy informacyjnej obok poczty, [dostęp 2017.06.27]
  15. Oficjalna strona szlaku. [dostęp 2017-07-07].
  16. a b Turystyczna mapa rowerowa Spišska Magura, Levočské vrchy, Vysoké Tatry, 1:50000, Spišská Belá 2016

Media użyte na tej stronie

Prešov Region - outline map.svg
Autor: Caroig, Licencja: CC BY-SA 3.0
Outline map of the prešov Region, Slovakia, ready for the Geobox template, calibrated at en:Template:Geobox locator Prešov Region
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Szlak rowerowy żółty.svg
Żółty szlak rowerowy
Szlak rowerowy zielony.svg
Zielony szlak rowerowy
Vrbov, herb.jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Vrbov