Willa Rogozińskich w Mogile

Willa Rogozińskich
Symbol zabytku nr rej. A-1393/M z 04 kwietnia 2016[1]
Ilustracja
Willa widziana z parku, jesienią
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Adres

ul. Klasztorna 2

Typ budynku

dworek

Styl architektoniczny

eklektyzm

Ukończenie budowy

około 1890

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Willa Rogozińskich”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Willa Rogozińskich”
Ziemia50°04′00,4″N 20°03′06,7″E/50,066778 20,051861

Willa Rogozińskich – zabytkowa willa w Krakowie. Znajduje się na terenie Nowej Huty, w Dzielnicy XVIII, w dawnej wsi Mogiła przy ul. Klasztornej 2.

Kazimierz Rogoziński i jego żona Agnieszka Biczówna byli nauczycielami w parafialnej szkole podstawowej w Mogile. W 1838 roku wybudowali dla siebie drewniany dom, który stał mniej więcej w miejscu, gdzie obecnie stoi willa. Dwie izby w nowym domu Rogozińscy wynajęli szkole. Ich potomkowie wybudowali obok starego domu willę. Prace trwały prawdopodobnie od 1880 roku do początku XX wieku. Projektant i budowniczy nie są znani[2].

W II połowie XIX wieku miejsce szlacheckich dworków zajęły podmiejskie wille. Jedną z nich jest Willa Rogozińskich w Mogile[3]. Budynek murowany z cegły, otynkowany, częściowo podpiwniczony. Skrzydło wschodnie jest dwukondygnacyjne, na drugiej kondygnacji znajduje się użytkowe poddasze, na zewnątrz widoczny balkon z balustradą. Korpus główny i skrzydło zachodnie są jednokondygnacyjne. W miejscu przejścia skrzydła wschodniego i wschodniej części korpusu głównego utworzono wnękę, w której znajduje się najbardziej charakterystyczny element willi - drewniany ganek. Ten drewniany detal nawiązuje do wzorów „szwajcarskich” willi uzdrowiskowych. Przykryty jest dwuspadowym daszkiem opartym na ośmiu drewnianych słupach. Cztery z nich są wysunięte przed lico elewacji co przypomina portyk. Ganek poprzedzony jest schodami[2]. Cały budynek przykryto dachem wielopołaciowym, krytym dachówką zakładkową (płaszowską)[4].

Willa należała do Rogozińskich do lat 20. XX wieku. W 1921 roku dom kupili Jan Ignacy i Katarzyna Lelitowie, a od 1933 roku należał do Władysława Pobóg-Krasnodębskiego i jego żony Anny Marii Krasnodębskiej. Wnętrze domu zmodernizowano, dobudowano północne dwukondygnacyjne skrzydło i budynek ogrodnika. Zmieniono okna na otwierane do wewnątrz, założono kraty z herbami. Krasnodębscy zakupili także majątek należący do Stanisława Zemły od strony południowej wilii i założyli tam park krajobrazowy[5].

W 1947 roku po śmierci Krasnodębskiego majątek odziedziczyła jego siostra Blanka Regina Terczyńska. Rok później północne skrzydło i część działki odkupili Franciszek i Katarzyna z Ciepielów Lelito, na działce postawili szklarnię i kotłownię. W latach późniejszych nieruchomość przejął Skarb Państwa (po 1959 roku). Mieścił się tu komisariat MO, następnie budynkiem i parkiem zarządzał znajdujący się obok Szpital im. Żeromskiego[6]. Budynek ulegał stopniowej dewastacji. W 1978 roku spadkobiercy Lelitów sprzedali posiadaną część domu Andrzejowi Dziembajowi. Od 1992 roku właścicielami skrzydła północnego i użytkownikami (dzierżawcami) pozostałej części pozostawali Urszula i Władysław Gawłowie[6].

Nowi właściciele rozpoczęli prace ratujące budynek. Przez pewien czas w wilii była galeria sztuki. Gawłowie założyli Stowarzyszenie Malarzy i Miłośników Sztuk Pięknych Galeria Stary Dworek, w wydzierżawionej części domu wystawiali obrazy Antoniego Marii Kwieka[7].

W czerwcu 2015 roku Nowe Centrum Administracyjne (NCA), które jest Stowarzyszeniem założonym przez Skarb Państwa, w ramach procedury przetargowej sprzedało zabytkową Willę Rogozińskich w Krakowie. Nieruchomość wylicytował współinwestor Bonarki 4 Business – krakowska spółka IPR Development. Według umowy fundusze pozyskane z transakcji zostaną przeznaczone na rewitalizację poprzemysłowych terenów w Nowej Hucie[8][9].

31 lipca 1996 roku budynek willi razem z parkiem został wpisany do rejestru zabytków miasta Krakowa (zmiana treści decyzji [A-1399/M] 04 kwietnia 2016 roku.

W parku odsłonięto w 1971 roku pomnik-głaz upamiętniający Wojciecha Bogusławskiego, który akcję swojej opery Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale umieścił właśnie w Mogile.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Rogozinski manor house, 2 Klasztorna street, Mogiła, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put, Licencja: CC BY-SA 4.0
Willa Rogozińskich, ul. Klasztorna 2, Mogiła, Nowa Huta, Kraków