Wilanów (gmina)

Wilanów
gmina wiejska
1867–1951[1]
Herb
Herb
Państwo

 PRL

Województwo

1919–1939: warszawskie
1945–1951: warszawskie

Powiat

warszawski

Siedziba

Wilanów

Populacja (1943)
• liczba ludności


13.792

brak współrzędnych
Portal Polska

Wilanów – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1951 w woj. warszawskim. Siedzibą gminy był Wilanów (obecnie część Warszawy).

8 kwietnia 1916 generał-gubernator Hans Hartwig von Beseler wydał rozporządzenie włączające do Warszawy (od 1 kwietnia 1916) m.in. położone w granicach gminy miejscowości: Siekerki (folwark), Siekierki 1 i 2 (wieś) Siekierki Małe (wieś), Czerniaków (folwark i wieś), Szopy Polskie (folwark[2] i wieś) i Szopy Niemieckie (wieś i kolonie)[3][4].

W okresie międzywojennym gmina Wilanów należała do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim.

20 października 1933 gminę Wilanów podzielono na 18 gromad: Augustówka, Dąbrówka, Gorzkiewki, Kabaty, Kępa Latoszkowa, Kępa Zawodowska, Lisy, Moczydło, Powsin, Powsinek, Pyry, Służew, Służewiec, Służewiec Nowy, Wilanów, Wolica, Zawady i Zbarz[5].

2 września 1938 do gminy Wilanów z gminy Falenty włączono część gruntów gromad Grabów i Imielin[6][7].

27 września 1938 z gminy Wilanów wyłączono obszar o ogólnej powierzchni około 1230 ha, zawarty pomiędzy dotychczasową granicą powiatu południowo-warszawskiego w m. st. Warszawie, a granicą niżej opisaną[8] i włącza się go do powiatu południowo-warszawskiego w Warszawie[9]. W praktyce oznaczało to włączenie Służewa i Służewca do Warszawy.

1 kwietnia 1939 z gminy Wilanów wyłączono gromady Gorzkiewki i Zbarż, które weszły w skład nowo utworzonej gminy Okęcie[10][11].

Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim. Okupant włączył Służewiec Nowy do gminy Okęcie, po czym gmina Wilanów składała się w 1943 roku z 13 gromad i liczyła 13,792 mieszkańców: Augustówka (482 mieszkańców), Dąbrówka (932), Kabaty (597), Kępa Latoszkowa (152), Kępa Zawadowska (198), Lisy (106), Moczydło (167), Powsin (1249), Powsinek (2274), Pyry (1064), Wilanów (5059), Wolica (701) i Zawady (811)[12].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.

15 maja 1951 gmina Wilanów została zniesiona, a jej obszar włączony do Warszawy[13]

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ vel Nowy Sad
  3. ↑ Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 43, s. 1973.
  4. ↑ Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. 1917 nr 129 (27 X)
  5. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
  6. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 65, poz. 490
  7. ↑ Nowa granica gmin Falenty i Wilanów biegła odtąd od punktu położonego w odległości 680 inna zachód od szosy Puławskiej przy zbiegu gruntów wsi Wyczółki i kolonii Grabów oraz terenów Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce wzdłuż drogi w kierunku południowo-wschodnim, aż do wsi Imielin w odległości 350 m na wschód od szosy Puławskiej, skąd skręca drogą polną w kierunku północno-wschodnim do punktu, odległego o 560 m, położonego na miedzy, stanowiącej przedłużenie granic gruntów wsi Imielin i wsi Służewiec; z tego punktu granica skręca w kierunku wschodnim i biegnie tą miedzą do granicy gruntów wsi Służewiec i wsi Imielin.
  8. ↑ Nowa granica powiatu, południowo-warszawskiego biegnie poczynając od punktu przecięcia dotychczasowej granicy tego powiatu z ul. Sobieskiego zachodnią stroną tej ulicy w kierunku południowo-wschodnim do skrzyżowania z tzw. Szosą Królewską. Następnie granica biegnie drogą tzw. "groblą" w kierunku zachodnim, później skręcając w kierunku południowo - zachodnim, oddzielając grunty wsi i majątku Wilanów od gruntów wsi Służew do zbiegu granic wsi Służew, fortu Nr VIII i majątku Wilanów. Od tego punktu granica biegnie drogą prowadzącą do folwarku Ursynów, do zbiegu granicy gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII. Dalej biegnie granicą gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII w kierunku zachodnim do zbiegu granic fortu Nr VIII, wsi i majątku Służew. Od tego miejsca granica biegnie między wsią i majątkiem Służew aż do zbiegu granic majątku i wsi Służew oraz wsi Imielin w kierunku zachodnim, stąd w kierunku południowym dróżką między wsiami Imielin i Służew do końca gruntów wsi Służew, skąd biegnie miedzą w kierunku zachodnim około 260 m aż do dróżki polnej, a następnie tą dróżką w kierunku południowo - zachodnim do drogi prowadzącej ze wsi Wyczółki do wsi Imielin i dalej tą drogą w kierunku północno-zachodnim przecinając Szosę Puławską do miejsca, gdzie schodzą się granice wsi Grabów i wsi Wyczółki, następnie tą drogą i w tym samym kierunku do szosy stanowiącej własność Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Od tego punktu granica biegnie południową stroną wspomnianej szosy do jej zakrętu w kierunku wsi Wyczółki. Dalej granica biegnie miedzą odgraniczającą tereny Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce od wsi Wyczółki aż do zbiegu granic gruntów wymienionego Towarzystwa, wsi i folwarku Wyczółki. Od tego miejsca granica biegnie ciągle zmieniając kierunek granicą folwarku i wsi Wyczółki, następnie rowem przechodzącym przez grunta wsi Gorzkiewki w kierunku zachodnim do terenów zajętych pod kolej Warszawa-Radom, stąd w kierunku północno - zachodnim najpierw wzdłuż torów wschodniej granicy terenów kolejowych linii radomskiej do terenów b. fortu Nr VII, później wzdłuż linii równoległej do wytyczonej na gruncie osi projektowanej linii kolejowej w odległości 20 m na wschód od niej, przecinając teren b. fortu Nr VII, folwarku Służew, wsi Zbarz, majątku Okęcie i kolonii Rakowiec do dotychczasowej granicy powiatu południowo-warszawskiego w okolicy przecięcia się jej z al. Żwirki i Wigury.
  9. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 72, poz. 518
  10. ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 27, poz. 180
  11. ↑ Główna część gminy Okęcie powstała jednak z gromad wyłączonych z gminy Skorosze
  12. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  13. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.


Powiat warszawski (1867–1952) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
POL Wilanów (Warszawa) COA.svg
Herb dzielnicy Wilanów