Wieszczyna

Wieszczyna

przysiółek wsi
Widok na wieś z wieży widokowej
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Prudnik
Część miejscowości	Dębowiec
Wysokość	330 m n.p.m.
Liczba ludności (2016)	23[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-200[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0502635
Położenie na mapie gminy Prudnik Wieszczyna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wieszczyna
Położenie na mapie województwa opolskiego Wieszczyna
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Wieszczyna
50°16′54″N 17°30′35″E/50,281667 17,509722

Wieszczyna (potocznie: Nowa Wieś^[3][4], niem. Neudeck) – przysiółek wsi Dębowiec w Polsce położony w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik^[5]. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Dębowiec. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Gór Opawskich.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2016 przysiółek był zamieszkany przez 23 osoby^[1].

Geografia

Widok na Wieszczynę od strony torowisk tranzytu czeskiego

Przysiółek położony jest w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1,75 km od Dębowca i 650 m od granicy z Czechami, w północno-wschodniej części Gór Opawskich, na ziemi prudnickiej. Miejscowość leży na terenie Parku Krajobrazowego Gór Opawskich, u podnóża Długoty, najwyższego szczytu powiatu prudnickiego. Wieś położona jest w zachodniej części Lasu Prudnickiego. Przez wieś przepływa bezimienny dopływ Zameckiego Potoku spod góry Svatý Roch. Leży na wysokości 330 m n.p.m.

Przebiega tędy droga powiatowa z Prudnika do Pokrzywnej.

Nazwa

Do 1945 miejscowość nosiła niemiecką nazwę Neudeck, którą tłumaczy się na Nowy Zakątek^[6]. 15 grudnia 1949 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Dębowcem i Pokrzywną, polską nazwę Wieszczyna^[7]. Następnie otrzymała ona nazwę Nowa Wieś, jednak z czasem przywrócono nazwę Wieszczyna^[8]. Miejscowość nadal popularnie nazywana jest przez lokalną ludność Nowa Wieś, przez co wśród odwiedzających i w niektórych publikacjach turystycznych bywa mylona z Nową Wsią Prudnicką koło Białej^[9][10][11]. Nazwa Wieszczyna związana jest z nazwą pospolitą „wieszczek”, oznaczającą człowieka przepowiadającego przyszłość (czarodziej, wróżbita), bądź ze słowem „wieść”. Ma od niej wywodzić się nazwisko Wieszczan^[12].

Historia

Pocztówka z Wieszczyny z 1921

W 1562 Rada Miejska Prudnika wzięła Wieszczynę w zastaw, a w 1597 nabyła ją na własność^[13].

W XIX wieku w Wieszczynie funkcjonował urząd celny na granicy Prus i Austrii. Prowadziła tędy droga z Jindřichova do Wrocławia^[14].

Na początku XX wieku rodzina Fränklów wybudowała w miejscowości sanatorium dla dzieci pracowników ich fabryki włókienniczej (późniejszy „Frotex”). Był to pierwszy zakładowy dom wypoczynkowy w okolicy Prudnika. W latach 30. XX wieku został rozbudowany^[15].

Podczas II wojny światowej, w okresie walk w rejonie Prudnika w marcu 1945, Armii Czerwonej trzykrotnie nie udało się zająć Wieszczyny^[16][17][18], natomiast niemieckie bataliony prowadziły bezskuteczne kontrataki z Wieszczyny na Dębowiec^[19]. Dopiero w nocy z 7 na 8 maja Rosjanie z 1024 Pułku Strzeleckiego zdołali przebić się przez Wieszczynę^[18]. Po zakończeniu II wojny światowej Wieszczyna została przejęta przez administrację polską. Osiedlono w niej wówczas część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód.

Jako integralna część Dębowca, w latach 1945–1950 Wieszczyna należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 należała do gminy Moszczanka, a w latach 1954–1972 do gromady Moszczanka.

W czasach PRL-u w dawnym domu wypoczynkowym zakładów Fränkla funkcjonował dom wczasowy, a następnie utworzono tu prewentorium, mające związek z działalnością ośrodka „Aleksandrówka” w Jarnołtówku. Gmina Prudnik odkupiła budynek od urzędu marszałkowskiego w 2007, a w 2012 oddała do użytku wyremontowany obiekt. Utworzono w nim schronisko młodzieżowe „U Króla Gór Opawskich”, które było filią Schroniska „Dąbrówka” w Prudniku^[15].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest^[20]:

• kaplica przydrożna, z XIX w., księga rejestru nr 489/58 z dnia 15.10.1958

Transport

Droga Pokrzywna–Wieszczyna w rejonie tranzytu czeskiego

Transport drogowy

Do Wieszczyny można dojechać z Prudnika przez Dębowiec, a także drogą z Pokrzywnej. Wieszczyna posiada połączenia autobusowe z Prudnikiem. W miejscowości znajduje się jeden przystanek autobusowy – przy głównej drodze^[21].

Transport kolejowy

Pograniczem Wieszczyny z Pokrzywną biegnie linia kolejowa nr 333 Głuchołazy – Pokrzywna, przejeżdżają tędy pociągi czeskie. Do 2007 na linii 333 między Pokrzywną i Wieszczyną funkcjonowało polsko-czeskie kolejowe przejście graniczne Głuchołazy-Jindřichov ve Slezsku.

Religia

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

Kaplica śś. Tymoteusza i Aurelii

Katolicy z Wieszczyny należą do parafii Podwyższenia Świętego Krzyża w Moszczance (dekanat Prudnik)^[22]. W 1825 w środkowej części miejscowości, przy trasie prowadzącej z Dębowca do Pokrzywnej, została wybudowana kaplica poświęcona świętym Tymoteuszowi i Aurelii. W 1885 dokonano jej przebudowy^[23].

Turystyka

Schronisko „U Króla Gór Opawskich”

Jeden z trzech stawów w Wieszczynie

Wieszczyna jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości w Górach Opawskich. Rozciąga się stąd panorama na masyw Biskupiej Kopy (890 m n.p.m.). Miejscowe walory krajobrazowe i przyrodnicze sprawiły, że już w XIX wieku wybierali się tu turyści.

W miejscowości znajduje się filia „U Króla Gór Opawskich” Szkolnego Schroniska Młodzieżowego „Dąbrówka” w Prudniku. Schronisko jest placówką oświatową całoroczną, której głównym celem jest rozwój turystyki jako aktywnej formy wypoczynku wśród młodzieży szkolnej poprzez udzielanie tanich noclegów, pomoc w organizacji imprez o charakterze turystycznym, udzielanie informacji turystycznej. Szkolne Schronisko Młodzieżowe jest bazą noclegową dla młodzieży szkolnej, nauczycieli i studentów. Innym turystom oferuje usługi w miarę wolnych miejsc.

Wieszczyna oferuje rozległe widoki Masywu Biskupiej i Srebrnej Kopy. Na południowym skraju wsi znajdują się stawy rybne. W celu podniesienia atrakcyjności turystycznej Wieszczyny wybudowano tu wieżę widokową oraz drogę do pobliskiego czeskiego Jindřichova. W miejscowości funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne „Leśny Wypoczynek”^[24].

Szlaki turystyczne

Przez Wieszczynę prowadzą szlaki turystyczne^[25][26]:

• Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik – Świeradów-Zdrój
• Wieszczyna – przełęcz pod Zamkową Góra (5 km): Wieszczyna – Las Rosenau – Przełęcz pod Zamkową Górą (508 m n.p.m.)
• Prudnik – Wieszczyna – Trzebina (19,5 km): Prudnik (stacja kolejowa) – Łąka Prudnicka – Trupina – Wieszczyna – Trzebina

Szlaki rowerowe

Przez Wieszczynę prowadzą szlaki rowerowe^[25][27]:

• Turystyczna trasa rowerowa Gór Opawskich (40 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Chocim – Dębowiec – Wieszczyna – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Sławniowice
• Wokół Lasu Prudnickiego – Pętla I (20 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Wieszczyna – Dębowiec – Prudnik
• Via Montana (9 km): Prudnik – Dębowiec – Wieszczyna – Jindřichov

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.