Wierzch

Wierzch
wieś
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Kościół pw. św. Wawrzyńca
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

425[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493965

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wierzch”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzch”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzch”
Ziemia50°21′13″N 17°46′43″E/50,353611 17,778611

Wierzch (dodatkowa nazwa w j. niem. Deutsch Müllmen) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[3]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 425 osób[1].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 6 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Głogówek z gminą Biała. Należy do Euroregionu Pradziad[4]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[5].

Środowisko naturalne

We Wierzchu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,2 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wierzchu wynoszą 627 mm. Dominują wiatry zachodnie[6].

Nazwa

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Wierzch, a także niemiecką Deutsch Müllmen we fragmencie: „Deutsch Müllmen (1317 Milowano, polnisch Wirok, kirchlich Wierzch, Unhohe)”[7].

Historia

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 766 mieszkańców Wierzchu 34 posługiwało się językiem niemieckim, 723 językiem polskim, a 9 było dwujęzycznych[8].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki[9].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:

  • kościół par. pw. św. Wawrzyńca wybudowany w latach 1899–1900[11], wybudowany według projektu Ludwiga Schneidera w miejscu poprzedniego z XVI wieku, z którego pochodzi XVI-wieczna wieża. Na murze zewnętrznym sześć renesansowych płyt nagrobnych oraz kartusze herbowe Odrowążów. Wewnątrz namalowany na desce obraz Matki Boskiej z XVI w., wypis z księgi rejestru
  • ogrodzenie cmentarza, wypisane z księgi rejestru.

Transport

Przez Wierzch przebiega droga krajowa

Kultura

W Wierzchu działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[12].

Ludzie urodzeni w Wierzchu

  • Franciszek Strzoda (1857–1922), rolnik, poseł do landtagu i Reichstagu, działacz narodowy
  • Alfons Rogosz (1858–1934), franciszkanin
  • Wilhelm Rogosz (1865–1939), franciszkanin
  • Jan Strzoda (1887–1959), lekarz, powstaniec śląski, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, działacz społeczny

Przypisy

  1. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1451 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  4. ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-06-08].
  5. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa, bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  6. ↑ Klimat: Wierzch: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-06-08].
  7. ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1082.
  8. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75.
  9. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108. [dostęp 2013-01-09].
  11. ↑ Wolfgang Globisch: Wczoraj i dziś parafii Wierzch. Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu, s. 99. ISBN 978-83-7342-522-4.
  12. ↑ DFK Wierzch / Deutsch Müllmen

Bibliografia

  • Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
Gmina Głogówek
Miasto
Wsie
Osada
Integralne
części wsi
Części
miasta

POL Głogówek COA.svg

Media użyte na tej stronie

Głogówek (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of gmina Głogówek, Poland.
Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Prudnik County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.25 N
  • W: 17.43 E
  • E: 18.06 E
2011-09 Wierzch 11 Kościół św. Wawrzyńca.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Wierzch - rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca (nr 1), XVI w., 1904