Willem Mengelberg

Willem Mengelberg
Ilustracja
Imię i nazwiskoJosef Willem Mengelberg
Data i miejsce urodzenia28 marca 1871
Utrecht
Pochodzenieholenderskie
Data i miejsce śmierci22 marca 1951
Zuort
Gatunkimuzyka poważna
Zawóddyrygent
PowiązaniaKoninklijk Concertgebouworkest, Filharmonia Nowojorska
Odznaczenia
Kawaler Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Wielki Oficer Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Komandor Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Oficer Orderu Oranje-Nassau (Holandia)Rycerz Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Złoty Medal Honorowy za Sztukę i Naukę (Holandia) Srebrny Medal Honorowy za Sztukę i Naukę (Holandia) Oficer Orderu Korony (Belgia) Komandor Orderu Danebroga (Dania)

Josef Willem Mengelberg[1] (ur. 28 marca 1871 w Utrechcie, zm. 22 marca 1951 w Zuort w kantonie Gryzonia[2]) – holenderski dyrygent.

Życiorys

Ukończył konserwatorium w Utrechcie[1], następnie kształcił się w konserwatorium w Kolonii u Franza Wüllnera (dyrygentura), Isidora Seissa (fortepian) i Adolfa Jensena (kompozycja)[1][2]. W latach 1891–1894 był dyrygentem orkiestry w Lucernie[2]. W 1895 roku objął kierownictwo Koninklijk Concertgebouworkest w Amsterdamie, którą kierował przez następne pół wieku, do 1945 roku, tworząc z niej w tym czasie jedną z wiodących orkiestr europejskich[1][2]. W latach 1907–1920 dyrygował Museumskonzerte we Frankfurcie nad Menem[2]. Od 1922 do 1930 roku był dyrektorem muzycznym Filharmonii Nowojorskiej, w ostatnim sezonie wspólnie z Arturo Toscaninim[1]. W 1928 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Columbia[1]. Od 1933 roku wykładał na Uniwersytecie Utrechckim[1][2]. W czasie II wojny światowej reprezentował postawę pronazistowską, co skutkowało otrzymaniem w 1945 roku zakazu występów publicznych w ojczyźnie, w związku z czym ostatnie lata życia spędził na emigracji w Szwajcarii[1][2].

Odznaczenia i wyróżnienia

Dorobek

Jako dyrygent prezentował różnorodny repertuar, obejmujący zarówno dzieła Vivaldiego czy Bacha, jak i twórców XX-wiecznych[2]. Propagował twórczość kompozytorów niemieckich, zwłaszcza Gustava Mahlera i Richarda Straussa[2], z którymi prywatnie przyjaźnił się[1]. Mahler zadedykował Mengelbergowi swoją V i VIII Symfonię, Strauss natomiast poemat symfoniczny Życie bohatera[1]. W 1920 roku wraz z Concertgebouworkest wykonał podczas cyklu 9 koncertów wszystkie symfonie Mahlera[2]. Dokonał prawykonań licznych dzieł, m.in. Życia bohatera Richarda Straussa (1898), Konzert im alten Stil Maxa Regera (1912), Concerto in modo misolidio Ottorino Respighiego (1924), Carnaval d’Aix Dariusa Milhauda (1926), Háry János – Suite Zoltána Kodálya (1927), II koncertu skrzypcowego Béli Bartóka (1939), Der Schwanendreher (1935) i Koncertu skrzypcowego (1940) Paula Hindemitha, I (1930) i III Symfonii (1935) Willema Pijpera[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2402. ISBN 0-02-865529-X.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 182–183. ISBN 83-224-0656-8.
  3. ↑ a b c d e f g Frits Zwart (Hrsg.): Willem Mengelberg (1871–1951). Münster: Waxmann, 2006, s. 28-29. ISBN 978-3-8309-1181-4. (niem.)
  4. ↑ Kongelig Dansk Hof- og Statskalender 1940. København: Aktieselskabet J. H. Schultz Bogtrykkeri, 1940, s. 46.
  5. ↑ Onze Musici. Rotterdam: Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, 1911, s. 145.
Dyrektorzy muzyczni/ dyrygenci Filharmonii Nowojorskiej

Media użyte na tej stronie

NED Huisorde van Oranje C1 BAR.png
Baretka (Holandia):
– Złoty Medal Honorowy za Sztukę i Wiedzę (1905-1969);
– Złoty Medal Honorowy za Przedsiębiorczość i Talent (1917-1969);
– Medal Honorowy za Sztukę i Wiedzę (1969-dziś);
– Medal Honorowy za Przedsiębiorczość i Talent (1969-dziś).
BEL Kroonorde Officier BAR.svg
Baretka: Order Korony – Oficer (Belgia).
(Ordre de la Couronne – Officier).
(De Kroonorde – Officier).
NLD Order of Orange-Nassau - Grand Officer BAR.png
Baretka Wielkiego Oficera Orderu Oranje-Nassau
NED Huisorde van Oranje C2 BAR.png
Baretka (Holandia):
– Srebrny Medal Honorowy za Sztukę i Wiedzę (1905-1969);
– Srebrny Medal Honorowy za Przedsiębiorczość i Talent (1917-1969).
NLD Order of Orange-Nassau - Officer BAR.png
Baretka Oficera Orderu Oranje-Nassau
NLD Order of the Dutch Lion - Knight BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Kawalera Orderu Lwa Niderlandzkiego
Order of the Dannebrog K.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order of Danebrog Commander
NLD Order of Orange-Nassau - Commander BAR.png
Baretka Komandora Orderu Oranje-Nassau
NLD Order of Orange-Nassau - Knight BAR.png
Baretka Rycerza Orderu Oranje-Nassau
W. Mengelberg.jpg
Willem Mengelberg (1871 – 1951), Dutch conductor, holding The New York Times