Wiktor Wiącek

Wiktor Jan Wiącek

Wiktor Biliński

Kanarek, Czasza, Rakoczy

porucznik
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1919 Miechocin
Data śmierci	nieznana
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	12 Dywizja Piechoty (II RP), 51 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, 5 Małopolski Pułk Strzelców Pieszych, 6 Kresowy Pułk Strzelców Pieszych, Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, 1 Brygada Strzelców (PSZ), 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, Kedyw Okręgu Wilno AK, Oddział Partyzancki „Brony”, 5 Wileńska Brygada AK
Stanowiska	zastępca dowódcy plutonu, instruktor dywersji, dowódca drużyny, dowódca plutonu, dowódca kompanii szturmowej, zastępca dowódcy brygady, dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa bitwa o Narwik
Odznaczenia

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Wiktora Jana Wiącka

Wiktor Jan Wiącek vel Wiktor Biliński pseud.: „Kanarek”, „Czasza”, „Rakoczy” (ur. 17 sierpnia 1919 w Miechocinie, data śmierci nieznana^[1]) – żołnierz Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, porucznik piechoty, cichociemny.

Życiorys

Był synem Ludwika i Ludwiki z domu Sławek. Po ukończeniu gimnazjum i uzyskaniu matury w 1938 roku kontynuował naukę na kursie podchorążych przy 12 Dywizji Piechoty, po którego ukończeniu otrzymał w 1939 roku przydział do 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych.

We wrześniu 1939 roku służył w Ośrodku Zapasowym 12 Dywizji Piechoty, w 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Walczył z Armią Czerwoną pod Monasterzyskami, 19 września dostał się do niewoli. Po krótkim pobycie w łagrze został zwolniony i uciekł przez Węgry (22 listopada przekroczył granicę polsko-węgierską) do Francji, gdzie służył w 5 Małopolskim pułku ptrzelców pieszych i 6 Kresowym pułku ptrzelców pieszych 2 Dywizji Strzelców Pieszych na stanowisku zastępcy dowódcy plutonu. W marcu 1940 roku został przeniesiony do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. W kampanii norweskiej walczył w bitwie o Narwik, został tam odznaczony Krzyżem Walecznych. Po upadku Francji przedostał się przez Hiszpanię i Portugalię do Wielkiej Brytanii, gdzie przybył 10 września 1940 roku i służył w Batalionie Strzelców Podhalańskich 1 Brygady Strzelców. Od 28 grudnia 1941 roku służył w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł szkolenie w zakresie dywersji i został zaprzysiężony 31 stycznia 1943 roku na rotę Armii Krajowej w Oddziale VI Naczelnego Wodza. W nocy z 19 na 20 marca 1943 roku został zrzucony do kraju w ramach akcji „Beam” dowodzonej przez por. naw. Józefa Polkowskiego (zrzut na placówkę odbiorczą „Newa” w pobliżu wsi Odrowąż). Po aklimatyzacji od czerwca 1943 roku prowadził kursy dywersji i minerki na tajnych kompletach szkół podchorążych w Warszawie. Na początku sierpnia dostał przydział do Kedywu Okręgu Wilno AK na stanowisko instruktora dywersji. Pod koniec sierpnia został skierowany do oddziału Adama Boryczki „Brony”. Po aresztowaniu przez Niemców 1 września, uciekł z niewoli 14 września i następnego dnia dołączył do Boryczki, został dowódcą 3 drużyny jego oddziału. 15 października był ranny w czasie potyczki z oddziałem łotewskim. Od 1 listopada 1943 roku walczył w oddziale partyzanckim Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Był tam instruktorem dywersji, jednak wkrótce wszedł w skład sztabu, a następnie został dowódcą 1 plutonu. Oddział ten został przemianowany na 5 Wileńską Brygadę AK zwaną również „Brygadą Śmierci”.

Brał udział w wielu walkach i akcjach przeciw Niemcom, oddziałom radzieckim i litewskim, m.in.:

• zaatakował niemiecki pociąg gospodarczy w pobliżu Łyntup (23 listopada 1943 roku, zdobyto broń i sprzęt bez strat własnych)
• wykonał wyrok na komendancie posterunku policji litewskiej w Świrze (24 grudnia 1943 roku)
• brał udział w starciu z Niemcami w Żodziszkach (12 stycznia 1944 roku)
• uczestniczył w rozbiciu niemieckiej pacyfikacji wsi Worniany (31 stycznia) (85 zabitych po stronie niemieckiej, 19 zabitych po stronie polskiej)
• dowodził plutonem w czasie bitwy z 3 brygadami radzieckimi w pobliżu wsi Radziusze (2 lutego, 100 zabitych żołnierzy radzieckich, 2 zabitych po stronie polskiej)
• zaatakował radziecko-litewską bandę rabunkową „Borodacza” (16 zabitych wrogów, bez strat własnych)
• dowodził bitwą z oddziałami litewskimi w rejonie Malat (10 marca)
• rozbił niemiecki pociąg w pobliżu wsi Bujki (połowa marca, 7 zabitych Niemców, bez strat własnych, zdobyto broń i zaopatrzenie)
• zaatakował Janiszki rozbijając dwudziestoczteroosobowy posterunek policji litewskiej
• uczestniczył w bitwie pod Bołoszą (28 kwietnia) z stupięćdziesięcioosobowym oddziałem niemieckim
• dowodził nieudaną akcją na pociąg w pobliżu Pohulanki (8 maja)
• zorganizował zasadzkę na konwój ciężarówek niemieckich, wzięto do niewoli 15 Niemców
• schwytał burmistrza Świra z kilkoma innymi urzędnikami miejskimi
• uczestniczył również w wielu innych akcjach i bitwach Brygady.

Wiącek został w marcu 1944 roku dowódcą kompanii szturmowej (4 szwadronu), jednocześnie będąc zastępcą dowódcy Brygady. Od ok. 9 kwietnia Łupaszka przekazał Wiąckowi dowodzenie Brygadą (wkrótce został aresztowany). 19 kwietnia dowodzenie Brygadą przejął major Mieczysław Potocki, a 3 maja, ponownie, uwolniony przez Niemców Zygmunt Szendzielarz. Uznawany jest za dowódcę grupy wypadowej^[2], która w dniu 23 czerwca 1944 roku podczas odwetu za zbrodnię w Glinciszkach zaatakowała zamieszkaną wówczas przez wojskowych osadników litewskich wieś Dubinki, mordując ponad 20 jej mieszkańców, w tym kobiety i dzieci.

Po rozwiązaniu 5 Brygady Wiącek ukrywał się, utrzymując kontakty z dwodztwem AK. 1 sierpnia 1945 roku opuścił Polskę i 7 września zameldował się w Oddziale Specjalnym Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Został na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1942 roku
• porucznik – 1 lipca 1944 roku.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych – czterokrotnie.

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Wiktor Jan Wiącek.

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 3. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2002, s. 106–111. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 431. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 155.

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org - kompendium wiedzy o 316 Cichociemnych spadochroniarzach Armii Krajowej