Willem Jacob ’s Gravesande

Willem Jacob ’s Gravesande

Data i miejsce urodzenia	26 września 1688 ’s-Hertogenbosch, Holandia
Data i miejsce śmierci	28 lutego 1742 Lejda, Holandia
Zawód, zajęcie	filozof, fizyk, matematyk
Alma Mater	Uniwersytet w Lejdzie

Willem Jacob ’s Gravesande (ur. 26 września 1688 w ’s-Hertogenbosch, zm. 28 lutego 1742 w Lejdzie) – holenderski filozof, fizyk i matematyk; najbardziej znany z powiązania energii kinetycznej z kwadratem prędkości ciała oraz przyrządu do wykazywania rozszerzalności cieplnej ciał stałych nazwanego na jego cześć.

Życiorys

Urodził się w ’s-Hertogenbosch, studiował prawo w Lejdzie i tam napisał rozprawę o samobójstwie. Był chwalony przez Johanna Bernoulliego^[1] kiedy opublikował książkę Essai de perspective. W 1715 roku odwiedził Londyn i króla Jerzego oraz został wybrany na członka Royal Society^[2]. W 1717 roku został profesorem fizyki i astronomii w Lejdzie oraz upowszechnił prace swego przyjaciela Isaaca Newtona w Holandii. W 1724 roku Piotr I Wielki zaoferował mu pracę w Sankt Petersburgu, której Gravesande nie zaakceptował.

Praca naukowa

Jego głównym dziełem jest Physices elementa mathematica, experimentis confirmata, sive introductio ad philosophiam Newtonianam czyli Matematyczne elementy filozofii naturalnej, potwierdzone przez eksperymenty (Lejda, 1720), w którym położył podwaliny nauczania fizyki.

Jego głównym wkładem w fizykę było przeprowadzanie eksperymentów, w których mosiężne kule były upuszczane z różnymi prędkościami na miękkie, gliniane podłoże. Zaprojektował i skonstruował przyrząd do badania takich zderzeń, który stał się „dyżurnym” przyrządem w każdym laboratorium fizycznym XVIII wieku^[3]. Rezultatem tych badań było stwierdzenie, że kula o dwukrotnie większej prędkości spowoduje powstanie wgłębienia cztery razy głębszego, trzykrotnie większej prędkości – dziewięciokrotnie większego itd. Podzielił się tymi wynikami z Émilie du Châtelet, która następnie poprawiła wzór Newtona opisujący energię kinetyczną z E=mv na E=mv² (widniejący dziś w tym wzorze czynnik ½ wynika z przyjętego układu jednostek – obierając inne można uczynić wzór bez ½ poprawnym).

Upamiętnienie

Na cześć Gravesandego nazwano przyrząd do bezpośredniego wykazywania rozszerzalności termicznej ciał stałych – pierścień Gravesandego oraz planetoidę (9682) Gravesande.

Prace

• Essai de perspective (1711)
• Philosophiae Newtonianae Institutiones, in usus academicos (1723)
• An essay on perspective (1724)
• Physices elementa mathematica, experimentis confirmata, sive introductio ad philosophiam Newtonianam (1720–1721)
• Introductio ad Philosophiam, Metaphysicam et Logicam (1736)
• Mathematical Elements of Natural Philosophy, Confirm'd by Experiments: or, An introduction to Sir Isaac Newton's philosophy (Volume I) (1747)
• Mathematical Elements of Natural Philosophy, Confirm'd by Experiments: or, An introduction to Sir Isaac Newton's philosophy (Volume II) (1747)
• Oeuvres Philosophiques et Mathématiques de Mr. G. J. 'sGravesande, ed. with memoir by J. Allamand (1774)

Przypisy

Bibliografia

• A.R. Hall, ’s Gravesande, Willem Jacob, w Dictionary of scientific biography, tom V; Nowy Jork, 1972, ss. 509–511.
• C. de Pater, Experimental Physics, Leiden university in the seventeenth century. An exchange of learning, Lejda, 1975, ss. 308–327.

Linki zewnętrzne

• Natural philosophy. library.usyd.edu.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-03)].
• 's Gravesande's mistaken belief in perpetuum mobile
• 's Gravesande's New York Public Library entry
• 's Gravesande's Math Genealogy
• 's Gravesande's Mactutor biography. www-groups.dcs.st-and.ac.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-15)].
• The Oldest Magic Lantern in the World