Wiktoryn Mańkowski

Wiktoryn Mańkowski

Data urodzenia	4 lipca 1857
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1928 Lwów
Zawód, zajęcie	adwokat, sędzia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia

Wiktoryn Mańkowski^[a] (ur. 4 lipca 1857, zm. 28 grudnia 1928 we Lwowie) – polski prawnik, adwokat, sędzia, kodyfikator prawa.

Grobowiec Wiktoryna Mańkowskiego

Życiorys

Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego^[1]. Początkowo był adwokatem. Wstąpił do służby państwowej Austro-Węgier w ramach zaboru austriackiego i autonomii galicyjskiej. Około 1881/1882 jako praktykant sądowy C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie był przydzielony do Złoczowa^[2]. W kolejnych latach publikował m.in. w „Przeglądzie Sądowym i Administracyjnym”^[3][4][5]. Poświęcił się karierze w adwokaturze^[6]. Jako prawnik ze stopniem doktora praw z dniem 22 października 1887 został wpisany na listę adwokatów z siedzibą w Rohatynie^[7]. Od około 1888 był adwokatem przy C. K. Sądzie Powiatowym w Rohatynie w okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Brzeżanach^[8].

Następnie przeszedł do zawodu sędziowskiego i od około 1899 do około 1908 był radcą sądu krajowego w C. K. Sądzie Obwodowym w Kołomyi^[9][10]. Równolegle od około 1900 do około 1907 pełnił funkcję asesora w C. K. Sądzie Powiatowym dla Spraw Dochodów Skarbowych w Kołomyi^{[11][10][12][13]}. Od 1908 do 1911 sprawował stanowisko prezydenta C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku^[14]. Sprawując urząd był mianowany przewodniczącym sądu przysięgłych przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku w 1908^[15], 1909^[16][17][18]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[19]. W styczniu 1911 został mianowany radcą wyższego sądu krajowego we Lwowie^[20]. W związku z tym po trzech latach pracy w Sanoku odszedł ze służby w tym mieście, 29 kwietnia 1911 odbyło się jego uroczyste pożegnanie, a na pamiątkę radca Mańkowski otrzymał album okolicznościowy z akwarelami autorstwa ucznia VII klasy sanockiego gimnazjum, Franciszka Prochaski, przedstawiającymi miniaturki sądów okręgowych^[21][22].

Od 1911 w charakterze radcy wyższego sądu krajowego pracował w C. K. Wyższym Sądzie Krajowym we Lwowie^[23][24][25], od sierpnia 1914 z tytułem radcy dworu^{[26][27][28][29]}, a u kresu I wojny światowej w styczniu 1918 został mianowany na stanowisko wiceprezydenta tegoż sądu (prezydentem był Adolf Czerwiński)^[30][31]. Jednocześnie z grona sędziów był członkiem C. K. Krajowej Komisji Agrarnej we Lwowie (do 1918), a ponadto członkiem C. K. Krajowej Komisji Apelacyjnej dla Wymiaru Krajowych Opłat Szynkowych (co najmniej do 1914)^{[32][33][34][35][36]}. Już podczas pracy w C. K. Wyższym Sądzie Krajowym odznaczał się zdolnościami kodyfikatorskimi^[1].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do służby sądowniczej II Rzeczypospolitej. Pełnił funkcję radcy, prezesa senatu i wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu^[6][1]. 22 sierpnia 1919 został mianowany przez Naczelnika Państwa członkiem Komisji Kodyfikacyjnej^[37]. Pełnił funkcję wiceprezydenta tego gremium^[1][38]. Potem był wiceprezesem KK, a po śmierci pierwszego prezydenta KK Franciszka Fiericha we wrześniu 1928, objął przewodnictwo Komisji^[6]. Pracował wtedy nad projektem procedury cywilnej oraz ustawy o ustroju adwokatury^[6][1]. We wcześniejszej pracy w KK udzielał się w zakresie projektowania prawa egzekucyjnego, prawa małżeńskiego, ordynacji adwokackiej^[39][6][1]. Opracował też dział o wyrzeczeniach sądowych w procesie cywilnym^[1] W całej swojej karierze prawniczej specjalizował się generalnie w prawie cywilnym^[6]. Do końca życia był członkiem Polskiego Towarzystwa Prawniczego we Lwowie^[40].

W życiu prywatnym przejawiał zainteresowania historią poezją i sztuką^[1]. Był żonaty z Marią z domu Kreczmer (1863-1935). Zmarł 28 grudnia 1928 we Lwowie^[b][41][42]. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. W jego grobowcu został pochowany także kpt. Tadeusz Mossor.

Publikacje

• Czy może powód, który w zaoczność popadł, warunkowo odstąpić od wniesionego pozwu (Przegląd Sądowy i Administracyjny 1882, t. VII)^[43]
• O otwarciu upadłości do majątku stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych na żądanie wierzycieli (Przegląd Sądowy i Administracyjny 1895, t. X)^[43]

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[44][6]

austro-węgierskie

• Krzyż Kawalerski Orderu Leopolda (1917)^[45][31]
• Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1912)^[23][31]
• Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (przed 1912)^[23][31]

Uwagi

Przypisy