Willem Dafoe

Willem Dafoe

Willem Dafoe w 2014 roku
Imię i nazwisko	William J. Dafoe Jr.
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1955 Appleton
Zawód	aktor
Współmałżonek	Elizabeth LeCompte (1977-2004; rozwód) Giada Colagrande (od 2005)
Lata aktywności	od 1980

William James „Willem” Dafoe^[1][2] (ur. 22 lipca 1955 w Appleton) – amerykański aktor filmowy i teatralny^[3].

Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. Honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt twórczości na 68. MFF w Berlinie (2018) i Pucharu Volpiego dla najlepszego aktora na 75. MFF w Wenecji za rolę Vincenta van Gogha w filmie Van Gogh. U bram wieczności (2018). Był czterokrotnie nominowany do Oscara^[4][5].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w stanie Wisconsin jako siódme z ośmiorga dzieci pielęgniarki Muriel Isabel (z domu Sprissler) i chirurga Williama Alfreda Dafoe^[6]. Jego dziadek pochodził z Kanady, z Ontario. Jego rodzina była pochodzenia irlandzkiego, szkockiego, angielskiego i niemieckiego^[7]. W szkole Einstein Junior High School mówiono na niego 'Billy'. Swoje imię 'Willem' otrzymał w szkole średniej Appleton East High School^[8] w Appleton w stanie Wisconsin, ale dyplom zdobył na sąsiednim Lawrence University. Studiował na University of Wisconsin na wydziale dramatycznym^[9], lecz przed ukończeniem studiów opuścił uczelnię, podejmując decyzję, że więcej nauczy się jako aktor. Przyłączył się do eksperymentalnej trupy Theater X^[10], z którą odbył czteroletnie tournée po Chicago, Denver i Europie. W 1977 przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie związał się z eksperymentalnym teatrem Performance Group (później The Wooster Group)^[11].

Kariera

Jego kariera na dużym ekranie rozpoczęła się od udziału w westernie Michaela Cimino Wrota niebios (Heaven’s Gate, 1980) u boku Krisa Kristoffersona i Christophera Walkena. Dwa lata później zagrał w melodramacie Niekochana (The Loveless, 1982), a następnie w epizodycznej roli młodego mężczyzny w budce telefonicznej w dramacie niesamowitym Zagadka nieśmiertelności (The Hunger, 1983) z Catherine Deneuve, Davidem Bowiem i Susan Sarandon. W dramacie sensacyjnym Waltera Hilla Ulice w ogniu (Streets of Fire, 1984) grał przywódcę nikczemnego gangu motocyklowego Ravena Shaddocka, a krytyczka Janet Maslin z „The New York Times” opisała go jako „doskonale nikczemną twarz”^[12]. Swoją pierwszą główną rolę bezwzględnego fałszerza pieniędzy zagrał w sensacyjnym dramacie kryminalnym Williama Friedkina Żyć i umrzeć w Los Angeles (To Live and Die in L.A., 1985)^[13].

Willem Dafoe (2006)

Jego głośne kreacje filmowe to przeciwstawiający się bezwzględności i okrucieństwu sierżant Elias Grodin w sensacyjnym dramacie wojennym o wojnie wietnamskiej Olivera Stone’a Pluton (Platoon, 1986), za którą dostał nominację do nagrody Oscara za najlepszą rolę drugoplanową, Jezus z Nazaretu w dyskusyjnym i wywołującym wiele kontrowersji dramacie Martina Scorsese Ostatnie kuszenie Chrystusa (The Last Temptation of Christ, 1988), grecki więzień w Oświęcimiu w biograficznym dramacie sportowym Triumf ducha (Triumph of the Spirit, 1989) oraz obmierzły bandyta w przygodowej komedii kryminalnej Davida Lyncha Dzikość serca (Wild at Heart, 1990)^[15]. Jednak jego rola adwokata i kochanka oskarżonej o morderstwo za pomocą przemocy seksualnej w dreszczowcu erotycznym Sidła miłości (Body of Evidence, 1993) z erotyczną sceną z Madonną i roztopionym woskiem oraz postać psychopaty-geniusza komputerowego, który przejął kontrolę nad statkiem w filmie sensacyjnym Speed 2: Wyścig z czasem (Speed 2: Cruise Control, 1997) przyniosły mu nominację do Złotej Maliny dla najgorszego aktora drugoplanowego. Za rolę mieszkającego w ruinach starego zamku w górach Słowacji Maxa Schrecka w dramacie grozy Cień wampira (Shadow of the Vampire, 2000)^[16] otrzymał wiele nagród, m.in. Saturna oraz nominację do nagrody Oscara i Złotego Globu.

W dramacie biograficznym Paula Schradera Auto Focus (2002) wystąpił jako John Henry Carpenter, sprzedawca sprzętu wideo, najbardziej znany jako przyjaciel i oskarżony o morderstwo aktora Boba Crane’a (Greg Kinnear)^[17]. Sławę zdobyła także rola czarnego charakteru – Normana Osborna, ex-właściciela największego w Nowym Jorku koncernu chemicznego, który przeżył wypadek w laboratorium, przemieniając się w monstrualnego schizofrenicznego Zielonego Goblina^[18] w filmie sensacyjnym fantasy Spider-Man (2002) i jego sequelach – Spider-Man 2 (2004) i Spider-Man 3 (2007)^[19]. Odrzucił propozycję zagrania roli legendarnego gwiazdora porno Johna Holmesa w Wonderland (2003)^[20]. Wziął udział w dwóch dramatach Larsa von Triera: Antychryst (Antichrist, 2009) i Nimfomanka - Część II (The Nymphomaniac Part 2, 2013). W czarnej komedii kryminalnej Paula Schradera Dog Eat Dog (2016) z Nicolasem Cage w roli Mada Doga został wystylizowany na legendarnego gwiazdora porno Johna Holmesa^[21].

Pracował jako model dla domu mody Prada^[22]. Użyczał swojego głosu w reklamach.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 67. MFF w Cannes (2014).

Życie prywatne

Od 1977 był w nieformalnym związku z reżyserką teatralną Elizabeth LeCompte (ur. 1944). Mają syna Jacka (ur. 1982). W dniu 25 marca 2005 poślubił włoską reżyserkę i aktorkę Giadę Colagrande (ur. 16 października 1975).

Filmografia

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Willem Dafoe w bazie IMDb (ang.)
• Willem Dafoe w bazie Notable Names Database (ang.)
• Willem Dafoe w bazie Filmweb
• Willem Dafoe w bazie Discogs.com (ang.)