Wierzchoniów

Artykuł

51°20′3″N 22°2′8″E

- błąd

38 m

WD

51°20'N, 22°0'E

- błąd

19925 m

Odległość

194 m

Wierzchoniów
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

puławski

Gmina

Kazimierz Dolny

Liczba ludności (2020)

258[1]

Strefa numeracyjna

81

Tablice rejestracyjne

LPU

SIMC

0383082

Położenie na mapie gminy Kazimierz Dolny
Mapa konturowa gminy Kazimierz Dolny, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wierzchoniów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wierzchoniów”
Położenie na mapie powiatu puławskiego
Mapa konturowa powiatu puławskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wierzchoniów”
Ziemia51°20′03″N 22°02′08″E/51,334167 22,035556

Wierzchoniów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Kazimierz Dolny.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[2]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

Miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Celejów.

Historia

Wierzchoniów w źródłach pisanych występuje od 1317, [3][4][5] - 4 km na NE od Kazimierza Dolnego, nad rzeką Bystrą; ok. 86 km na NE od klasztoru, 23 km na NE od Braciejowic.

W trakcie badań archeologicznych w Wierzchoniowie stwierdzono ślady kultury materialnej z okresu VIII-XIII[6][7].

W wieku XV w powiecie lubelskim, parafii Kazimierz.

Wieś stanowiła własność szlachecką, dziesięcina należała do klasztoru świętokrzyskiego.

  • 1317 - 1380 – klucz bochotnicki
  • 1460- 6 – klucz kurowski
  • 1464 – klucz bochotnicki
  • 1470- 80 – dziedzicem był (rzekomo) Piotr Kurowski, względnie Kurozwęcki, Folwarku we wsi nie było. Sołectwo na 11 i 1/2 łanach (DLB II 553, III 250
  • 1470-80 – z 11,5 łana kmiecego dziesięcinę snopową i konopną wartości do 9 grzywien dowożą klasztorowi świętokrzyskiemu,
temuż klasztorowi dziesięcinę snopową „w gonitwę” oddaje sołectwo (DLb. II 553; III 250)
  • 1529– dziesięcina snopowa wartości 1/2 grzywny należy do stołu konwentu świętokrzyskiego [8],
od roku 1621 do 1731 tak jak Celejów.
  • 1652 – Jan Borkowski płaci konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięciny ze wsi Celejów, Karmanowice, Rąblów, Stok i Wierzchoniów 60 zł [9],
  • 1657-71 – proces ze Stanisławem Dunin-Borkowskim, kasztelanem połanieckim, o dziesięciny ze wsi Bochotnica, Celejowa, Karmanowice, Rąblów, Stok i Wierzchoniowa, w wyniku którego klasztor świętokrzyski otrzymał jako odszkodowanie za zabrane dziesięciny pierścień wartości 1700 zł [10][11]
  • 1675-9 – korespondencja między Stanisławem Borkowskim a przeorem klasztoru świętokrzyskiego w sprawie dziesięcina z ww. wsi [12],
  • 1680-1 – ponowne wyroki przysądzające klasztorowi świętokrzyskiemu dziesięciny z między innymi wsi Wierzchoniów, dziedzic Stanisław Borkowski musi zapłacić klasztorowi za zaległe dziesięciny 1500 zł [13]
  • 1681-7 – dalsza korespondencja między Stanisławem Borkowskim a przeorem klasztoru świętokrzyskiego w sprawie dziesięcin z wyżej wymienionych wsi [14]
  • 1819 – dziesięcina snopowa dalej należy do stołu konwentu, z tym że kupowana jest przez miejscową gromadą za 52 zł [15]

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy Kazimierz Dolny za 2020. 2021-05-31. [dostęp 2021-08-04].
  2. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  3. ↑ Kosyl ↓, s. 21,75;.
  4. ↑ Niec. ↓, s. 223.
  5. ↑ SHGL ↓, s. 256.
  6. ↑ Rozwałka ↓, s. 167.
  7. ↑ Hoczyk ↓, s. 130.
  8. ↑ LR ↓.
  9. ↑ AG nab. ↓, s. 936 1,2.
  10. ↑ Gacki ↓, s. 303.
  11. ↑ ZDP ↓, s. rps 10543 111-1v.
  12. ↑ ZDP ↓, s. rps 10543 111v-2v.
  13. ↑ ZDP ↓, s. 112v.
  14. ↑ ZDP ↓, s. 112v-3.
  15. ↑ AOkup. ↓, s. 10v.

Bibliografia

  • AG nab.. Rejestry dziesięcin, czynszów i wyderkafów, powinności poddanych i poborów z dóbr i dochodów konwentu świętokrzyskiego z lat 1650-1689, AG, nabytki Oddziału I, nr 936.. „Archiwum Główne”. Sprawdź autora:1.
  • LR. Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968.. „Liber retaxationum”. Sprawdź autora:1.
  • ZDP. Zarząd Dóbr Państwowych Guberni Radomskiej, zbiór rpsów w Archiwum Państwowym w Radomiu, zobacz też AOkup.. „Archiwum Państwowe w Radomiu”. Sprawdź autora:1.
  • Gacki. J. Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. „Benedyktyński klasztor na Łysej Górze”. Sprawdź autora:1.
  • Kosyl. Nazwy miejscowe dawnego województwa lubelskiego. „Archiwum Państwowe w Radomiu”. Wrocław 1978. ISSN 0079-4775. Sprawdź autora:1.
  • AOkup.. Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456.. „Archiwa Państwowe”. Sprawdź autora:1.
  • Stanisława Hoczyk, S. Hoczyk-Siwkowa, Małopolska północno-wschodnia w VI-X wieku. Struktury osadnicze (Lubelskie Materiały Archeologiczne, 12), Lublin 1999., Lublin 1999.
  • Andrzej Rozwałka, Sieć osadnicza w archidiakonacie lubelskim w średniowieczu. Studium archeologiczno-historyczne (Wydział Humanistyczny UMCS, Rozprawy habilitacyjne, 98), Lublin 1999., wyd. Wydział Humanistyczny UMCS, Lublin 1998.
  • Franciszek Niec., F. Nieckuła, Nazwy miejscowe z sufiksem -ov-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wr. 1971.
  • Stanisław Kuraś- SHGL. Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, oprac. S. Kuraś (Dzieje Lubelszczyzny, 3),. „Dzieje Lubelszczyzny, 3”. Lublin 1998. 

Linki zewnętrzne

Gmina Kazimierz Dolny
Miasta
Dzielnice i osiedla
Wsie
Części miejscowości
  • Granica
  • Josiniec
  • Kolonia Zbędowice

Herb gminy

Media użyte na tej stronie