Wietnamskie Siły Powietrzne
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siły zbrojne | Siły Zbrojne Republiki Wietnamu |
| Nazwa skrócona | VNAF |
| Data utworzenia | 1955 |
| Data likwidacji | 1975 |
| Znak rozpoznawczy |
|
| Najwyższe dowództwa | |
| Wojskowe | |
Wietnamskie Siły Powietrzne (wiet. Không lực Việt Nam Cộng hòa ; KLVNCH, ang. Vietnam Air Force; VNAF) – nieistniejące wojska lotnicze Republiki Wietnamu (Wietnamu Południowego), zlikwidowane w 1975 roku, po zajęciu całego Wietnamu przez wojska Wietnamu Północnego.
Historia
W marcu 1949 roku cesarz Bảo Đại oficjalnie zwrócił się o francuską pomoc w sformowaniu lotniczego ramienia wietnamskiego wojska. początkowy personel opierał się weteranach, którzy w czasie II wojny światowej latali we Francuskich Siłach Powietrznych na B-26 Marauder. W marcu 1952 w Nha Trang utworzono ośrodek szkoleniowy, a rok armia otrzymała dwa lekkie Morane-Saulnier MS.500 Criquet (łącznie 40 pozostawionych po uzyskaniu niepodległości w 1955). W 1954 roku Francuzi zaczęli przysyłać transportowe Dassault MD.315 Flamant (łącznie 10 sztuk). Wietnamscy piloci byli wysłani do Francji w celu przeszkolenia na bardziej zaawansowane maszyny. W maju 1954 roku, po zajęciu przez komunistów miasta Điện Biên Phủ, Francja nie kontrolowała już północy Indochin i postanowiono utworzyć na południu niepodległą Republikę Wietnamu, 31 stycznia 1955 utworzono Wietnamskie Siły Powietrzne. Francuscy piloci i mechanicy pozostali jednak w kraju do końca 1956 roku, pozostawili oni po sobie także 22 C-47 oraz 69 Grumman F8F Bearcat, podstawowy wietnamski samolot uderzeniowy w latach 50.
W czasach wojny wietnamskiej, w odróżnieniu od lotnictwa z północy, VNAF nie odrywały istotnej roli, ponieważ większość misji wykonywały samoloty amerykańskie. Samoloty VNAF zapewniały jedynie wsparcie dla wojsk lądowych, trzymając się daleko do północnowietnamskich MiGów lub ciężkich amerykańskich bombardowań, ich potencjał był wykorzystany jednak do działań w czasie Wojny domowej w Kambodży i Królestwie Laosu. Dopiero w latach 70., gdy Stany Zjednoczone chciały wycofać swoje wojsko z Wietnamu, kraj otrzymał dużą liczbę sprzętu, aby móc samodzielnie przeciwstawić się zagrożeniu północy.
W 1967 roku F-5 stały się pierwszymi odrzutowymi samolotami w VNAF. Przekazano 17 maszyn w konfiguracji jednomiejscowej i 2 w szkolno-bojowej. Zdemontowane zostały przed przybyciem sondy do tankowania w powietrzu. Wśród maszyn były też samoloty F-5C. Odbyto w czerwcu tego samego roku około 400 misji bojowych. Podniesiono tymi maszynami nie tylko potencjał bojowy, ale również morale personelu. Liczba samolotów zwiększała się. W sumie dzięki dwóm programom dostarczono 118 samolotów. Aby umożliwić realizację planów zawieszenia broni między USA, a Wietnamem Północnym wypożyczono również samolot od innych państw jak: Iran - 32 sztuki, Tajwan - 47 sztuk, Korea Południowa - 36 sztuk. Oraz USAF przysłało odkupione od Iranu 2 sztuki F-5A i 7 sztuk F-5B. Brały one aktywnie udział w wojnie. Stracono je zarówno w powietrzu jak i na ziemi oraz w wypadkach. Przed upadkiem kraju zdarzało się, że samoloty wpadały w ręce wroga. Wietnam Północny używał ich w liczbie około 87 sztuk[1].
W 1972 roku USA nie zgodziły się na przekazanie podstawowego myśliwca amerykańskiego, McDonnell Douglas F-4 Phantom II, siły powietrzne mogły liczyć jednak na dużą liczbę lekkich Northrop F-5, uważanego za amerykańskiego odpowiednika MiG-21. Oprócz maszyn sfinansowanych przez USA, wiele myśliwców F-5A/B do Wietnamu Południowego przekazała Korea Południowa, Iran i Tajwan, pomocy udzieliła też Australia. W 1974 roku siły powietrzne urosły pod względem liczności do szóstych na świecie, licząc 63 tysiące personelu i 2075 statków powietrznych, w tym większość stanowiły śmigłowce i samoloty wsparcia. W linii znajdowało się: 6 eskadr F-5A/B Freedom Fighter, 2 eskadry F-5E/F Tiger II, 10 eskadr A-37B Dragonfly, 3 eskadry A-1H Skyraider, 2 eskadry AC-119G/K, 1 eskadra AC-47D Spooky i 22 eskadry UH-1. Oprócz Nha Trang duże bazy znajdowały się w Tân Sơn Nhất, Biên Hoà Sóc Trăng i Phù Cát. Pomimo walki do końca armia południa nie była w stanie zapobiec upadku Sajgonu 30 kwietnia 1975 roku, w związku z tym ponad 200 samolotów ewakuowano do Tajlandii. Dziesiątki wietnamskich śmigłowców UH-1, czy CH-47 wylądowało na pokładach lotniskowców VII floty, transportując uciekających na własną rękę wojskowych i ich rodziny, następnie spychano je do wody, by zrobić miejsce dla własnych śmigłowców. Najbardziej znane jest lądowanie na pokładzie USS Midway nieprzystosowanego do takich zadań samolotu Cessna O-1 Bird Dog[2]. Po operacji Frequent Wind znaczna część personelu zamieszkała w USA, a uratowane samoloty rozdysponowano pomiędzy amerykańskich sojuszników w regionie. W ręce Ludowej Armii wpadło 1109 statków powietrznych z południa, w tym 60 F-5A, 27 F-5E, 95 A-37, 26 A-1, 38 C-47, 14 C-130, 33 C-7A. Wiele UH-1H, CH-47A, A-37B i F-5E służyło w Wietnamskich Ludowych Siłach Powietrznych do lat 90., te ostatnie przekazano też do testów w ZSRR, Czechosłowacji i Polsce[3][4].
Wyposażenie
| Samolot | Typ | Wersja | Dost. | Rok | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Samoloty bojowe | ||||||
  Northrop F-5 Freedom Fighter | lekki myśliwiec/ myśliwsko-bombowy/ rozpoznawczy | F-5A F-5B RF-5A F-5E | 158 8 10 60 | 1967 1972 1973 | [5][6] F-5A: 50 ex-tajwańskich, 36 ex-koreaańskich (i 8 RF-5A), 34 ex-irańskie, 25 ex-USAF, 8 niedoszłych libijskich, 5 innych; F-5E w ramach Military Assistance Program (MAP). | |
 Douglas A-1 Skyraider | samolot bliskiego wsparcia | A-1D A-1H | 175 138 | 1960 1964 | ex-USA i MAP | |
 Cessna A-37 Dragonfly | lekki samolot szturmowy | A-37B | 254 | 1968 | Military Assistance Program | |
| Samoloty transportowe | ||||||
 Lockheed C-130 Hercules | ciężki transportowiec | C-130A | 34 | 1972 | ex-USA, MAP | |
 Fairchild C-123 Provider | średni transportowiec | C-123B C-123K | 3 31 | 1964 1971 | ex-USA | |
  De Havilland Canada DHC-4 Caribou | lekki transportowiec | C-7B | 36 | 1972 | ex-USA | |
 Fairchild C-119 Flying Boxcar | lekki transportowiec samolot wsparcia | C-119G AC-119G/K | 90 44 | 1968 1971 | ex-USA i MAP, AC-119G Shadow i AC-119K Stinger to wersje uzbrojone w szybkie działka. | |
 Douglas C-47 Skytrain | lekki transportowiec samolot wsparcia SIGINT | C-47A AC-47D Spooky EC-47 | 130 23 27 | 1955 1969 1972 | 22 ex-francuskie C-47A., reszta ex-USA lub MAP. | |
 Cessna U-17 | użytkowy / łącznikowy | U-17A/B | 100 | 1963 | MAP | |
| Samoloty szkolno-treningowe | ||||||
 Cessna O-1 Bird Dog | samolot obserwacyjny/ treningowy | O-1A | 319 | 1956 | ex-USA, MAP | |
 Cessna O-2 Skymaster | samolot obserwacyjny/ treningowy | O-2A | 35 | b/d | ||
 North American T-28 Trojan | samolot wsparcia/ szkolny | T-28D | 75 | 1961 | MAP | |
| North American T-6 Texan | szkolenie podstawowe | T-6G | 55 | 1955 | ex-USA | |
| Cessna T-37 Tweet | szkolenie podstawowe | T-37B | 24 | b/d | ||
| Cessna T-41 Mescalero | szkolenie wstępne | T-41D | 42 | 1968 | MAP | |
| Śmigłowce | ||||||
 Bell UH-1 Iroquois | śmigłowiec wielozadaniowy | UH-1B UH-1H | 18 899 | 1964 1967 | ex-USA | |
 Sikorsky H-34 Choctaw | śmigłowiec transportowy | CH-34C | 230 | 1963 | ||
| Sikorsky H-19 Chickasaw | śmigłowiec transportowy | 10 6 | 1958 1961 | 10 ex-francuskich | ||
 Boeing CH-47 Chinook | ciężki śmigłowiec transportowy | CH-47A | 70 | 1970 | ex-USA | |
| Bell H-13 Sioux | śmigłowiec szkolny | OH-13 | 8 | 1956 | ||
Przypisy
- ↑ Michał Gajzler, Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, str. 69-70, Lotnictwo 4 (2016), ISSN 1732-5323
- ↑ Album: USS Midway, Operation Frequent Wind.. [dostęp 2012-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
- ↑ "Stranger in strangers land" (ang.)
- ↑ Muzeum Lotnictwa Polskiego
- ↑ The South Vietnam Northrop F-5A Enthusiast Page. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-24)].
- ↑ The South Vietnam Northrop F-5E Enthusiast Page
Linki zewnętrzne
- Galerie z czasów istnienia VNAF.. vnafmamn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-20)].
- Operation New Life April 23 - October 16, 1975
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
A U.S. Air Force De Havilland C-7B Caribou (s/n 63-9725) of the 535th Tactical Airlift Squadron, 483d Tactical Airlift Wing, at Cam Ranh Air Base, South Vietnam, in October 1971. This aircraft was later transferred to the South Vietnamese VNAF 427th Transport Squadron.
Two Douglas A-1H Skyraider of the South Vietnamese Air Force 520th Fighter Squadron, Binh Thuy Air Base.
Autor: L'homme venteux, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Boeing-Vertol CH-47A Chinook helicopter at Khe Sanh combat base. This is probably s/n 65-8025 which was transferred to the (South) Vietnamese Air Force in November 1972 and that was captured by North Vietnam in 1975.
A U.S. Air Force Cessna O-2A-CE Super Skymaster (s/n 67-21407) in flight. This aircraft was manufactured in 1967 and flown to Vietnam in August of the same year. It was based at Pleiku and served in until April 1971. It was finally retired from the USAF to MASDC as HV0128 in January 1980. After being stored for 14 years, the aircraft was restored and flew as a civil registered aircraft in the USA since 1994. In 2000, it was bought by an Australian and donated to the Temora Aviation Museum in Temora, New South Wales (Australia), in December 2000.
A Cessna U-17A (USAF s/n 63-13021) of the South Vietnamese Air Force (VNAF) at Nha Trang Air Base.
The flag of Flag of South Vietnam Air Force, used since 1955 to 1975.
Flaga Wietnamu Południowego
South Vietnamese Air Force Douglas C-47A-90-DL 43-15718 415th Transport Squadron. These C-47s remained in natural aluminum finish thoughout the war. Mostly used for passenger transports.
A U.S. North American T-28D Trojan wearing South Vietnamese markings, flying over Vietnam in the early 1960s.
South Vietnamese Air Force Fairchild C-123B-15-FA Provider 55-4565 at Tan Son Nuht AB. Assigned to the 421st Transport Squadron, Identified by the "Q" on the tail. These C-123s were replaced by the C-130s parked in the background.
.svg)
Roundel of the South Vietnamese Air Force (1956–1975).
The U.S. Navy aircraft carrier USS Midway (CVA-41) transporting over 100 aircraft of the former Vietnamese Air Force (VNAF) from Thailand to Guam following the Fall of Saigon.
Fairchild C-119G Flying Boxcars of the 413th Transport Squadron, South Vietnamese Air Force (VNAF), at Tan Son Nhut Air Base.
A Cessna A-37B Dragonfly of the 5548th Fighter Squadron of the South Vietnamese Air Force (VNAF), at Phan Rang Air Base.
A South Vietnamese Air Force Sikorsky CH-34C Choctaw (US Army s/n 63-13201) lifting a VNAF Cessna O-1 Bird Dog in 1968.
A Cessna O-1A observation aircraft of the 112th Liaison Squadron, 23rd Tactical Wing, of the South Vietnamese Air Force at Bien Hoa Air Base, 1971.
A South Vietnamese Air Force Bell UH-1H Huey helicopter in flight, August 1971. It is armed with rocket launchers and 7,62 mm miniguns.
A Northrop F-5C Freedom Fighter of the 522d Fighter Squadron, 23rd Tactical Wing of the South Vietnamese Air Force (VNAF), Bien Hoa Air Base, 1971.
Northrop F-5A Freedom Fighters in South Vietnam in 1973. In an effort to bolster the Vietnamese Air Force (VNAF) after the US withdrawl in early 1973, the VNAF received 126 F-5As, most of the planes being supplied from stocks previously owned by South Korea, Iran, and Taiwan. Note that these F-5As still wear the Iran Air Force desert camouflage.
A Lockheed C-130A-45-LM Hercules (s/n 57-0460) at Tan Son Nhut Air Base, South Vietnam, in 1972. The aircraft served with the South Vietnamese Air Force (VNAF) from October 1972 to April 1975. During the fall of Saigon in 1975, it was flown from Tan Son Nhut Air Base to Singapore, carrying about 350 Vietnamese. Returned to USAF service in August 1975, it was assigned to the 16th Special Operations Squadron (SOS) at Korat Royal Thai Air Force Base, Thailand, then used by the United States Air Force Air National Guard before being retired in 1989. Today, this aircraft is part of the National Air and Space Museum, Washington D.C. (USA).