Wina hiszpańskie

Regiony klasy DO i DOCa w Hiszpanii
Regiony klasy VdlT w Hiszpanii

Hiszpania to drugi najstarszy winiarski kraj basenu Morza Śródziemnego[1]. Produkuje nowoczesne wina od owocowych po gronowe wysokiej jakości i potencjale starzenia.

Rys historyczny

Pierwsze wina były produkowane już pomiędzy 1100 a 500 rokiem p.n.e. w Andaluzji i u podnóża Pirenejów. Pierwszymi producentami byli mieszkańcy mitycznego Tartessos[2], osadnicy feniccy z Gadesu, Qart Hadasht i Abdery, a także koloniści greccy, przede wszystkim z Messalii i Syrakuz, którzy założyli m.in. Majnake, Emporion i Saguntum, skąd − w 212 roku p.n.e. − rozpoczął się podbój Półwyspu Iberyjskiego przez Rzymian. Ci rozwinęli produkcję wina do wielkości pozwalającej wyżywić legiony. Głównymi jednak produktami eksportowymi półwyspu były złoto, srebro, wełna, garum i oliwa[3].

W roku 409 n.e. Hiszpania została najechana przez barbarzyńców z północy, a w 711 przez plemiona arabsko-berberyjskie z południa. Powstały wówczas kalifaty muzułmańskich Maurów, co spowodowało upadek przemysłu winiarskiego[4].

Ponowny rozkwit nastąpił w czasie rekonkwisty w XIV-XV wieku. W XVII i XVIII wieku otworzyły się nowe rynki w krajach podbitych przez Hiszpanów w Ameryce. W latach pięćdziesiątych XIX wieku w regionie La Rioja po raz pierwszy wyprodukowano wino czerwone metodą bordoską. Największy rozwój rynku i produkcji wina nastąpił po wybuchu we Francji epidemii filoksery. Wielu producentów francuskich straciło swoje winnice a wina zaczęto sprowadzać z Hiszpanii. Kolejny skok rynku winiarskiego nastąpił dopiero po 1978 roku i po przystąpieniu Hiszpanii do EWG, w 1986 roku. Dzięki większym inwestycjom w winnicach ulepszono sposoby uprawy i wytwarzania, co przełożyło się na poprawę jakości wina.

Obecnie Hiszpania ma największy areał winnic na świecie - 1,1 mln ha i zajmuje trzecie miejsce w produkcji wina - 45,3 mln hl rocznie[5]. W Hiszpanii działa dziesięć tysięcy winiarni w 60 apelacjach i 17 dystryktach autonomicznych.

Hiszpańskie prawo winiarskie

Hiszpańskie nowe prawo regulujące uprawę i produkcję win istnieje od 2003 roku. Przepisy wprowadziły dwie nowe kategorie DO Pago i VCIG. Poza tym, zgodnie z prawem unijnym, wina hiszpańskie dzielą się na jakościowe − wytwarzane zgodnie ze ściśle przestrzeganymi regulacjami i w określonych strefach − regionalne oraz stołowe. Wina posiadają cztery kategorie jakościowe: Pago DO, DO, DOCa i VCIG. Kategorie i ich przyznawanie kontrolowane jest przez organ concejo regulador.

Klasyfikacja win hiszpańskich[6][7]

  • Denominacion de Origen de Pago (DO Pago) - najwyższy stopień klasyfikacji zarezerwowany dla najlepszych win z pojedynczych posiadłości osiągających co roku najwyższą jakość.
  • Denominacion de Origen Calificada (DOCa) - wina o stałej jakości. Status ten otrzymały wina z regionów Rioja oraz Priorat
  • Denominacion de Origen (DO)
  • Vino de Calidad con Indicacion Geografica (VCIG)
  • Vino de la tierra (VdIT)
  • Vino de mesa (VdM)

Regiony winiarskie Hiszpanii[8]

RegionKlimatGlebySzczepyRegiony winiarskie (DO)Wina
Galiciaklimat chłodny, wilgotnyuniwersalne granitowe glebyalbariñoRias Baixas, Roberio, Valderrosgłównie wina białe: Fillaboa, Martin Codax,
Kastylia-Leonograniczony wpływ Atlantykualbariño, mencia, tempranilloRibera del Duero, Rueda (wina białe), Toro, Cigales, Bierzogłównie wina czerwone. Aalto, Abadia Reuerta, Alejandro Fernandez, Alvarez y Diez, Castila la Vieja, Emilio Moro, Farina, Vina Bajoz, Mauro
Kraj Baskówbiałe hondarrabi zuri i czerwone hondarrabi beltzabiakaiko, txakolina, getariako txakolina
La Riojatempranillo, graciano, cariñena, garnacha, macabeo, malvasia, garnacha blancaRioja Alta, Rioja Alavesa, Rioja Baja
Nawarracabernet sauvignon, chardonnay, garnacha blanca, merlotValdizarbe, Tierra Estella, Ribera Alta, Baja Montana i Ribera Baja
Aragoniamiękkie piaszczyste gleby o podłożu wapiennymcabernet sauvignon, garnacha, tempranillo, merlot, syrahCampo de Borja, Calatayud, Cariñena, Somontano
Kataloniaparellada, macabeo, xarel·loPenedès, Priorat, Tarragona, Montsant, Costers del Segre, Emporda-Costa Brava, Pla de Bages, Alella, Conca de Barbera, Terra Alta, Catalunya
Balearymanto negro, callet, monastrell, cabernet sauvignon, merlotBinissalem, Pla, Lievant de Mallorca
Madryt i Estremaduramalvar, garnachaVinos de Madrid, Ribera del Guadiana
Kastylia-La Manchatempranillo, airénLa Mancha, Valdepenas, Almansa, Mentrida, Manchuela, Mondejar, Ribera del Jucar, Domino de Valdepusa, Finca Elez
Walencja i MurcjaAlcant, Utiel-Requena, Valencia, Jumilla, Yecla, Bullas
Andaluzjagleby kredoweMontilla-Moriles, Condado de Huelva, Malagagłównie sherry
Wyspy Kanaryjskielistán negro, negramoll, malvasia, bujariego, gual (dwie ostatnie odmiany występują tylko na wyspie)Tacoronte-Acentejo, Lanzarote

Przypisy

  1. Wina świata, Wyd. Wiedza i życie, s.288
  2. T.Miłkowski, P.Machcewicz, s.12-13.
  3. R.Carr, s.34.
  4. R.Carr, s.63.
  5. Wina świata, Wyd. Wiedza i życie, s.289.
  6. Felicia Sherbert Niezależny przewodnik po Winach s.104
  7. Wina świata, Wyd. Wiedza i życie, s.290-323
  8. Felicia Sherbert Niezależny przewodnik po Winach s.172-174

Bibliografia

  • Spain: A History. Raymond Carr (red.). Oxford University Press, 2000. ISBN 0-19-280236-4.
  • Tadeusz Miłkowski, Paweł Machcewicz: Historia Hiszpanii. Wrocław: Ossolineum, 1998. ISBN 83-04-04403-X.
  • Geoff Adams, Susan Keevil, Tomasz Prange-Barczyński: Wina świata. Warszawa: Wiedza i Życie, 2010. ISBN 978-83-7575-729-3.
  • Jürgen Mathäß: Wina hiszpańskie - Rioja. Warszawa: Wiedza i Życie, 2002. ISBN 83-7184-132-9.
  • Felicia Sherbert: Niezależny przewodnik po winach. Warszawa: Wyd. Mada, 2004. ISBN 83-89624-02-8.
  • Sylvie Girardo Lagorce: Wyjątkowe wina: Największe wina świata. Wydawnictwo Olesiejuk, 2011. ISBN 978-83-7708-720-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Vinos DO de España.png
Autor: Tyk based on Image:Comunidades autónomas de España.svg created by Emilio Gómez Fernández, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wine regions of Spain with denominación de origen (DO & DOCa) in 2008. The map is based in municipalities' borders. The DO Catalunya and the DO Cava are not shown, as their zones of production are superimposed on other DO regions. The Vino de Calidad Valles de Benavente (QWpsr), which had not reached DO status yet, and the Vinos de Pago, are not shown either.
Vinos de la Tierra de España.png
Autor: Té y kriptonita based on Image:Comunidades autónomas de España.svg created by Emilio Gómez Fernández, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wine regions of Spain classified as Vino de la Tierra (equivalent to vin de pays and country wine), in April 2009. The area of Viñedos de Españo, which spans over several autonomous communities is not shown.