William Holden
William Holden (1950) | |
Data i miejsce urodzenia | 17 kwietnia 1918 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 12 listopada 1981 |
Zawód | aktor |
Współmałżonek | Brenda Marshall |
Lata aktywności | 1937–1981 |
William Holden właśc. William Franklin Beedle Jr.[1] (ur. 17 kwietnia 1918 w O’Fallon, zm. 12 listopada 1981 w Santa Monica) – amerykański aktor filmowy. Laureat Oscara[2]. American Film Institute umieścił go na 25. miejscu na liście największych aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[3].
Życiorys
Urodził się w O’Fallon w Illinois jako syn Mary Blanche Ball (1898–1990), nauczycielki, i Williama Franklina Beedle (1891–1967), profesora chemii[4]. Miał dwóch młodszych braci: Roberta Westfielda (1921–1944) i Richarda P. (1924–1964). Kiedy miał trzy lata wraz z rodziną przeprowadził się do South Pasadena w Kalifornii. Uczęszczał do South Pasadena High School. Naukę kontynuował w Pasadena Junior College, gdzie grał w lokalnym radiu.
W 1937 został odkryty przez łowcę talentu Paramount Pictures, podpisując swój pierwszy kontrakt. W filmie debiutował tuż przed wybuchem II wojny światowej – wystąpił jako więzień w przygodowym dramacie kryminalnym Prison Farm (1938) z Lloydem Nolanem, J. Carrolem Naishem i Marjorie Main. Pierwszą dużą rolę jako Joe Bonaparte zagrał w melodramacie Roubena Mamouliana Złoty chłopiec (Golden Boy, 1939). Odtąd określany był mianem złotego chłopca. W czasie wojny służył w lotnictwie i grał w filmach instruktażowych. Po jej zakończeniu mozolnie budował swą karierę.
Przełomem okazała się rola Joego Gillisa, młodego scenarzysty marzącego o sławie w filmie noir Billy’ego Wildera Bulwar Zachodzącego Słońca (1950). Wiąże się on z Normą Desmond (Gloria Swanson), niegdysiejszą gwiazdą kina niemego. Kreacja przyniosła mu pierwszą nominację do Oscara. Statuetkę zdobył w 1954 za pierwszoplanową rolę w filmie Stalag 17. Był wielką gwiazdą lat 50. Grał w filmach różnorodnych gatunkowo: westernie Ucieczka z Fortu Bravo (1953), komedii romantycznej Sabrina (1954) czy wojennym Moście na rzece Kwai (1957).
W stworzył wybitną kreację w antywesternie Sama Peckinpaha Dzika banda (1969). Pojawił się także w innej opowieści z Dzikiego Zachodu, Blake’a Edwardsa Zawadiaki (1971) i filmie katastroficznym Płonący wieżowiec (1974). Trzecią (i ostatnią) nominacją do Oscara został uhonorowany w 1977 za pierwszoplanową kreację w dramacie Sidneya Lumeta Sieć (1976).
Zmarł na skutek wykrwawienia po urazie głowy 12 listopada 1981[2]. Ciało zostało odkryte 16 listopada[5].
Filmografia
- Złoty chłopiec (1939) jako Joe Bonaparte
- Niewidzialne linie (1939) jako Tim Taylor
- Nasze miasto (1940) jako George Gibbs
- Człowiek z Colorado (1948) jako Del Stewart
- Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) jako Joe Gillis
- Urodzeni wczoraj (1950) jako Paul Verrall
- Stalag 17 (1953) jako J.J. Sefton
- Ucieczka z Fortu Bravo (1953) jako kpt. Roper
- Niebieski księżyc (1953) jako Donald Gresham
- Sabrina (1954) jako David Larrabee
- Dziewczyna z prowincji (1954) jako Bernie Dodd
- Rada nadzorcza (1954) jako McDonald Walling
- Mosty Toko-Ri (1954) jako Harry Brubaker
- Piknik (1955) jako Hal Carter
- Miłość jest wspaniała (1955) jako Mark Elliott
- Most na rzece Kwai (1957) jako komandor Shears
- Klucz (1958) jako David Ross
- Konnica (1959) jako mjr. Henry „Hank” Kendrall
- Świat Suzie Wong (1960) jako Robert Lomax
- Kiedy Paryż wrze (1964; inny tytuł – Jak zdobyć sławę i piękną dziewczynę) jako Richard Benson/Rick
- Alvarez Kelly (1966) jako Alvarez Kelly
- Casino Royale (1967) jako Ransome
- Diabelska brygada (1968) jako podpłk. Robert T. Frederick
- Dzika banda (1969) jako Pike Bishop
- Zawadiaki (1971) jako Ross Bodine
- Mściciele (1972) jako John Benedict
- Breezy (1973) jako Frank Harmon
- Płonący wieżowiec (1974) jako Jim Duncan
- Sieć (1976) jako Max Schumacher
- Omen II (1978) jako Richard Thorn
- Fedora (1978) jako Barry Detweiler
- Porwanie (1979; inny tytuł – Ashanti) jako Jim Sandell
- Gdy czas ucieka (1980) jako Shelby Gilmore
- S.O.B. (1981) jako Tim Culley
Przypisy
- ↑ Personalidade: William Holden (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
- ↑ a b Hollywood Star Walk: William Holden. Los Angeles Times. [dostęp 2016-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (ang.).
- ↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-30)]. (ang.).
- ↑ William Holden (17 de Abril de 1918). Filmow. [dostęp 2018-07-30]. (port.).
- ↑ Keith Love , From the Archives: Actor William Holden Found Dead at Home, wyd. wtorkowe, Los Angeles Times, 17 listopada 1981 [dostęp 2022-12-05] (ang.).
Linki zewnętrzne
- William Holden w bazie IMDb (ang.)
- William Holden w bazie Filmweb
- William Holden w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000 0001 1071 7441, 0000 0003 6858 0745
- VIAF: 76500358
- LCCN: n82090865
- GND: 124671055
- LIBRIS: 0xbdht6j1ml5vtx
- BnF: 13895275g
- SUDOC: 059086653
- NLA: 36441168
- NKC: xx0034088
- BNE: XX1262667
- NTA: 07188730X
- BIBSYS: 90933647
- PLWABN: 9810616754305606
- NUKAT: n2006081665
- J9U: 987007422786205171
- CANTIC: a11155486
- LNB: 000293227
- CONOR: 9997667
- KRNLK: KAC2020K8359
- LIH: LNB:CXKY;=Bb
- WorldCat: lccn-n82090865
Media użyte na tej stronie
Publicity photo of William Holden for Sunset Boulevard
Ronald Reagan and Nancy Reagan with William Holden and Ardis Holden at The Holden'S Home After Wedding in Toluca Lake California, 3/4/1952