Willem de Kooning

Willem de Kooning
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 kwietnia 1904
Rotterdam

Data i miejsce śmierci

19 marca 1997
Nowy Jork

Narodowość

holenderska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

sztuka współczesna, ekspresjonizm abstrakcyjny

podpis
Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Narodowy Medal Sztuki (USA)
Bez tytułu (c. 1976).

Willem de Kooning (ur. 24 kwietnia 1904 w Rotterdamie, zm. 19 marca 1997 w Nowym Jorku) – amerykański malarz pochodzenia holenderskiego, przedstawiciel abstrakcyjnego ekspresjonizmu.

Życiorys

Willem de Kooning urodził się w Rotterdamie. Gdy miał 5 lat, jego rodzice rozwiedli się – od tej pory wychowywali go matka i ojczym. W 1916 r. przyjęto go na praktykę w firmie zajmującej się dekoracją wnętrz. W tym samym roku rozpoczął studia wieczorowe w rotterdamskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po ośmioletnich studiach podjął pracę jako dyrektor artystyczny w dużym domu towarowym. W 1926 r. przepłynął jako pasażer na gapę do USA. Najpierw zamieszkał w Hoboken w stanie New Jersey, gdzie utrzymywał się z prac dekoratorskich. W 1927 osiadł w Nowym Jorku na Manhattanie. Zaprzyjaźnił się z artystą, koneserem i krytykiem sztuki Johnem Grahamem oraz z malarzem Arshilem Gorkym.

W 1938 r. de Kooning poznał Elaine Fried, która najpierw była jego uczennicą. Elaine Fried była uznaną malarką, tworzącą w duchu abstrakcyjnego ekspresjonizmu, malowała także portrety. Willem de Kooning poślubił ją w 1943 r. Istnieje opinia, że Fried jako wzięta krytyczka sztuki przyczyniła się swymi pochlebnymi recenzjami do wzrostu popularności de Kooninga.

W latach 80. u artysty wykryto chorobę Alzheimera i sądownie uznano go za niezdolnego do zarządzania swym majątkiem (został on przekazany w ręce kuratorów). W związku z coraz gorszą jakością tworzonych prac, jego pierwsze dzieła znacznie zyskały na wartości, osiągając zawrotne ceny na aukcjach. „Różowa dama” z 1944 r. została sprzedana za 3,6 mln dolarów w 1987, a za „Zamianę” (Interchange) z 1955 zapłacono w 1989 20,6 mln.

Twórczość

Od mniej więcej roku 1928 de Kooning zaczął malować martwe natury i kompozycje figuratywne pod wpływem szkoły paryskiej i meksykańskiej. Z początkiem lat 30. zainteresował się abstrakcją – biomorficznymi i geometrycznymi kształtami, na wzór twórczości swych przyjaciół Grahama i Gorky’ego oraz takich młodych artystów jak Pablo Picasso czy surrealista Joan Miró.

W październiku 1935 r. poprzez organizację Works Progress Administration, zajmującą się zatrudnianiem bezrobotnych, zaangażował się w tzw. Federal Art Project (projekt wykorzystujący bezrobotnych artystów do tworzenia tzw. sztuki publicznej – plakatów, malowideł ściennych i obrazów mających ozdabiać miejsca publiczne). W lipcu 1937 musiał zrezygnować z zatrudnienia, z powodu statusu imigranta. Owe dwa lata dały mu jednak szansę na pełnowymiarowe poświęcenie się pracy twórczej – zajmował się zarówno malarstwem sztalugowym, jak i malowidłami ściennymi.

Prawdopodobnie pod wpływem Gorky’ego, w 1938 r. powstał cykl obrazów przedstawiających smutne męskie sylwetki (m.in. „Dwaj stojący mężczyźni”, „Siedząca postać”), a równolegle – abstrakcyjne obrazy o lirycznej kolorystyce („Różowy pejzaż”, „Elegia”).

Ta dwoistość twórcza trwała aż do lat 40., gdy powstały najbardziej znane obrazy „Kobieta” i „Stojący mężczyzna” oraz seria niezatytułowanych abstrakcji z wybijającymi się na pierwszy plan biomorficznymi kształtami. Obie tendencje zlały się w malowidle „Różowe anioły” z ok. 1945 r. W roku 1946, gdy de Kooning nie mógł sobie pozwolić na kupno profesjonalnych farb, przeszedł do stosowania zwyczajnej, taniej białej i czarnej farby. W tych właśnie kolorach powstał cykl abstrakcji (m.in. „Światłość w sierpniu”, „Czarny piątek”, „Zurich”, „Skrzynka pocztowa”). Na bazie tych dzieł wyrosły kolejne, z ponownym użyciem koloru, poruszające i złożone abstrakcje („Asheville”, „Attyka”, „Wykopalisko”), podsumowujące długoletnią walkę artysty o wypracowanie kompozycji opartej na wolnych skojarzeniach.

W latach 40. de Kooninga zaczęto identyfikować z ekspresjonizmem artystycznym, a w następnym dziesięcioleciu uznano go za jednego z najważniejszych przedstawicieli tego nurtu. Pierwsza indywidualna wystawa, złożona ze wspomnianych biało-czarnych kompozycji, miała miejsce w galerii Charlesa Egana w Nowym Jorku w 1948 roku. W tym czasie zaczął też wykładać w szkole artystycznej Black Mountain College w Karolinie Północnej, a w latach 19501951 w Yale School of Art.

Lata 50. przyniosły zwrot w twórczości de Kooninga. Przeszedł wtedy do malowania wyłącznie kobiet (choć pojawiające się wcześniej biomorficzne kształty z jego obrazów również można interpretować jako postaci kobiece). Latem 1950 rozpoczął pracę nad obrazem „Kobieta I”, który po wielu poprawkach i zmianach ukończył w 1952 r. W tym czasie namalował także inne obrazy przedstawiające kobiety – wystawiono je w Sidney Janis Gallery w 1953, co spowodowało dużą sensację. Obok nietypowej dla ekspresjonizmu abstrakcyjnego figuratywności, emanowały odważną techniką i symboliką. Dzikie barwy, wyszczerzone zęby, obwisłe piersi, tępe spojrzenia – wszystko to ukazywało lęki seksualne nowoczesnego mężczyzny i najciemniejsze aspekty teorii Freuda. Tak właśnie przedstawiały się dzieła „Kobieta II” do „VI”, powstałe w latach 1952–1953, „Kobieta i rower” (1953) i „Dwie kobiety na wsi” (1954).

Około roku 1955 de Kooning zafascynował się symbolicznym aspektem kobiecości, co sugeruje tytuł obrazu z tamtego okresu – „Kobieta jako pejzaż”, na którym pionowa postać kobieca wtapia się w abstrakcyjne tło. Później powstała seria pejzaży („Gazeta policyjna”, „Gotham News”, „Podwórko na Dziesiątej Ulicy”, „Park Rosenberg”, „Przedmieścia Hawany”, „Drzwi do rzeki”, „Różanopalcy świt w Louse Point”), ukazująca ewolucję od kompozycyjno-kolorystycznej złożoności do prostoty.

Około roku 1963 przeniósł się na stałe do East Hampton na Long Island, gdzie nadal malował kobiety („Sielanka”, „Poławiacze małży”); ponownie zagłębił się w tę tematykę w połowie lat 60. – powstałe wtedy obrazy były równie kontrowersyjne jak wcześniejsze „Kobiety”. Odebrano je jako satyryczny atak na kobiecą anatomię – artysta malował bez zahamowań, z krzykliwą lubieżnością prezentując temat. Późniejsze dzieła („Której imię zapisano w wodzie”, „Bez tytułu III”) są bardziej liryczne, emanujące grą światła odbijającego się w wodzie. W ostatnim okresie de Kooning tworzył także gliniane rzeźby.

Oddzwięk w kulturze

Willem de Kooning stał się inspiracją dla walijskiej grupy rockowej Manic Street Preachers, która poświęciła mu trzy piosenki: Interiors (Song For Willem de Kooning), His Last Painting (o artyście cierpiącym na chorobę Alzheimera) i Door to the River (utwór zatytułowany jak jeden z obrazów de Kooninga).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Signature of Willem de Kooning, 1977.JPG
Autor: Wmpearl, Licencja: CC0
Signature of Willem de Kooning, 1977
Presidential Medal of Freedom (ribbon).png
Ribbon of Presidential Medal of Freedom
Untitled (c. 1976) - Willem de Kooning (1904 -1997) (44566834812).jpg
Autor: Pedro Ribeiro Simões from Lisboa, Portugal, Licencja: CC BY 2.0

Belem, Berardo Collection, Centro Cultural de Belem, Lisbon, Portugal

Material: Gouache on paper Collection: Berardo Collection

Willem de Kooning (Roterdão, 24 de Abril de 1904 — Long Island, 19 de Março de 1997) foi um pintor neerlandês do expressionismo abstrato.

De Kooning foi um pintor figurativista, sobretudo retratista, e usou o guache, aguarela, pastel e técnicas mistas. Foi também escultor e desenhador.

BIOGRAFIA

Os Pais de Willem de Kooning, Leendert de Kooning e Cornelia Nobel, divorciaram-se quando ele tinha cerca de cinco anos de idade.

De Kooning foi criado pela sua mãe e seu padrasto. A sua formação artística incluiu oito anos na Academia de Roterdão de Belas Artes e Técnicas.

Nos anos 1920 Willem trabalhou como assistente do diretor de arte de um departamento de Rotterdam Store. De Kooning era um dos trinta e oito artistas escolhidos a partir de um convite geral a Nova York para desenhar e pintar 105 murais públicos na Feira de 1939 Mundial de Nova York. O seu colega muralista, David Margolis relatou mais tarde as suas 1932 viagens a Savoy Ballroom e "o grande interesse no Jazz" de De Kooning.

Aos 21 anos, em 1926, embarcou clandestinamente para os Estados Unidos. Instalou-se em Nova Iorque e viveu de pequenos expediente.

Descobriu Greenwich Village, o bairro dos artistas, e ligou-se aos primeiros pintores abstratos americanos, decidindo, em 1935, dedicar-se inteiramente à pintura. Em 1937, juntou a partícula "de" ao seu nome para o tornar mais acolhedor.

Conheceu Arshile Gorky, com quem partilhou um atelier em 1947 e, tal como ele, se interessava pela pintura abstrata mais que pela figurativa. Graças aos seus conselhos, de Kooning « aprendeu a manter uma forma plana, dando a ideia de um volume ». Ambos foram inspirados por Joan Miró e Pablo Picasso.

Em abril de 1948 expôs pela primeira vez sozinho, na Charles Egan Gallery.

Em 1950 lançou uma série sobre as mulheres intitulada « Women », e representando Marilyn Monroe, seguida de outra série sobre os negros dos Estados Unidos. Começou-se a falar do "rosa de Kooning". em 1961 instalou-se num grande atelier em East Hampton.

Recusou categoricamente pertenças ou afiliações a movimentos artísticos, pois segundo o que deixou escrito: « le style est une supercherie. [...] C'était une idée affreuse de chercher, comme Van Doesburg ou Mondrian, à produire, de toute pièces, un style. » É porém catalogado como artista do expressionismo abstrato. 

Em 1989, atingido pela doença de Alzheimer (que o levaria a uma invalidez), continuava a pintar e a expor. Morreu em Nova Iorque aos 92 anos.

SOURCE: Wikipedia
Willem de Kooning in his studio.jpg
The artist Willem de Kooning (1904-1997) in his studio.
Chevalier Ordre de Leopold.png
Baretka Krzyża Kawalerskiego Orderu Leopolda (Belgia)