Wiesław Kielar

Wiesław Kielar
Data i miejsce urodzenia

12 sierpnia 1919
Przeworsk

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 1990
Wrocław

Zawód

pisarz, operator filmowy

Lata aktywności

1951-1990

Wiesław Kielar (ur. 12 sierpnia 1919 w Przeworsku, zm. 1 czerwca 1990 we Wrocławiu) – polski pisarz i operator filmowy, więzień niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

Życiorys

Był jednym z pierwszych polskich więźniów (numer obozowy 290) niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz- Birkenau. Został aresztowany w rodzinnym Jarosławiu w pierwszych dniach maja 1940, następnie uwięziony wraz z kilkudziesięcioma kolegami w Tarnowie. Stamtąd 14 czerwca 1940 r. przybył pierwszym transportem do KL Auschwitz i stał się numerem 290. Od momentu zarejestrowania przez niemal pięć lat pobytu w obozie Kielar pracował w różnych częściach kompleksu Auschwitz, pełniąc funkcję pielęgniarza, tragarza trupów, pisarza, instalatora, a jako "stary" więzień – blokowego. Wraz z Edwardem Galińskim przygotował ucieczkę z obozu. Ostatecznie zrezygnował z ucieczki na rzecz Mali Zimetbaum, która zbiegła z Galińskim (tzw. "Romeo i Julia" z Auschwitz)[1]. W ostatnich miesiącach 1944 r. został przewieziony karnym transportem w głąb Niemiec i tam, przenoszony z obozu do obozu, doczekał wyzwolenia.

Do Polski wrócił w 1946 r., ukończył Państwową Wyższą Szkołę Filmową im. Leona Schillera w Łodzi i pracował jako operator filmowy. Osiedlił się we Wrocławiu i tu wraz z żoną pozostał do swojej śmierci. Zadebiutował opowiadaniem o Oświęcimiu. Sławę przyniosły wspomnienia pt. Anus Mundi (1966)[2], z bezkompromisową szczerością i bezwzględnością opisujące realia obozowe, złożoność życia i ludzkich postaw w nieludzkiej rzeczywistości. Później ukazały się wspomnienia Kielara z czasów przedwojennych I nasze młode lata. Jest to jedna z najciekawszych relacji z codziennego życia w Jarosławiu lat 30. W edycji Dzieł Wybranych został oddany także w ręce czytelników trzeci, wydany już po śmierci Kielara tom, w którym autor opisuje swoje losy powojenne.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty)[3].

Tematyka dzieł

grób Wiesława Kielara na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty), kwatera LXXIX, rząd 11, miejsce 2

Złożoność życia i ludzkich postaw, wymuszona ekstremalnością, rodziła zupełnie odmienne zachowania. „Anus mundi” to określenie po łacinie użyte w 1942 przez Hauptsturmführera Heinza Thilo, niemieckiego lekarza SS, który podczas obserwacji zagazowywania 800[4] kobiet po selekcji, nazwał obóz „odbytem świata”.

Później ukazały się wspomnienia autora z czasów przedwojennych I nasze młode lata. Jest to jedna z najciekawszych relacji z codziennego życia w Jarosławiu lat 30. W Życie toczy się dalej autor opisuje swoje losy powojenne, bardzo trudne dla prostolinijnego, nigdy nie idącego na kompromis z komunistyczną władzą, obywatela. W wywiadach podkreślał, że nie przenosi żalu i urazy na współczesnych Niemców. Jednakże ohyda i ogrom zła, które były dziełem narodowego socjalizmu nie pozwalają o nich zapomnieć i nakazują, aby o nich przypominać.

Utwory literackie

  • Anus mundi
  • I nasze młode lata
  • Życie toczy się dalej

Upamiętnienie

Od 2014 roku jest patronem ronda na wrocławskiej Różance[5].

Przypisy

  1. ↑ Tragiczna miłość w Auschwitz
  2. ↑ Wiesław Kielar, Anus Mundi, Wrocław: Atut, 2004, s. 370, ISBN 83-89247-79-8 [dostęp 2018-05-17].
  3. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Wiesław Kielar. rakowice.eu. [dostęp 2018-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
  4. ↑ Mieczysław Kieta, przedmowa "Anus Mundi", Kraków: Wydawnictwo literackie 1980. s.13.
  5. ↑ Akty Prawne. uchwaly.um.wroc.pl. [dostęp 2019-05-02].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

WiesławKielarCmentarzRakowicki.jpg
Autor: Henry39, Licencja: CC BY-SA 4.0
grób Wiesława Kielara na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, kwatera LXXIX, rząd 11, miejsce 2