Wilhelm (Lüneburg)

Wilhelm

książę Lüneburga
Okres	od 1330 do 23 listopada 1369 (do 1352 z Ottonem III)
Poprzednik	Otto II Surowy
Następca	Magnus II Młodszy
Dane biograficzne
Dynastia	Welfowie
Data urodzenia	ok. 1300
Ojciec	Otto II Surowy
Matka	Matylda
Żona	1. Jadwiga, 2. Maria, 3. Zofia, 4. Agnieszka
Dzieci	Elżbieta, Matylda

Wilhelm (ur. ok. 1300, zm. 23 listopada 1369) – książę Lüneburga od 1330 r. z dynastii Welfów.

Życiorys

Wilhelm był jednym z młodszych synów księcia lüneburskiego Ottona II Surowego oraz Matyldy, córki księcia bawarskiego Ludwika II. Już w 1315 r. jego ojciec wyznaczył go na swojego następcę wraz z jednym ze starszych braci, Ottonem III (który został dopuszczony do współrządów już w 1314 r.) – pozostali bracia mieli wybrać karierę duchowną. Po śmierci ojca w 1330 r. Otto i Wilhelm wbrew jego woli nie podzielili księstwa i objęli rządy wspólnie. Faktycznie przewagę miał starszy Otto, a samo księstwo przeżywało okres spokoju i dobrobytu. Książęta dokonywali także licznych nabytków terytorialnych, głównie drogą zakupu. W 1352 zmarł Otto (nie pozostawiając syna) i Wilhelm objął rządy samodzielne, kontynuując dotychczasową politykę. W latach 1359-1361 toczył spór z księciem Saksonii-Lauenburg Erykiem I, po którego śmierci zajął część spornego terytorium, a wkrótce potem ożenił się z córką jego następcy, Eryka II (było to jego już czwarte małżeństwo, poprzednie trzy żony zmarły).

W tym okresie już zmartwieniem Wilhelma była sukcesja po jego śmierci, wobec zaawansowanego wieku i braku męskiego potomka. Jednym z kandydatów był jego wnuk (po córce Elżbiecie), pochodzący z rodu książąt Saksonii-Wittenbergii Albrecht, jednak jego następstwo stało w sprzeczności z układem dynatycznym Welfów z 1235 r. (potwierdzonym układem podpisanym przez ojca Wilhelma w 1322 r.), zgodnie z którym następstwo w linii żeńskiej było wykluczone dopóki żyli męscy przedstawiciele dynastii (a takimi byli kuzyni Wilhelma, książęta Brunszwika). Ostatecznie w 1355 r. Wilhelm zawarł układ ze swym kuzynem, księciem Brunszwiku Magnusem I Pobożnym, zgodnie z którym następcą Wilhelma w Lüneburgu miał być młodszy syn Magnusa, Ludwik, który zaręczył się z drugą córką Wilhelma, Matyldą (papieska dyspensa na małżeństwo została wydana w 1359 r.), i który miał być dopuszczony przez Wilhelma do rządów. Jednak do czasu osiągnięcia przezeń wieku 30 lat jego najważniejsze decyzje miały być potwierdzane przez kilkunastoosobową radę złożoną z przedstawicieli rycerstwa, urzędników i największych miast księstwa.

Te postanowienia o dziedziczeniu w Lüneburgu spotkały się ze sprzeciwem książąt saskich, którzy sprzymierzyli się z cesarzem Karolem IV Luksemburskim. Pretensje zgłaszał też Otto, hrabia Waldeck, mąż jedynej córki zmarłego wcześniej Wilhelmowego brata Ottona III – sąd cesarski przyznał mu za to ogromną kwotę odszkodowania, której zapłacenia Wilhelm odmówił. Tymczasem w 1367 przeznaczony na następcę Wilhelma Ludwik zmarł, wówczas ten pierwszy na swojego dziedzica wyznaczył starszego syna Magnusa I Pobożnego z Brunszwiku: Magnusa II Młodszego. Toczący się wciąż o sukcesję po śmierci Wilhelma w końcu 1369 r. przerodził się w długotrwałą wojnę o tron w Lüneburgu między Magnusem i jego synami z jednej strony a księciem Albrechtem saskim i jego krewnymi z drugiej.

Potomkowie

Wilhelm był czterokrotnie żonaty: z Jadwigą, córką hrabiego Ravensbergu Ottona IV; z Marią (nieznanego dzisiaj pochodzenia); Z Zofią, córką księcia Anhalt-Bernburg Bernarda III; z Agnieszką, córką księcia Saksonii-Lauenburg Eryka II. Z tych czterech małżeństw nie doczekał się syna, a jedynie dwóch córek (z pierwszego lub z pierwszego i drugiego małżeństwa):

• Elżbieta (zm. 1384), żona Ottona z rodu książąt saskich (z tego małżeństwa pochodził Albrecht, późniejszy pretendent do tronu w Lüneburgu), a następnie Mikołaja z rodu hrabiów Holsztynu;
• Matylda (zm. 1410), żona Ludwika, młodszego syna księcia Brunszwiku Magnusa I Pobożnego, a następnie Ottona z rodu hrabiów Holsztyna.

Bibliografia

• Paul Zimmermann: Wilhelm, Herzog zu Braunschweig und Lüneburg. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 42. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1897, s. 730–733. [dostęp 2010-01-31]. (niem.)