Wilhelm Hörl

Wilhelm Franciszek Hörl

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1893 Kraków
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Błękitna Armia Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Dep. Uzup. MSWojsk.
Stanowiska	szef wydziału
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Wilhelm Franciszek Hörl (ur. 8 kwietnia 1893 w Krakowie, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 8 kwietnia 1893 w Krakowie, w rodzinie Adama, urzędnika pocztowego^[1] i Rozalii z domu Rychter^[2]. Był bratem Stefanii (ur. 1891), Heleny (ur. 1900), Henryka Aleksandra (1895–1914)^[3] i Władysława (1898–1922), porucznika 20 pułku piechoty^[4][5]. Obaj bracia służyli w 3 pułku piechoty Legionów Polskich i zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Niepodległości (Henryk – 12 maja 1931^[6], a Władysław – 4 lutego 1932^[7]).

W sierpniu 1914 wstąpił na ochotnika do Legionów. Służył w 6 pułku piechoty, w 1916 podczas walk o Polską Górę koło Kostiuchnówki jako zastępca dowódcy II Oddziału Karabinów Maszynowych, osłaniając odwrót żołnierzy, a na koniec niszcząc obydwa karabiny maszynowe nie zdołał już wycofać się^[8], był ranny i dostał się do niewoli rosyjskiej^[9]. Po powrocie z rozpadającej się Rosji został wysłany na zachód Europy w celu organizowania misji wojskowych. Działał m.in. we Francji, wstąpił do Błękitnej Armii, z którą powrócił do Polski.

We wrześniu 1919 wraz z Błękitną Armią został wcielony do Wojska Polskiego w stopniu porucznika^[9] i skierowany do sztabu 7 Dywizji Piechoty. Następnie służył w 32 pułku piechoty i był oddelegowany do Szefostwa Administracji Armii, jako kierownik referatu w Departamencie I Piechoty.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku został zweryfikowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Chorował na gruźlicę^[9]. W grudniu 1923 został przydzielony z Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie do Powiatowej Komendy Uzupełnień Szubin na stanowisko komendanta^[10][11]. We wrześniu 1926 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Inowrocław na stanowisko komendanta^{[12][13][14][15]}. 23 stycznia 1929 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 1 stycznia 1929 i 1. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[16][17]. W październiku 1935 został przeniesiony do Departamentu Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko szefa Wydziału Uzupełnień. Na tym stanowisku pozostawał do 1939^[18].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika^[19]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Wilhelm Hörl ożenił się z Zofią Żabczyńską (1898–1944) i przeszedł na ewangelicyzm-reformowany. Mieli dwoje dzieci: Jana Wilhelma i Zofię^[20]. Zofia (1924–1944) w czasie konspiracji i w Powstaniu Warszawskim była sanitariuszką Wojskowej Służby Kobiet Obwodu AK Mokotów. Wraz z matką, która od 1943 i w czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką i również sanitariuszką V Rejonu Obwodu AK Mokotów, zostały rozstrzelane przez Niemców we wrześniu 1944 na warszawskiej Sadybie^[9].

Wilhelm Hörl był szwagrem aktora Aleksandra Żabczyńskiego^[21].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6323 – 17 maja 1922^[22][23]
• Krzyż Niepodległości – 16 września 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[24]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 31 grudnia 1923^[25]
• Krzyż Walecznych po raz pierwszy w 1921, w zamian za otrzymaną wstążeczkę biało-amarantową b. armii gen. Hallera^[26]
• Krzyż Walecznych po raz drugi, trzeci i czwarty „za udział w b. Legionach Polskich”^[27][28]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Medal Zwycięstwa^[29]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• zbrodnia katyńska

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
• Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Aleksandra Sękowska. Rodzina Hörlów (data publikacji w Internecie 2011-01-25). „Jednota”. 11–12, 2010. [dostęp 2014-11-25].