Wiktor Biegański
Data i miejsce urodzenia | 17 listopada 1892 Sambor |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 19 stycznia 1974 Warszawa |
Zawód | aktor, reżyser, scenarzysta |
Współmałżonek | Carlotta Bologni (rozwód) |
Lata aktywności | 1908–1965 |
Odznaczenia | |
Wiktor Julian Biegański (ur. 17 listopada 1892 w Samborze, zm. 19 stycznia 1974 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser, scenarzysta i producent filmowy.
Życiorys
Urodził się 17 listopada 1892 w Samborze, ówczesnym terenie w zaborze austriackim (ob. Ukraina w obwodzie lwowskim). Był synem urzędnika kolejowego Juliana Biegańskiego[1] i Kseni z Kamińskich[1] (Kamieńskich), mężem włoskiej aktorki filmowej i malarki Carlotty Bologni[1], a po rozwodzie z nią, Marii Krystyny Bernard z domu Szczudło.
Ukończył Gimnazjum Św. Jacka i Szkołę Dramatyczną Michała Przybyłowicza w Krakowie. Od 1907 występował w przedstawieniach amatorskich. W teatrze zawodowo zadebiutował 16 lutego 1908 w Tarnowie, w dwóch rolach: studenta Blasa i prof. Żalskiego (Szkoła) w zespole objazdowym Eugeniusza Kalinowskiego. Od września 1908 zaangażowany do Teatru Miejskiego we Lwowie. Następnie był aktorem teatrów w Krakowie i Łodzi, gdzie zadebiutował jako reżyser teatralny.
W 1917 zorganizował Teatr Frontowy, na czele którego odwiedził polskich żołnierzy w austriackich jednostkach na froncie włoskim. W 1919 osiadł w Warszawie, z którą związał się przez następne 16 lat. Występował i reżyserował na deskach teatrów stołecznych, m.in. współpracował z Arnoldem Szyfmanem. Nie mogąc pogodzić pracy w teatrze i filmie, zawiesił pracę teatralną, do której powrócił w 1929. W latach 1932–1934 był wykładowcą w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. W 1935 przeniósł się do Krakowa i do 1938 pracował jako aktor i reżyser w Teatrze im. Juliusza Słowackiego.
Okres okupacji niemieckiej spędził w Krakowie, gdzie brał udział w tajnym nauczaniu gry aktorskiej i współpracował z konspiracyjnym zespołem kierowanym przez Adama Mularczyka. Po wojnie był aktorem i reżyserem teatrów w Krakowie, Katowicach, Wrocławiu, Gdańsku i Lublinie. Po powrocie do Warszawy grał i reżyserował w Teatrze Nowej Warszawy (1955–1956), a następnie występował na scenie Teatru Komedia, gdzie w 1965 przeszedł na emeryturę. Pod koniec życia mieszkał w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich im. Wojciecha Bogusławskiego w Skolimowie.
Był członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP. Pozostawił tom wspomnień Remanent życia starego aktora (opublikowany w 1969).
Wystąpił również w Teatrze Telewizji w spektaklach Humoreski i Bezbronna istota Antona Czechowa w reż. Estery Wodnarowej (1954). Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 56-2-16)[2].
Filmografia
Aktor:
- Blanc Et Noir (1919)
- Carewicz jako carewicz (1919)
- Lokaj (1919)
- Tragedia Rosji i jej trzy epoki (1921)
- Przez piekło jako robotnik Stanisław (1921)
- Głos serca jako pan Ashmore (1931)
- Kobieta, która się śmieje jako dyrektor Brenton (1931)
- Bezimienni bohaterowie ((1932)
- Dwanaście krzeseł jako profesor spirytysta (1933)
- Jego ekscelencja subiekt jako kierownik sklepu (1933)
- Zabawka jako Melicki, sąsiad Łatoszyńskich (1933)
- Co mój mąż robi w nocy? jako doktor Diagnoziński (1934)
- Czarna perła jako dyrektor hotelu (1934)
- Młody las jako Żewakow (1934)
- Pieśniarz Warszawy jako Lolo, przyjaciel Juliana (1934)
- Jaśnie pan szofer (1935)
Reżyser:
- Dramat Wieży Mariackiej (1913)
- Przygody pana Antoniego (1913)
- Pan Twardowski (1921)
- Zazdrość (1922)
- Bożyszcze. W sidłach uwodziciela (1923)
- Otchłań pokuty (1923)
- Wampiry Warszawy. Tajemnica taksówki nr. 1051 (1925)
- Gorączka złotego (1926)
- Maraton Polski (1927)
- Orlę (1927)
- Kobieta, która grzechu pragnie (1929)
Scenarzysta:
- Dramat Wieży Mariackiej (1913)
- Przygody pana Antoniego (1913)
- Pan Twardowski (1921)
- Zazdrość (1922)
- Otchłań pokuty (1923)
- Wampiry Warszawy. Tajemnica taksówki nr. 1051 (1925)
- Orlę (1927)
- Kobieta, która grzechu pragnie (1929)
Producent:
- Dramat Wieży Mariackiej (1913)
- Orlę (1927)
- Kobieta, która grzechu pragnie (1929)
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- II nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za reżyserię oraz za rolę Matuszczaka w sztuce W stoczni Leopolda Rybarskiego w Teatrze Wybrzeże w Gdyni (1951)
Przypisy
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 41 .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ELWIRA ZACCARINI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02] .
Bibliografia
- Maśnicki J., Stepan K., Pleograf: słownik biograficzny filmu polskiego 1896-1939, Kraków 1996.
Linki zewnętrzne
- Wiktor Julian Biegański w bazie IMDb (ang.)
- Wiktor Julian Biegański w bazie Filmweb
- Wiktor Julian Biegański w bazie filmpolski.pl
- Wiktor Biegański, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
- Wiktor Biegański w bazie filmpolski.pl
- Wiktor Biegański, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-10] .
- Wiktor Biegański na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Media użyte na tej stronie
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Wiktora Biegańskiego na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 56, rząd 2, grób 16)