Wiktor Karczewski

Wiktor Karczewski

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	17 listopada 1895 Chełmce
Data i miejsce śmierci	6 października 1923 Zatoka Pucka
Przebieg służby
Lata służby	6 czerwca 1915 – 1923
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego, Wojsko Polskie
Formacja	Luftstreitkräfte, Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	12 eskadra wywiadowcza, 1 pułk lotniczy, 3 pułk lotniczy, Morski dywizjon lotniczy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Wiktor Adam Karczewski (ur. 17 listopada 1895 w Chełmcach, zm. 6 października 1923 w Zatoce Puckiej) – kapitan obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Adama i Salomei z Zielińskich^[1]. Ukończył szkołę rolniczą w Szamotułach. 16 czerwca 1915 został powołany do służby w armii niemieckiej i przydzielony do 2 batalionu saperów w Szczecinie. W listopadzie tego roku, po przeszkoleniu, został wysłany na front zachodni, do 248. kompanii saperów. Na przełomie 1917 i 1918 został przydzielony do lotnictwa niemieckiego, gdzie do końca działań wojennych przechodził szkolenia w Hable, Toruniu i Asch jako obserwator lotniczy ^[2].

Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Polski w końcu 1918. 5 stycznia 1919 przyjęty został do Armii Wielkopolskiej. Po miesięcznej służbie w piechocie został przeniesiony do lotnictwa i 17 lutego przydzielony do 1 eskadry wielkopolskiej. W marcu wyruszył na front w okolice Przemyśla. 10 maja, w załodze z plut. pil. Kazimierzem Burzyńskim, zbombardował dworzec kolejowy Szczerzec oraz wykonał 12 zdjęć ukraińskich okopów^[3].

19 września, w załodze z por. pil. Teofilem Krzywikiem, zbombardował dworzec w Żłobinie. Na skutek ich ataku udało się zablokować linie kolejowe w tym rejonie^[4]. 27 września 1919, również w załodze z por. pil. Teofilem Krzywikiem, został zestrzelony i zmuszony do lądowania na terenie opanowanym przez Rosjan. Po wymontowaniu karabinu, ostrzeliwując się nim dociera do polskich pozycji. Po zorganizowaniu patrolu wyruszył w celu odzyskania samolotu, niestety samolot był zniszczony. Patrol wymontował tylko silnik i zbiornik paliwa. Odzyskane części udało się przetransportować na stroną polską^[5]. 15 grudnia po raz drugi zmuszony był do lądowania na terytorium wroga. Udało mu się uciec i ponownie przedrzeć do polskich pozycji. Kosztowało go to odmrożenie i amputację palców u nóg. Za odwagę i nieustępliwość w walce z bolszewikami został odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari^[2].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 69. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[6]. 1 września 1922 przeniesiony został z 1 do 3 pułku lotniczego w Poznaniu z równoczesnym przydziałem do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu w charakterze wykładowcy^[7][a]. W 1923 pełnił służbę w Morskim dywizjonie lotniczym w Pucku^[b]. 6 października 1923 podczas lotu nad Zatoką Pucką kadłub jednego z testowanych samolotów Macchi M.9 przełamał się na pół i spadł do morza. W wyniku tej katastrofy zginęła załoga samolotu: kpt. obs. Wiktor Karczewski i por. pil. Ludwik Patalas^[8].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę został odznaczony^[9]:

• Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari nr 3022
• Krzyżem Walecznych^[10]
• Polową Odznaką Obserwatora – pośmiertnie 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”^[11]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Joanna Grochowska, Barbara Kos-Dąbrowska: W cieniu puckich hydroplanów. Gdańsk: Maszoperia Literacka, 2010. ISBN 978-83-62129-20-1. OCLC 751015686.
• Marian Romeyko: Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933. (pol.)
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918 – 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. (ang.)
• Andrzej Morgała: Samoloty w polskim lotnictwie morskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski tom 27. ISBN 83-206-0478-8. (pol.)
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Adam Popiel: Pamięci poległych lotników 1933-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987. ISBN 83-206-0613-6. OCLC 830209772.
• Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.