Wiktor Kaliciński

Wiktor Kaliciński

major lekarz
Data urodzenia	10 sierpnia 1894 lub 18 sierpnia 1896
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Legiony Polskie Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Późniejsza praca	lekarz
Odznaczenia

Wiktor Franciszek Kaliciński (ur. 10 sierpnia 1894 lub 18 sierpnia 1896^[a], zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski lekarz patolog, anatomopatolog, doktor nauk medycznych, specjalista balsamowania zwłok, szambelan papieski, major lekarz Wojska Polskiego, legionista, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Lekarze Józef Laskowski i Wiktor Kaliciński przy pracowni Anatomopatologicznej Centrum Wyszkolenia Sanitarnego (1935)

Urodził się jako syn Tadeusza i Marii, z domu Buratowska. Absolwent c. k. gimnazjum w Nowym Targu^[1], gdzie 15 marca 1915 złożył przedwczesny (wojenny) egzamin dojrzałości^[2] (Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku podało, że Wiktor Kaliciński zdał maturę w 1915 w Gimnazjum Filologicznym w Tarnowie). Podczas nauki szkolnej należał do Drużyn Podhalańskich i Związku Strzeleckiego. W trakcie I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich i służył w szeregach I Brygady Legionów Polskich w VI batalionie. Został ranny w bitwie pod Krzywopłotami. W szeregach Legionów był do 3 lutego 1916. Później działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W czerwcu 1919 został ranny. W listopadzie 1919 awansowany do stopnia podporucznika, skierowany do Dywizji Strzelców Podhalańskich, od czerwca 1920 służył w pociągu sanitarnym. W 1921 odkomenderowany ze służby celem ukończenia studiów medycznych, które prowadził z przerwami od 1915. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich uzyskał w 1925^[3] na Uniwersytecie Warszawskim ze specjalizacją anatomii patologicznej. Został pracownikiem Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie, w którym pracował kolejno na stanowisku wykładowcy, jako asystent, starszy asystent, kierownik pracowni, po czym został kierownikiem Pracowni Anatomopatologicznej. Generał dr Jan Kołłątaj-Srzednicki, komendant CWS, nazwał go „wybitnym anatomopatologiem”. Był kierownikiem Zakładu Patologii w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Współpracował z Instytutem Radowym w Warszawie. Prowadził badania w dziedzinie patologii, a także w zakresie komórek nowotworowych. W latach 30. XX w. kierował Przychodnią Przeciwgruźliczą w Warszawie i pracował w niej na stanowisku rentgenologa. Był działaczem i skarbnikiem w Polskim Towarzystwie Radiologicznym, członkiem Komitetu Walki z Rakiem, Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Był sekretarzem redakcji czasopisma „Nowotwory”.

Został awansowany do stopnia kapitana w Korpusie Oficerów Sanitarnych Lekarzy ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927^[3] (w 1928 był zweryfikowany z lokatą 25). W 1934 awansowany do stopnia majora. Był przydzielony do kadry oficerskiej służby zdrowia, krótkotrwale skierowany do Szpitala Rejonowego w Katowicach, później do Oficerskiej Szkoły Sanitarnej, od 1934 do Szkoły Podchorążych Sanitarnych.

Do połowy 1935 dr Kaliciński wykonał dwanaście zabiegów balsamowania zwłok, w tym ciał ministra Huberta Lindego (1926), ministra Bronisława Pierackiego (1934) oraz Jakuba Ksawerego Potockiego (1934). Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 roku (którego Wiktor Kaliciński znał i był z nim związany^[4]) podjął się balsamowania ciała po raz trzynasty. W nocy z 12 na 13 maja 1935 roku mjr dr Wiktor Kaliciński i dr Józef Laskowski działając pod presją czasu wyjęli mózg i zabezpieczyli go do dalszych badań^[5] (aby mózg nadawał się do badań, nie mogło minąć więcej niż 24 godziny od śmierci^[6]); w 1938 została wydana monografia pt. Mózg Józefa Piłsudskiego opracowana pod redakcją prof. Maksymiliana Rosego. Lekarze wyjęli jego serce (które zostało pochowane obok szczątków jego matki na cmentarzu na Rossie w Wilnie) oraz wykonali sekcję zwłok Marszałka i pracowali nad jego konserwacją i balsamowaniem (mumifikacją). W późniejszym czasie Wiktor Kaliciński dokonywał poprawek w tym zakresie, a 21 października 1935 w krypcie św. Leonarda na Wawelu uczestniczył także w przeniesieniu zwłok Naczelnika do innej trumny.

Ponadto był członkiem Związku Legionistów i Związku Podhalan. Działał w Komitecie Budowy Pomnika dla Uczczenia Pamięci Członków Służby Zdrowia Poległych za Ojczyznę za czas od 1927 do 1930^[7]. Otrzymał tytuł szambelana papieskiego.

Po wybuchu II wojny światowej 1939 wraz z kadrą Centrum Wyszkolenia Sanitarnego ewakuował się na tereny wschodnie, a po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Osadzony tam inny dr Jan Zienkiewicz zapisał w swoim dzienniku (odnalezionym w czasie ekshumacji z 1943), iż dr Wiktor Kaliciński wygłaszał dla współosadzonych odczyty o balsamowaniu zwłok Marszałka Piłsudskiego w 1935 i innych kwestiach związanych z jego osobą^[8]. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji biura politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 1716. Zwłoki rozpoznał dr Marian Wodziński^[4], powołany przez Polski Czerwony Krzyż jako biegły sądowy w skład komisji dla zbadania miejsca zbrodni, który był krewnym szwagierki Mariana Wodzińskiego Krystyny z Drezińskich. Przy zwłokach Wiktora Kalicińskiego zostały odnalezione m.in. pismo ze Szpitala Wojskowego nr 504, wizytówka, karta szczepień, blok notesowy, kalendarzyk kieszonkowy, kartka z nazwiskiem doktora oraz wizytówka z treścią: „W razie śmierci zawiadomić żonę moją Kalicińską, Warszawa, Matejki 6 m. 1, 7 września 1939”^[9][10].

Był żonaty z Anną, z domu Drezińską, z którą miał córkę Małgorzatę (po mężu Buraczewska^[11][12]) i syna Kajetana.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika^[13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[14].

12 listopada 2012 jego nazwisko zostało umieszczone na jednej z tablic poświęconej profesorom i uczniom nowotarskiego gimnazjum poległym i pomordowanym w czasie wojen.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)^[15][16]
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[17][18]
• Krzyż I Brygady „Za wierną służbę”
• Pro Ecclesia et Pontifice (Watykan, 1937)^[19]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 244. [dostęp 2014-07-12].
• Agnieszka Maj: Całe życie czekała na męża, który zginął w Katyniu. dziennikpolski24.pl, 14 kwietnia 2010. [dostęp 2014-07-12].
• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Wiktor Kaliciński. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2014-07-12].
• Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Wiktor Kaliciński. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-07-12].
• Zygmunt Wiśniewski: Lekarzy losy wojenne (10) – Droga do Katynia. oil.org.pl. [dostęp 2014-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
• Bogusław Kwiatkowski: Fragment książki „Mumie. Władcy, święci, tyrani”. polityka.pl, 19 listopada 2009. [dostęp 2014-07-12].
• Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej. T. I–III. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 1997, 1999, 2003. ISBN 83-85842-22-5, ISBN 83-903219-3-9, ISBN 83-879444-89-0.
• Wiktor Kaliciński. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-07-12].

Linki zewnętrzne

• Wiktor Kaliciński – publikacje w bibliotece Polona