Wilkocin

Wilkocin

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	polkowicki
Gmina	Przemków
Liczba ludności (III 2011)	259[1]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-170[2]
Tablice rejestracyjne	DPL
SIMC	0366907
Położenie na mapie gminy Przemków Wilkocin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wilkocin
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wilkocin
Położenie na mapie powiatu polkowickiego Wilkocin
51°29′21″N 15°49′01″E/51,489167 15,816944

Wilkocin – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Przemków. Miejscowość znana jest z wyjątkowego środowiska naturalnego oraz z dużej ilości poradzieckich obiektów wojskowych. Wilkocin ze względu na swoją nazwę nazywany jest Wioską Czerwonego Kapturka.

Podział administracyjny

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Historia

Przed rokiem 1945 Wilkocin leżał na terenach niemieckich pod nazwą Wolfersdorf^[3] (niem. Wolf-wilk, dorf-wioska). Z tamtego okresu pozostało kilka pocztówek^[4] ze zdjęciami miejscowości. Przed II wojną światową w Wolfersdorfie produkowano napoje z jabłek^[5]. W miejscowości znajdowała się także stacja kolejowa, która obecnie pełni funkcję obiektu mieszkalnego. 10 lutego 1945 roku w okolicy Wilkocina doszło do konfrontacji radzieckich czołgów T-34 i IS-2 oraz niemieckiej kolumny zmotoryzowanej. W wyniku bitwy doszło do częściowego zniszczenia wojsk niemieckich. Części z nich udało się wydostać spod radzieckiego ostrzału.

Po II wojnie światowej w lasach obok wsi powstała radziecka baza wojskowa będąca częścią systemu łączności troposferycznej BARS (ros. Боевая Aрмейская Pадиорелейная Cистема). Początkowo baza składała się z jednego bunkra będącego Punktem Dowodzenia (ros. ЗКП-Запасной Командный Пункт) PGWAR - Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej (СГВ-Северная Группа Войск)^[6]. Obiekt miał przetrwać potencjalne bombardowanie artylerii i lotnictwa. W latach osiemdziesiątych na wydmie śródlądowej Piaszczysta Góra wybudowano drugi bunkier - Punkt Dowodzenia "MGŁA" (ros. ЗКП "ТУМАН"). Było to najprawdopodobniej Zapasowe Stanowisko Dowodzenia Zachodnim Teatrem Działań Wojennych^[7]. Oba bunkry to dwupoziomowe schrony przeciwatomowe, które posiadały wyposażenie chroniące przed atakiem chemicznym. Cały kompleks radziecki ogrodzony był ogrodzeniem z drutem kolczastym o kilkunastokilometrowej długości, a urządzenia wykorzystywane w bazie objęte były ścisłą tajemnicą. Poza ogrodzeniem znajdowało się lądowisko dla śmigłowców.

Napisy w języku rosyjskim w korytarzu głównym ZSD ZTDW. Napis na górze: К залу всевого управления - Do głównej sali zarządzania; na dole: Экспедиция - wyprawa.

Korytarz główny schronu PGWAR w Wilkocinie. Stan na 2020 rok.

Nieopodal wioski znajduje się największy w Polsce poradziecki poligon lotniczy Przemków-południe (ros. Пшемкув-южный), na którym znajduje się poradzieckie lotnisko widmo, czyli makieta lotniska NATO stworzona przez Rosjan do treningów bombardowań. Makieta ta to w rzeczywistości wały ziemne usypane tak, aby przypominały lotnisko. Obecnie poligon zarasta drzewami, ale na zdjęciach satelitarnych możliwe jest dostrzeżenie charakterystycznych kształtów (droga startowa, drogi kołowania).

Poligon Przemków-południe jest właściwie powiększonym poligonem poniemieckim. Powiększenie to wymagało zlikwidowania osady Pogorzele (przed końcem II wojny światowej osada nosiła nazwę Neuvorwerk)^[8]. Była to osada leśna zbudowana na planie koła. Została ona pochłonięta przez pożar w 1904 roku, a następnie odbudowana. Istniała najprawdopodobniej do roku 1945, czyli do powstania poligonu radzieckiego Przemków-południe. Ruiny osady znajdują się w północno-zachodniej części poligonu.

18 maja 1987 roku radziecki pocisk rakietowy powietrze-ziemia AS-14 'Kedge' (ros. Х-29) wystrzelony przez radziecki bombowiec frontowy Su-24 (ros. Су-24) uderzył w Wilkocin^[9]. W wyniku wybuchu zginęła jedna osoba, a wiele budynków, pojazdów i maszyn zostało zniszczonych. Przyczyną tego tragicznego w skutkach wydarzenia była usterka techniczna. Planowo pocisk uderzyć miał w pobliski poligon, ale ustalono, że ze względu na wyciekające z pocisku paliwo jeden z jego stateczników został uszkodzony czego wynikiem była zmiana kursu. Strona radziecka pokryła wszelkie szkody związane z tym wydarzeniem.

8 kwietnia 1991 rozpoczęto oficjalne usuwanie wojsk PGWAR z terenów Polski(Północna Grupa Wojsk). Od tamtej pory liczba wojsk radzieckich w Polsce malała. Ostatni transport żołnierzy radzieckich przekroczył granicę w Terespolu o godzinie 9:20 18 września 1993 roku. Z Wilkocina wojska radzieckie wycofano 29 lipca 1992, a z poligonu Przemków-południe 1 września 1992 roku. Po wycofaniu wojsk radzieckich bazę w Wilkocinie przejęło Wojsko Polskie, które stacjonowało w tych obiektach do roku 1998. Od tego czasu cały kompleks jest opuszczony. W roku 2000 Jacek Mamiński zrealizował film pod tytułem "Na wypadek wojny", w którym widoczne są schrony w Wilkocinie w okresie, w którym stacjonowało tam Wojsko Polskie. Pozostawione po oddziałach rosyjskich obiekty są dostępne do zwiedzania w okresie od marca do października.

Środowisko naturalne

Piaszczysta granica poligonu Przemków-południe w Wilkocinie.

Poradzieckie obiekty w wilkocińskich lasach stworzyły idealne warunki do życia nietoperzy. Stwierdzono obecność czterech gatunków zamieszkujących te tereny, w tym Nocka Bechsteina^[10]. Są to także tereny na których występują wilki. W okolicy wioski znajdują się obszary piaszczystych, ruchomych wydm śródlądowych. W lasach spotkać można także znaczne ilości wrzosu.

Infrastruktura

W Wilkocinie znajduje się wieża telekomunikacyjna o wysokości 50 metrów oraz wieża obserwacyjna. W roku 2019 zmodernizowano główną drogę. W miejscowości znajdują się tablice Szlaku Czerwonego Kapturka. Są one rozstawione wzdłuż głównej drogi i zawierają fragmenty bajki o Czerwonym Kapturku.

Przypisy