Wilcza (województwo śląskie)
| Artykuł | 50°11′18″N 18°35′48″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°11'N, 18°35'E, 50°11'20.36"N, 18°35'48.05"E |
| - błąd | 2325 m |
| Odległość | 1162 m |
| wieś | |
.JPG) neogotycki pałac w Wilczy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | Wilcza |
| Liczba ludności (2011) | 2138 |
| Strefa numeracyjna | 32 |
| Kod pocztowy | 44-189[1] |
| Tablice rejestracyjne | SGL |
| SIMC | 0219069 |
Położenie na mapie gminy Pilchowice _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Pilchowice") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gliwickiego  | |
 50°11′18″N 18°35′48″E/50,188333 18,596667 | |
Wilcza – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice.
Pierwsze zapiski o wsi pochodzą z 1486 roku. Dawniej dzieliła się ona na Wilczę Górną i Dolną.
Na południowym wschodzie Wilcza posiada eksklawę o nazwie Wilcza-Czuchów, oddzieloną od głównego obszaru wsi pasmem Knurowa. Jest to więc za razem ekslawa gminy Pilchowice.
W latach 1945–1954 siedziba gminy Wilcza. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.
Nazwa
Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy drapieżnika wilka[2]. W swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on najwcześniejszą nazwę wsi jako Wilcza podając jej znaczenie „Wolfsdorf”, czyli po polsku „Wieś wilków”[2]. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana[2] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.
Historia
W XIX wieku wymieniane są dwie wsie Ober oraz Nieder Wilcza[3]. W połowie XIX wieku w obu miejscowościach dominowała ludność polska. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe na terenie wsi: Ober Wilcza – „Im Dorfe befinden sich 98 Haushaltungen mit 508 nur der polnischen Sprache(...).” (pol. We wsi znajduje się 98 gospodarstw domowych z 580 mieszkańcami tylko polskiej mowy), a w sąsiedniej Nieder Wilcza „Das Dorf enhalt in 99 Haushaltungen 495 polnisch Sprechende(...).”, czyli w tłumaczeniu na język polski „Wieś składa się z 99 gospodarstw domowych, z 495 osobami polskiej mowy(...)”[3].
Zabytki
We wsi znajdują się:
- pałac neogotycki z drugiej połowy XIX wieku, mieszczący się w parku z drugiej połowy XIX wieku o geometrycznym układzie,
- kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja z 1755 roku, restaurowany w 1961 r.; budował go cieśla Jakub Sedlaczek; drewniany, konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej, oszalowany, nakryty dachem gontowym[4],
- kapliczka z końca XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Królowej Polski,
- gospoda z przełomu XIX i XX wieku,
- kamień graniczny z 1883 roku z napisem „trimerc” nad przydrożnym rowem przy ulicy Karola Miarki 36a,
- pomniki przyrody (dęby szypułkowe).
Edukacja
- Przedszkole w ZSP w Wilczy
- Szkoła podstawowa w ZSP w Wilczy
Turystyka
Przez wieś przebiegają szlaki turystyczne:
– Szlak Okrężny Wokół Gliwic
– Szlak Stulecia Turystyki
– Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego
– Sport
W miejscowości działa klub piłki nożnej oraz tenisa stołowego Wilki Wilcza, założony w 1948 roku.
Osoby związane z Wilczą
- Grzegorz Bąk
- Mikołaj Holly I
- Jan Holly
- ks. Antoni Reginek
Zobacz też
- Kościół św. Mikołaja w Wilczy
- Wilcza
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1468 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 64, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ a b Felix Triest 1865 ↓, s. 807.
- ↑ Marian Pokropek: Atlas sztuki ludowej i folkloru w Polsce, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1978, s. 332
Bibliografia
- Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Żółty szlak turystyczny.
Zielony szlak turystyczny.
Autor: Bazie, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Park krajobrazowy z pałacem; Wilcza, ul. K. Miarki, gmina Pilchowice, powiat gliwicki
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Gliwice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.56 N
- S: 50.16 N
- W: 18.33 E
- E: 18.83 E