Wiktoria Ulma
.jpg) Wiktoria Ulma z dziećmi (ok. 1943) | |
| Imię i nazwisko urodzenia | Wiktoria Niemczak |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 10 grudnia 1912 |
| Data i miejsce śmierci | 24 marca 1944 |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz w Markowej |
| Narodowość | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | Stanisława, Barbara, Władysław, Franciszek, Antoni, Maria Ulmowie |
| Odznaczenia | |
  | |
Wiktoria Ulma z d. Niemczak (ur. 10 grudnia 1912 w Markowej, zm. 24 marca 1944 tamże) – polska rolniczka z Markowej pod Łańcutem, Służebnica Boża, żona Józefa Ulmy. Wraz z mężem i szóstką dzieci została zamordowana przez Niemców za ukrywanie Żydów. W chwili śmierci była w dziewiątym miesiącu ciąży. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
Życiorys
Była siódmym dzieckiem Jana i Franciszki Niemczaków. W wieku sześciu lat straciła matkę[1]. Pobierała kursy na Uniwersytecie Ludowym w Gaci[2]. W 1935 roku[2] poślubiła starszego o 12 lat Józefa Ulmę, z którym miała sześcioro dzieci. Zajmowała się domem i potomstwem. W momencie śmierci oczekiwała siódmego dziecka[1].
Prawdopodobnie w drugiej połowie 1942 roku[1] wraz z mężem przyjęła pod swój dach ośmioro żydowskich uciekinierów z rodzin Goldmanów/„Szallów”, Grünfeldów i Didnerów[3].
Wiosną 1944 Ulmowie zostali zadenuncjowani przez granatowego policjanta, Włodzimierza Lesia (z pochodzenia Ukraińca), który wcześniej zagarnął majątek rodziny „Szallów” i zamierzał pozbyć się jego prawowitych właścicieli. 24 marca 1944 niemieccy żandarmi z posterunku w Łańcucie rozstrzelali małżeństwo Ulmów i szóstkę ich dzieci. Razem z nimi zginęli również wszyscy ukrywani Żydzi. Prawdopodobnie w czasie egzekucji Wiktoria zaczęła rodzić, gdyż świadek ekshumacji zeznał później, że po wykopaniu zwłok dostrzegł główkę i piersi noworodka wystające z jej narządów rodnych[1].
13 września 1995 Józef i Wiktoria Ulma zostali pośmiertnie odznaczeni medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[4][5]. 24 marca 2004 w Markowej odsłonięto poświęcony im pomnik[1]. Ponadto postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 25 stycznia 2010 małżeństwo Ulmów zostało pośmiertnie odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[6].
17 września 2003 biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga otworzył proces beatyfikacyjny 122 polskich męczenników z okresu II wojny światowej, wśród których znaleźli się Józef i Wiktoria Ulmowie, ich sześcioro dzieci oraz siódme nienarodzone. 20 lutego 2017 Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych zezwoliła na przejęcie prowadzenia procesu rodziny Ulmów przez archidiecezję przemyską[7].
Los rodziny Ulmów stał się symbolem martyrologii Polaków mordowanych przez Niemców za niesienie pomocy Żydom[5]. Ich imię nosi Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej, które otwarto w Markowej 17 marca 2016 roku w obecności prezydenta RP Andrzeja Dudy[8].
Przypisy
- ↑ a b c d e Mateusz Szpytma. Oddali życie za bliźnich. Bohaterska rodzina Ulmów zginęła za ukrywanie Żydów. „Nasz Dziennik”. 72 (2482), 2006-03-25/26.
- ↑ a b Mateusz Szpytma: Kaźń rodziny Ulmów. Polska rodzina zamordowana za ratowanie Żydów. nowahistoria.interia.pl, 2014-03-24. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ W Markowej uczczono 71. rocznicę zamordowania Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów. dzieje.pl, 2015-03-24. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ Israel Gutman (red.): Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska. T. II. Kraków: Jad Waszem, 2009, s. 777. ISBN 978-83-87832-59-9.
- ↑ a b Jozef & Wiktoria Ulma (ang.). yadvashem.org. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 423
- ↑ Proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów będzie prowadzony przez Archidiecezję Przemyską. przemyska.pl, 2017-03-08. [dostęp 2017-03-08].
- ↑ Uroczystość otwarcia Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej. dzieje.pl, 2016-03-17. [dostęp 2016-03-20].
Media użyte na tej stronie
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
Emblem of the Papacy: Triple Tiara and Keys
Wiktoria Ulma with her children, wife of Józef Ulma, Polish World War II heroes killed summarily for hiding Jews in their home, named Righteous among the Nations by Yad Vashem posthumously. Photo taken by their husband and father Józef Ulma around 1943.