Wincenty Łopaciński

Grób Łopacińskiego na cmentarzu Powązkowskim

Wincenty Franciszek Łopaciński (ur. 3 października 1886 w Warszawie, zm. 22 kwietnia 1939 tamże) – polski historyk, archiwista, w latach 1922–1924 kierownik Archiwum Wojskowego.

Życiorys

Urodził się jako syn Tomasza, farmaceuty i Julianny z Guzowskich. Maturę zdał w 1906 w Warszawie w gimnazjum Chrzanowskiego. W latach 1906–1910 studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1913, na podstawie pracy Pierwszy okres wojny polsko-rosyjskiej 1831, jej charakter i znaczenie w dziejach powstania listopadowego uzyskał tytuł doktora[1].

Od 1915 pracował jako nauczyciel historii w gimnazjach warszawskich. W 1917 został referentem w Departamencie Spraw Politycznych Tymczasowej Rady Stanu[1], a od kwietnia do sierpnia tego roku był sekretarzem Komisji Archiwalnej Tymczasowej Rady Stanu[2]. Od 1 kwietnia 1918 pracował w Wydziale Archiwów Państwowych Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego jako archiwista objazdowy[3]. Pod koniec października 1918 r. wraz ze Stefanem Ehrenkreutzem miał czuwać w Lublinie nad zakończeniem kwestii rewindykacji archiwów, będących w gestii austro-węgierskiej, lecz upadek podczas tych negocjacji władz okupacyjnych spowodował bezproblemowe przejęcie tych akt[4]. Następnie kierował referatem archiwów prowincjonalnych. Zajmował się organizowaniem sieci archiwalnej oraz wizytował archiwa już istniejące. Był także sekretarzem Rady Archiwalnej w latach 1918–1922[5].

Uważany za eksperta od budownictwa archiwalnego nadzorował prace związane z projektem (niezrealizowanym) budowy gmachu centralnego archiwum w Warszawie, podczas wyjazdów studyjnych do krajów europejskich badał też urządzenia techniczne tamtejszych archiwów[6].

W 1926 został dyrektorem Archiwum Oświecenia Publicznego w Warszawie, które pod jego energicznym kierownictwem przekształciło się ważną placówkę archiwalno-naukową[7].

Wincenty Łopaciński uczestniczył w kilku akcjach rewindykacyjnych, głównie z ZSRR[7]. Razem z Adamem Moraczewskim porządkował Archiwum Potockich w Jabłonnie[7].

Położył duże zasługi jako sekretarz redakcji Archeionu, sam redagował dział „Kronika”, potem „Sprawozdania archiwów”, publikował też materiały do dziejów archiwów oraz sprawozdania z wyjazdów zagranicznych. Wykładał też na kursach archiwalnych[8]. Działał w towarzystwach naukowych.

Był żonaty z Heleną Gadomską (od 1921), nie miał dzieci[9].

Zmarł 22 kwietnia 1939 w Warszawie[10] w tragicznych okolicznościach. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[11] (kwatera 194-1-2,3)[12].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Tomczak 1988 ↓, s. 128.
  2. ↑ A. Rybarski, Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 4.
  3. ↑ A. Rybarski, Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 6; A. Tomczak, Łopaciński Wincenty Franciszek, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988, s. 128.
  4. ↑ A. Rybarski, Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 9, 10.
  5. ↑ Tomczak 1988 ↓, s. 128-129.
  6. ↑ A. Tomczak, Łopaciński Wincenty Franciszek, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988, s. 129.
  7. ↑ a b c Tomczak 1988 ↓, s. 129.
  8. ↑ Tomczak 1988 ↓, s. 129-130.
  9. ↑ Tomczak 1988 ↓, s. 130.
  10. ↑ Śp. dr. Wincenty Łopaciński. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 94 z 26 kwietnia 1939. 
  11. ↑ A. Tomczak, Łopaciński Wincenty Franciszek, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988, s. 130.
  12. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ŁOPACIŃSCY, PLEBAŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-20].
  13. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi położone przy organizowaniu życia naukowo-historycznego w Warszawie oraz przy organizowaniu archiwów i ratowaniu zabytków archiwalnych”.

Bibliografia

  • Rybarski A., Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej polskiej, „Archeion”, T. I (1927), s. 1-14.
  • Tomczak A., Łopaciński Wincenty Franciszek, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988, s. 128-130.
  • Konarski S., Wincenty Franciszek Łopaciński [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, 1973, s. 402.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łopacińscy rodzinny grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Wincentego Łopacińskiego na Cmentarzu Powązkowskim