William Hurt

William Hurt
Ilustracja
William Hurt podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Toronto (2005)
Imię i nazwisko

William McChord Hurt

Data i miejsce urodzenia

20 marca 1950
Waszyngton

Data i miejsce śmierci

13 marca 2022
Portland

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Mary Beth Hurt
(1971–1982; rozwód)
Heidi Henderson
(1989–1992; rozwód)

Lata aktywności

1977–2022

William McChord Hurt[1] (ur. 20 marca 1950 w Waszyngtonie, zm. 13 marca 2022[2] w Portland) – amerykański aktor i producent filmowy. Zdobywca Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w Pocałunku kobiety pająka (1985).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Waszyngtonie[3] jako starszy syn Claire McGill (1923–1971)[4], zatrudnionej w Time Inc., i Alfreda McCorda Hurta (1910–1996)[5], urzędnika Departamentu Stanu USA. Jego rodzina miała pochodzenie angielskie, niemieckie, szkockie, irlandzkie i szwedzkie[6]. Wychował się z młodszym bratem Jamesem (ur. 1951). W 1956, kiedy miał sześć lat, jego rodzice rozwiedli się[7][8]. W 1960 matka ponownie wyszła za mąż za wydawcę Henry’ego Luce’a III[9], jednego z szefów trustu „Time” i „Life”, i zamieszkali na Manhattanie[10].

W 1968 ukończył Middlesex School[11] w Concord w stanie Massachusetts, gdzie uczęszczał na kółko teatralne[12]. W 1972 otrzymał licencjat na Wydziale Teologii Tufts University w Medford w stanie Massachusetts[13]. W 1972 przebywał krótko na owczej farmie w Australii. W latach 1972–1975 studiował dramat w nowojorskiej Juilliard School, gdzie uczęszczali także Christopher Reeve i Robin Williams.

Kariera

W 1975 przyłączył się do Oregon Shakespeare Festival debiutując w roli Jamiego w spektaklu Długa podróż dnia ku nocy, a rok później pierwsze kroki stawiał na nowojorskiej scenie w sztuce Henryk V (Henry V, 1976) podczas New York Shakespeare Festival. W 1977 związał się za awangardową grupą Circle Repertory Theatre i występował na scenie Off-Broadwayu[14].

Na szklanym ekranie pojawił się w serialach: CBS Kojak (1977) i PBS Najlepsze rodziny (The Best of Families, 1977)[15].

Na dużym ekranie debiutował w dramacie fantastycznonaukowym Kena Russella Odmienne stany świadomości (Altered States, 1980)[16] w roli młodego naukowca, który na samym sobie dokonuje niebezpiecznych eksperymentów cofających go w bezdenną otchłań czasu. Za rolę tę był nominowany do nagrody Złotego Globu.

Peter Yates powierzył mu interesującą psychologicznie rolę portiera z Manhattanu, który obsesyjnie nagrywa relacje komentatorki telewizyjnej w dreszczowcu Naoczny świadek (Eyewitness, 1981)[17] z Sigourney Weaver i Jamesem Woodsem.

W melodramacie Żar ciała (Body Heat, 1981) zagrał adwokata kuszonego przez femme fatale Kathleen Turner, a następnie pojawił się jako Nick Carlton, pochłonięty psychologią, były handlarz narkotyków, w nostalgicznej opowieści o rozczarowaniach kontestatorów i zagubionych, byłych buntowników z końca lat 60. Wielki chłód (The Big Chill, 1983) z udziałem Glenn Close, Jeffa Goldbluma, Toma Berengera i Kevina Kline’a oraz dramacie kryminalnym Park Gorkiego (Gorki Park, 1983) z Lee Marvinem i Joanną Pacułą. Za rolę Eddiego w broadwayowskiej sztuce Davida Rabe’a Harmider (Hurlyburly, 1984) zdobył nominację do nagrody Tony[18].

Ryzykowna kreacja homoseksualisty zamkniętego w jednej celi brazylijskiego więzienia z postępowym działaczem politycznym w dramacie Hectora Babenco Pocałunek kobiety pająka (Kiss of the Spider Woman, 1985) przyniosła mu nagrodę Oscara, Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA), nagrodę na festiwalu w Cannes, włoską nagrodę Davida, National Board of Review, nagrodę krytyków filmowym w Los Angeles i Londynie oraz nominację do nagrody Złotego Globu.

Kolejne dwie nominacje do Oscara i Złotego Globu za najlepszą rolę męską otrzymał za postać nauczyciela głuchoniemych, przeżywającego trudną miłość z jedną ze swych podopiecznych w dramacie Dzieci gorszego Boga (Children of a Lesser God, 1986) Randy Haines oraz jako telewizyjny prezenter w komediodramacie Jamesa L. Brooksa Telepasja (Broadcast News, 1987).

W 1986 został laureatem nagrody im. Josepha Plateau. W 1988 otrzymał, jako pierwsza osoba, nagrodę im. Spencera Tracy’ego Uniwersytetu Południowej Kalifornii. Po udziale w melodramacie Przypadkowy turysta (The Accidental Tourist, 1988) z Kathleen Turner i Geeną Davis, powrócił na scenę Off-Broadwayu w przedstawieniu Obok siebie (Beside Herself, 1989) z awangardową grupą Circle Rep. Zagrał także w spektaklach: 5 lipca (5th of July), Hamlet, Ryszard II, Moje życie (My Life) – nagroda Obie dla najlepszego aktora, Sen nocy letniej i Dobrze (Good).

Wystąpił potem w komedii kryminalnej Kocham cię na zabój (I Love You to Death, 1990), melodramacie fantasy Woody’ego Allena Alicja (Alice, 1990) jako mąż tytułowej bohaterki (Mia Farrow), dramacie Doktor (The Doctor, 1991), niemiecko-francusko-australijskim dramacie sci-fi Wima Wendersa Aż na koniec świata (Bis ans Ende der Welt, 1991), francusko-brytyjsko-argentyńskiej ekranizacji powieści Alberta Camusa Dżuma (La Peste, 1992) z Sandrine Bonnaire i Jeanem-Markiem Barrem jako doktor Bernard Rieux, komediodramacie Dym (Smoke, 1995) z Harveyem Keitelem, komediodramacie fantasy Nory Ephron Michael (1996) z Johnem Travoltą i Andie MacDowell jako cyniczny dziennikarz tabloidu, filmie sci-fi Zagubieni w kosmosie (Lost in Space, 1998), dramacie Jedyna prawdziwa rzecz (One True Thing, 1998) z Meryl Streep i Renee Zellweger, dramacie Istvána Szabó Kropla słońca (Sunshine, 1999) jako komunistyczny lokaj, dramacie sensacyjnym fantastycznonaukowym Stevena Spielberga A.I. Sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence: AI, 2001) oraz dreszczowcu Zmiana pasa (Changing Lanes, 2002) u boku Bena Afflecka i Samuela L. Jacksona.

Za rolę Williama Blake’a Pellarina, kandydata na gubernatora stanu Missouri z niejasną przeszłością w dramacie Droga do Białego Domu (The Big Brass Ring, 1999) odebrał nagrodę na festiwalu filmowym w Newport w stanie Rhode Island. Za odtworzenie postaci Variana Frya w dramacie wojennym Wojna Variana (Varian's War, 2001) został nominowany do nagrody Satelity. Za kreację Richiego Cusacka w filmowej wersji komiksu Davida Cronenberga Historia przemocy (A History of Violence, 2005) zdobył nominację do nagrody Oscara i nagrody Saturna za najlepszą rolę drugoplanową oraz został uhonorowany nagrodą krytyków w Los Angeles i Nowym Jorku.

Aktywnie występował także w radiu. Wziął udział w nagraniu licznych książek, m.in. Wielki kolejowy targ (The Great Railway Bazar) Paula Theroux, Kroniki portowe (The Shipping News) E. Annie Proulx, Ekspres polarny (The Polar Express), Chłopiec, którego pociągały kotki (The Boy Who Drew Cats), był narratorem dokumentów Einstein – Jak widzę świat (Einstein – How I See the World), Szukanie Ameryki: Odyseja Johna Dosa Passa (Searching for America: The Odyssey of John Dos Pass) i Żeby mówić niewymownie (To Speak the Unspeakable).

Życie prywatne

W latach 1971–1981 był żonaty z Mary Beth Supinger[19]. Z trwającego od 1981 do 1984 związku z Sandrą Jennings miał syna Alexandra Devona (ur. 1983). Spotykał się z Glenn Close, a w latach 1985–1986 z Marlee Matlin[20]. Od 1989 do 1993 był w związku małżeńskim z Heidi Henderson[19], z którą miał dwóch synów: Samuela (ur. 1989) i Williego (ur. 1991). Następnie, do 1997 był związany z francuską aktorką Sandrine Bonnaire[21], z którą miał córkę Jeanne (ur. 1994).

Śmierć

W maju 2018 ogłoszono, że Hurt ma nieuleczalnego raka prostaty z przerzutami do kości[22]. Zmarł 13 marca 2022 w swoim domu w Portland w stanie Oregon z powodu powikłań choroby w wieku 71 lat[23][24].

Filmografia

Filmy fabularne

RokTytułRolaReżyser
1980Odmienne stany świadomości (Altered States)Profesor Eddie JessupKen Russell
1981Naoczny świadek (Eyewitness)Daryll DeeverPeter Yates
1981Żar ciała (Body Heat)Ned RacineLawrence Kasdan
1983Wielki chłód (The Big Chill)Nick CarltonLawrence Kasdan
1983Park Gorkiego (Gorky Park)Arkady RenkoMichael Apted
1985Pocałunek kobiety pająka (Kiss of the Spider Woman)Luis Alberto MolinaHéctor Babenco
1986Dzieci gorszego Boga (Children of a Lesser God)James LeedsRanda Haines
1987Telepasja (Broadcast News)Tom GrunickJames L. Brooks
1988Czas przeznaczenia (A Time of Destiny)Martin LarranetaGregory Nava
1988Przypadkowy turysta (The Accidental tourist)Macon LearyLawrence Kasdan
1990Kocham cię na zabój (I Love You to Death)Harlan JamesLawrence Kasdan
1990Alicja (Alice)Doug TateWoody Allen
1990Marilyn Hotchkiss' Ballroom Dancing and Charm SchoolSteve Mills (głos)Randall Miller
1991Doktor (The Doctor)doktor Jack MacKeeRanda Haines
1991Aż na koniec świata (Bis ans Ende der Welt)Sam Farber, Trevor McPheeWim Wenders
1992Dżuma (La Peste)Doktor Bernard RieuxLuis Puenzo
1993Szczęściarz (Mr. Wonderful)TomAnthony Minghella
1994Dwóch ojców (Second Best)Graham HoltChris Menges
1994W majestacie prawa (Trial by Jury)Tommy VeseyHeywood Gould
1995Dym (Smoke)Paul BenjaminWayne Wang, Paul Auster
1995Zwierzenia nieznajomemu (Ispoved neznakomtsu)Nieznajomy
1996Kanapa w Nowym Jorku (Un divan a New York)Henry HarristonChantal Akerman
1996MichaelFrank QuinlanNora Ephron
1996Jane EyreEdward Fairfax RochesterFranco Zeffirelli
1997Cena miłości (Loved)K.D. DietricksonErin Dignam
1998Zagubieni w kosmosie (Lost in Space)Profesor John RobinsonStephen Hopkins
1998Grzeszna propozycja (The Proposition)Arthur BarretLesli Linka Glatter
1998Mroczne miasto (Dark City)Inspector Frank BumsteadAlex Proyas
1998Jedyna prawdziwa rzecz (One True Thing)George GuldenCarl Franklin
1999Czwarte piętro (The 4th Floor)Greg HarrisonJosh Klausner
1999Kropla słońca (Sunshine)Andor KnorrIstván Szabó
1999Droga do Białego Domu (The Big Brass Ring)William Blake PellarinGeorge Hickenlooper
1999Niemy świadek (Do Not Disturb)Walter RichmondDick Maas
2000Nosiciel (The Contaminated Man)David R. WhitmanAnthony Hickox
2000Spotkanie z Jezusem (The Miracle Maker)Jairus (głos)Derek W. Hayes, Stanisław Sokołow
2001Rzadki okaz (Rare Birds)DaveSturla Gunnarsson
2001A.I. Sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence: AI)Profesor Allen HobbySteven Spielberg
2001The Simian LineEdwardLinda Yellen
2002Źródło młodości (Tuck Everlasting)Angus TuckJay Russell
2002Zmiana pasa (Changing Lanes)Sponsor Doyle Gipson's AARoger Michell
2002Au plus près du paradisMattTonie Marshall
2004Błękitny motyl (The Blue Butterfly)Alan OsborneLéa Pool
2004Osada (The Village)Edward WalkerM. Night Shyamalan
2005Król (The King)David SandowJames Marsh
2005Historia przemocy (A History of Violence)Richie CusackDavid Cronenberg
2005Nigdylandia (Neverwas)Dr Peter ReedJoshua Michael Stern
2005SyrianaStan GoffStephen Gaghan
2006Dobry agent (The Good Shepherd)Dyrektor CIA Philip AllenRobert De Niro
2006The Legend of SasquatchJohn Davis (głos)Thomas Callicoat
2007Mr. Brooks (Mr. Brooks)Marshall, psycholog Pana Brooksa, alter egoBruce A. Evans
2007Piękne Ohio (Beautiful Ohio)Simon MessermanChad Lowe
2007Hałas (Noise)Major SchneerHenry Bean
2007Wszystko za życie (Into the Wild)Walt McCandlessSean Penn
20088 części prawdy (Vantage Point)Prezydent AshtonPete Travis
2008Incredible Hulk (The Incredible Hulk)Generał Thaddeus E. „Thunderbolt” RossLouis Leterrier
2009Krwawa hrabina (The Countess)György ThurzóJulie Delpy
2010The Yellow HandkerchiefBrett HansonUdayan Prasad
2010Robin HoodWilhelm MarshalRidley Scott
2011Rzeka pytań (The River Why)Ojciec GusaMatthew Leutwyler
2011Jesienna miłość (Late Bloomers/Trois fois 20 ans)AdamJulie Gavras
2011HellgateWarren MillsJohn Penney
2013Intruz (The Host)Jeb StryderAndrew Niccol
2013Zniknięcie Eleanor Rigby: Ona (The Disappearance of Eleanor Rigby)Julian RigbyNed Benson
2013Ogień we krwi (Fire in the Blood, dokumentalny)NarratorDylan Mohan Gray
2013Dnie i noce (Days and Nights)Herb, konający brat ElizabethChristian Camargo
2014Zimowa opowieść (Winter’s Tale)Isaac PennAkiva Goldsman

Filmy TV

RokTytułRolaReżyser
1978Verna (Verna: USO Girl)WalterRonald F. Maxwell
1981Śmierć w rodzinie (All the Way Home)Jay FolletDelbert Mann
1982Sen nocy letniej (A Midsummer Night's Dream)Oberon, król elfówEmile Ardolino
2001Kino „Flamingo” (The Flamingo Rising)Turner KnightMartha Coolidge
2001Wojna Variana (Varian's War)Varian FryLionel Chetwynd
2002As wywiadu – historia Roberta Hanssena (Master Spy: The Robert Hanssen Story)Robert P. HanssenLawrence Schiller
2004FrankensteinProfesor WaldmanKevin Connor
2009Ostatnia partia (Endgame)Profesor Will EsterhuysePete Travis
2011Zbyt wielcy, by upaść (Too Big to Fail)sekretarz skarbu Henry PaulsonCurtis Hanson
2013The Challengerdr Richard FeynmanJames Hawes

Seriale TV

  • 1977: Najlepsze rodziny (The Best of Families) jako James Lathrop
  • 1977: Kojak jako Jake
  • 1978: Świetne przedstawienia (Great Performances) jako Walter
  • 2000: Diuna (Frank Herbert's Dune) jako książę Leto Atryda
  • 2001: Rivière-des-Jérémie jako G. Adam Davidson / Gad
  • 2002: Diabli nadali (The King of Queens) jako dr Taber
  • 2009: Układy (Damages) jako Daniel Purcell
  • 2011: Moby Dick jako kapitan Ahab
  • 2013: Bonnie i Clyde (Bonnie & Clyde) jako Frank Hamer
  • 2015: Humans jako George Millican
  • 2016: Beowulf jako Hrothgar

Nagrody

RokNagrodaKategoriaFilm
1985Festiwal Filmowy w CannesNajlepszy aktor[25]Pocałunek kobiety pająka (1985)
1986Nagroda Akademii FilmowejNajlepszy aktor[25]
Nagroda BAFTANajlepszy aktor[25]
David di DonatelloNajlepszy aktor[26]
1987Faro Island Film Festival
Nagroda Złotego Księżyca
Najlepszy aktor[26]Telepasja (1987)
1989Golden Horse Film FestivalNajlepszy aktor zagraniczny[26]Przypadkowy turysta (1988)
2006Austin Film Critics AssociationNajlepszy aktor drugoplanowy[26]Historia przemocy (2005)
2007Festiwal Filmowy w BerlinieSrebrny Niedźwiedź za wybitny wkład artystyczny[26]Dobry agent (2006)

Przypisy

  1. William Hurt (ang.). Listal. [dostęp 2015-12-26].
  2. J. Kim Murphy: William Hurt, Oscar-Winning Actor for ‘Kiss of the Spider Woman,’ Dies at 71 (ang.). „Variety”, 2022-03-13. [dostęp 2022-03-13].
  3. William Hurt - Actors and Actresses (ang.). Film Reference. [dostęp 2022-03-14].
  4. Claire Isabelle McGill Luce (1923–1971) (ang.). [dostęp 2017-04-11].
  5. Alfred McCord Hurt – Genealogy (ang.). Geni. [dostęp 2015-12-26].
  6. William Hurt What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2015-12-26].
  7. William Hurt (ang.). TV.com. [dostęp 2015-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-05)].
  8. William McGill Hurt – Genealogy (ang.). Geni. [dostęp 2015-12-26].
  9. William Hurt Biography (1950-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2022-03-14].
  10. Sandra Brennan: William Hurt Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-03-14].
  11. William Hurt Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2022-03-14].
  12. William Hurt Biography (cz.). ČSFD.cz. [dostęp 2022-03-14].
  13. Hurt, William (ang.). Encyclopedia.com. [dostęp 2015-12-26].
  14. William Hurt (ang.). Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-03-14].
  15. William Hurt (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-26].
  16. William Hurt Biography (ang.). „The New York Times”. [dostęp 2015-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-30)].
  17. William Hurt in Eyewitness (ang.). „The New York Times”. [dostęp 2015-12-26].
  18. William Hurt (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2022-03-14].
  19. a b William Hurt – Who's Dated Who? (ang.). FamousFix. [dostęp 2015-12-26].
  20. Marlee Matlin: Baby sitter's abuse led to life of drugs, violence (ang.). CNN. [dostęp 2015-12-26].
  21. Overview for William Hurt (ang.). Turner Classic Movies. [dostęp 2015-12-26].
  22. Mary Lee: Actor William Hurt vouches for side effect-free cancer therapy at unveiling (ang.). Wink News, 2018-05-16. [dostęp 2022-03-14].
  23. Mike Barnes: William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor For 'Kiss Of The Spider Woman' Was 71 (ang.). „The Hollywood Reporter”, 2022-03-13. [dostęp 2022-03-14].
  24. Lew Serviss, Neil Genzlinger: William Hurt, Oscar-Winning Leading Man of the 1980s, Dies at 71 (ang.). „The New York Times”, 2022-03-13. [dostęp 2022-03-14].
  25. a b c William Hurt Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-03-14].
  26. a b c d e William Hurt Awards (ang.). FamousFix. [dostęp 2022-03-14].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

History of Violence 002 (7271227040).jpg
Autor: GabboT, Licencja: CC BY-SA 2.0
William Hurt at the premiere of History of Violence, Toronto Film Festival 2005