Wilhelm Sponneck

Wilhelm Sponneck

Data i miejsce urodzenia	16 lutego 1815 Ringkøbing
Data i miejsce śmierci	29 lutego 1888 Kopenhaga
Minister finansów Danii
Okres	od 16 listopada 1848 do 12 grudnia 1854
Poprzednik	Adam Wilhelm Moltke
Następca	Carl Christoffer Georg Andræ

Wilhelm Carl Eppingen Sponneck (ur. 16 lutego 1815 w Ringkøbing, zm. 29 lutego 1888 w Kopenhadze) – duński mąż stanu, ekonomista, minister finansów Danii w latach 1848–1854, doradca króla Grecji Jerzego I w latach 1863–1865.

Życiorys

Pochodził z rodziny wywodzącej się ze Śląska^[1].

W roku 1832 ukończył Akademię w Sorø w Zelandii. W 1832 podjął studia prawa, które ukończył w 1836. Następnie zasiadał w zarządzie celnym i w izbie handlowej. W 1840 wydał opasłe dzieło pt. „O komorach celnych w Danii”.

W 1848 król Fryderyk VII mianował go członkiem Zgromadzenia Konstytucyjnego. W tym samym roku został powołany na stanowisko ministra finansów, które piastował w pięciu kolejnych gabinetach i "na tem stanowisku ważne krajowi oddał usługi, lubo większość narodu upatrywała w jego postępowaniu dążności reakcyjne", jak czytamy w XIX-wiecznej Encyklopedii Orgelbranda^[1]. Odegrał znaczną rolę polityczną w wojnie szlezwicko-holsztyńskiej, konflikcie w południowej Danii, którego przedmiotem była przynależność państwowa księstw Szlezwiku i Holsztynu, położonych u nasady Jutlandii.

Jego misje dyplomatycznie bacznie śledziła XIX-wieczna polska prasa. Na przykład warszawska „Gazeta Codzienna” donosiła polskiej opinii publicznej w korespondencji z Kopenhagi z dnia 12 stycznia 1851, że „Minister skarbu, hrabia Sponneck, odpłynął dziś popołudniu parostatkiem do Berlina, Drezna i Wiednia z nadzwyczajną missyą dyplomatyczną”, a 23 lutego 1851 r. ta sama warszawska gazeta pisała o „szczęśliwym rezultacie missyi hrabiego Sponnecka”, który „miał wystawić rządowi austryackiemu, jak ważnem jest nie tylko dla samodzielności Danii, ale i dla stanowiska obu wielkich mocarstw i dla równowagi europejskiej, aby połączenie Holsztynu ze Szlezwikiem do skutku nie przyszło.” ^[2]

W 1850 Sponneck zniósł cła między Danią i Szlezwikiem. W latach 1850-51 próbował wprowadzić podatek dochodowy, ale duński parlament odrzucił jego propozycję. W 1851 wprowadził pierwsze znaczki pocztowe w Danii. W 1853 parlament duński odrzucił jego propozycję zniesienia granicy celnej między Danią i Szlezwikiem z jednej i Holsztynem z drugiej strony. Sponneck mimo to zniósł cła, powołując się na prerogatywy króla duńskiego w księstwach Szlezwiku i Holsztynu.

W 1863 towarzyszył 17-letniemu księciu Wilhelmowi duńskiemu w podróży do Grecji, gdzie Wilhelm został właśnie wybrany królem (jako Jerzy I Grecki). Następnie przez dwa lata pozostał w Atenach jako doradca młodego monarchy.

Wpływy Sponnecka na politykę Grecji stały się wkrótce tak wielkie, że rząd grecki zaczął patrzeć na niego krzywym okiem. W korespondencji z Aten z początku stycznia 1865 „Gazeta Lwowska” donosiła, że ministrowie greccy „nalegają na króla ze wszystkich stron żeby oddalił hrabiego Sponecka; ale król Jerzy oświadczył, że nie rozłączy się z hrabią, albo z nim razem wyjedzie z kraju.”^[3]

Krytycznie o tej szarej eminencji polityki greckiej pisał w 1865 roku amerykański dziennik „The New York Times”: „Grecki król Jerzy zdaje się być wyznawcą aforyzmu że 'tam gdzie jest wielu doradców tam jest mądrość'. W innych państwach konstytucyjnych suweren zadowala się zazwyczaj jednym doradcą politycznym, jednak w Helladzie, jak widać, monarcha musi mieć ich dwu - admirała Kanarisa, premiera, oraz hrabiego Sponnecka [...]. Nie ma wątpliwości, że ten dwugłowy system jest szkodliwy i nienormalny. Obarcza całkowitą odpowiedzialnością admirała, ale całą władzę oddaje w ręce hrabiego”^[4].

W następstwie nacisków król Jerzy w końcu ustąpił i w 1865 hrabia Sponneck powrócił do Danii. Jego nazwisko było później kilkakrotnie wymieniane jako kandydata do urzędu premiera Danii, jednak szefem rządu nigdy nie został (a propozycję stanowiska ministerialnego odrzucił).

W 1868 został dyrektorem duńskiego Banku Narodowego.

Zmarł w 1888 w Kopenhadze.

Z małżeństwa z Antoinette Siegfriede Lowzow (1818–1883) pozostawił dwóch synów, Fryderyka i Jerzego, oraz córkę Elżbietę, ożenioną z duńskim profesorem Janem Pio, których córka Helena wyszła za mąż za polskiego ziemianina Kazimierza Ostaszewskiego.

Przypisy

Bibliografia

• Biografia w Duńskim Słowniku Biograficznym