Willa „Oksza”
nr rej. A-68/M z 6 listopada 2006[1] | |
Willa "Oksza" | |
Państwo | Polska |
---|---|
Miejscowość | Zakopane |
Adres | ul. Zamoyskiego 25 |
Typ budynku | willa |
Styl architektoniczny | styl zakopiański |
Architekt | Stanisław Witkiewicz |
Inwestor | Bronisława i Wincenty Korwin-Kossakowscy |
Rozpoczęcie budowy | 1895 |
Ukończenie budowy | 1896 |
Właściciel | Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
49°17′19,4″N 19°57′59,0″E/49,288722 19,966389 |
Willa „Oksza” – budynek mieszkalny w stylu zakopiańskim zaprojektowany w latach 1894–1895 przez Stanisława Witkiewicza a znajdujący się w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego 25. Od 2006 roku jest siedzibą filii Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego, znajduje się w nim Galeria Sztuki XX wieku.
Historia
Obiekt został zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza w latach 1894–1895. Wzniesiono go w roku 1896. W tym samym roku w czerwcu nastąpiło jego otwarcie. Początkowo nazwany był „Korwinówką”. Obecna nazwa pochodzi od herbu Heleny, żony hrabiego Marcina Nałęcza-Kęszyckiego, który zakupił willę w roku 1899[2].
W kwietniu 2015 budynek został laureatem konkursu „Zabytek zadbany” w kategorii Architektura i konstrukcje drewniane za „wzorcowo zrealizowane kompleksowe prace konserwatorskie”[3].
Kalendarium
- 1894-1895 – Stanisław Witkiewicz projektuje dla Bronisławy i Wincentego Korwin-Kossakowskich willę w stylu zakopiańskim.
- 1895-1896 – góralscy cieśle wznoszą willę, która początkowo nosi nazwę Korwinówka.
- Czerwiec 1896 – uroczyste otwarcie willi.
- 1899 – hrabia Marcin Nałęcz-Kęszycki kupuje willę.
- 1920 – willę kupuje Towarzystwo „Odrodzenie” i przebudowuje, znacznie zmieniając wygląd domu.
- 1927-1932 – w Okszy mieści się internat.
- Druga wojna światowa – W willi ma swoją siedzibę Szkoła Gospodarstwa Domowego.
- 1945-1965 – mieści się tu prewentorium gruźlicze dla dzieci i młodzieży.
- Początek lat 60. – remont kapitalny willi, która później funkcjonować będzie jako dom wypoczynkowy.
- 2006 – budynek staje się własnością Muzeum Tatrzańskiego; zostaje wpisany do rejestru zabytków i rozpoczynają się prace przygotowujące go do remontu.
- 2011 – Oksza zostaje otwarta dla zwiedzających. W jej wnętrzach prezentowane są dwie wystawy: Zakopane – pępek świata oraz Sztuka pod Giewontem w latach 1880-1939[4].
Architektura
Stanisław Witkiewicz jako twórca stylu zakopiańskiego uczynił z obiektu przykład budownictwa podhalańskiego. Budowla charakteryzuje się typowym dla stylu zakopiańskiego spadzistym dachem i bogatym zdobnictwem elementów drewnianych. Zdobienia te są również widoczne we wnętrzu willi. Wykorzystana została ornamentyka ludowa wzbogacona motywami tatrzańskimi.
Willa miała spełniać podstawowe funkcje użytkowe, o czym mówił sam autor projektu:
Szło więc nie o zbudowanie jeszcze jednej pięknej i typowej chaty, szło o co innego: o zbudowanie domu, w którym by były rozstrzygnięte wszelkie wątpliwości co do możności pogodzenia ludowego budownictwa z wymaganiami bardziej złożonych i wyrafinowanych potrzeb wygody i piękna [...][5]
Po zakupieniu obiektu w 1920 przez Towarzystwo „Odrodzenie” nastąpiła jego przebudowa. W rezultacie budynek znacznie zmienił swoją oryginalną postać[6].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-05-24] .
- ↑ Katarzyna Kobylarczyk: W tym sęk!. Kraków: MIK!, 2012, s. 42. ISBN 978-83-61406-72-3.
- ↑ Willa Oksza laureatem konkursu (pol.). tygodnikpodhalanski.pl, 2015-04-23. [dostęp 2015-04-25].
- ↑ Katarzyna Kobylarczyk: W tym sęk!. Kraków: MIK!, 2012, s. 42–43. ISBN 979-83-61406-72-3.
- ↑ Katarzyna Kobylarczyk: W tym sęk!. Kraków: MIK!, 2012, s. 41. ISBN 978-83-61406-72-3.
- ↑ Katarzyna Kobylarczyk: W tym sęk!. Kraków: MIK!, 2012, s. 43. ISBN 978-83-61406-72-3.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor:
Autor: Piotrekwas, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Willa „Oksza”, Zakopane - widok ogólny
Autor: Piotrekwas, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Willa „Oksza”, Zakopane - widok na tylną elewacje