Wilhelm Młodszy

Wilhelm Młodszy
książę brunszwicko-lüneburski
Okres	od 1559 do 1592
Poprzednik	Franciszek Otto
Następca	Ernest II
Dane biograficzne
Dynastia	Welfowie
Data urodzenia	4 lipca 1535
Data śmierci	20 sierpnia 1592
Ojciec	Ernest I Wyznawca
Matka	Zofia meklemburska
Żona	Dorota duńska
Dzieci	Zofia, Ernest, Elżbieta, Chrystian, August, Dorota, Klara, Anna Urszula, Małgorzata, Fryderyk, Maria, Magnus, Jerzy, Jan, Sybilla

Wilhelm Młodszy, niem. Wilhelm der Jüngere (ur. 4 lipca 1535 r., zm. 20 sierpnia 1592 r. w Celle) – książę brunszwicko-lüneburski na Lüneburgu od 1559 roku, do 1569 razem z bratem Henrykiem, po podziale w 1569 w części księstwa z Celle, z dynastii Welfów.

Życiorys

Henryk był czwartym synem księcia lüneburskiego Ernesta I Wyznawcy oraz Zofii, córki księcia Meklemburgii-Schwerin Henryka V Zgodnego. Po śmierci ojca Wilhelm oddany został na wychowanie na dwór swego dziadka, księcia meklemburskiego Henryka V Zgodnego. Po kilku latach udał się na studia na uniwersytecie w Wittenberdze. Potem ponownie przebywał na różnych dworach książęcych. W 1559 r. zmarł najstarszy brat Franciszek Otton i Wilhelm objął rządy w księstwie Lüneburga wspólnie ze starszym bratem Henrykiem (drugi wedle starszeństwa brat, Fryderyk, zmarł wskutek obrażeń odniesionych w bitwie pod Sieverhausen już w 1553 r.).

Zgodnie z układem zawartym po śmierci ojca ze stanami, władza Henryka i Wilhelma miała być początkowo ograniczona warunkiem stałych konsultacji z wyznaczonymi im doradcami (m.in. bez ich zgody nie mogli zawierać małżeństw). Bracia starali się wyprowadzić księstwo z długów. W 1562 r. bracia zawarli układ z miastem Lüneburg kończący długie spory mieszczan z książętami (wkrótce potem miasto złożyło hołd książętom, ci zaś potwierdzili jego przywileje). W 1564 r. wydano prawa regulujące stosunki kościelne, sądowe i policyjne w księstwie. Również kolejne pięć lat bracia rządzili księstwem w harmonii, aż do 1569 r., gdy Henryk zażądał podziału księstwa na dwie części. Mimo oporu Wilhelma i stanów podział ten został przeprowadzony: Henryk otrzymał niewielką część księstwa z Dannenbergiem, jednorazową zapłatę 4000 talarów i roczną rentę w wysokości 500 talarów. Wilhelm zatrzymał główną część księstwa z Celle, przyjmując jednak na siebie wszystkie długi księstwa oraz ciężary podatkowe na rzecz Rzeszy. Henryk (jako starszy z braci) zachował też pierwszeństwo do dziedziczenia po ewentualnym wymarciu brunszwickiej linii Welfów (i faktycznie, jego syn August objął to dziedzictwo w 1634 r.).

Spory między braćmi o podział księstwa wkrótce jednak zaczęły się na nowo i zakończone zostały dopiero po śmierci Wilhelma. Przeszkodą w ich zakończeniu za jego życia była choroba umysłowa, w którą Wilhelm popadł w 1581 r. i która spowodowała jego niezdolność do samodzielnych rządów. Faktyczne rządy odtąd sprawowała jego żona Dorota, z pomocą syna Ernesta. W tym czasie księstwo zostało powiększone – w 1582 r. przejęto hrabstwo Hoya, a w 1585 r. hrabstwo Diepholz, bo wymarciu tamtejszych rodów.

Rodzina

Żoną Wilhelma była od 12 października 1561 r. Dorota, córka króla duńskiego Chrystiana III. Z małżeństwa tego pochodziło piętnaścioro dzieci:

• Zofia (1563–1639), żona Jerzego Fryderyka Hohenzollerna, margrabiego Ansbach i Bayreuth,
• Ernest (1564–1611), książę Lüneburga od 1592,
• Elżbieta (1565–1621), żona Fryderyka, hrabiego Hohenlohe-Langenburg,
• Chrystian (1566–1633), książę Lüneburga od 1611,
• August (1568–1636), książę Lüneburga od 1633, książę Brunszwik-Calenberg od 1635,
• Dorota (1570–1649), żona Karola Wittelbacha, księcia Zweibrücken-Birkenfeld,
• Klara (1571–1658), żona Wilhelma, hrabiego Schwarzburg-Frankenhausen,
• Anna Urszula (1572–1601),
• Małgorzata (1573–1643), żona Jana Kazimierza, księcia Saksonii-Coburg,
• Fryderyk (1574–1648), książę Lüneburga od 1636,
• Maria (1575–1610),
• Magnus (1577–1632),
• Jerzy (1582–1641), książę Brunszwik-Calenberg (Hanoweru) od 1636,
• Jan (1583–1628),
• Sybilla (1584–1632), żona Juliusz Ernesta, księcia Brunszwik-Danneberg.

Bibliografia

• Paul Zimmermann: Wilhelm der Jüngere, Herzog zu Braunschweig und Lüneburg. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 43. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1898, s. 1–4. [dostęp 2013-11-15].
• Wilhelm V. Herzog v.Braunschweig-Lüneburg-Celle. W: WW-Person [on-line]. [dostęp 2016-02-17].