Wincenty Krasiński

Wincenty Krasiński

W mundurze generała armii Królestwa
generał
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1782 Boremel
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1858 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	od 1806
Stanowiska	dowódca pułku dowódca dywizji
Główne wojny i bitwy	wojny napoleońskie Bitwa pod Somosierrą
Odznaczenia

Wincenty Krasiński

Herb hrabiowski rodziny Krasińskich
Rodzina	Krasińscy herbu Ślepowron
Ojciec	Jan Aleksander Krasiński
Matka	Antonina Anna Czacka
Żona	Maria Urszula Radziwiłł
Dzieci	Zygmunt Krasiński

Théodore Géricault, Portret konny Wincentego Krasińskiego z około 1814 roku

J. Sokołowski, Portret Wincentego Krasińskiego

Wincenty Jan Krasiński herbu Ślepowron (ur. 30 stycznia 1782 w Boremlu, zm. 24 listopada 1858 w Warszawie) – magnat, założyciel i I ordynat opinogórski od 1844, polski generał w czasie wojen napoleońskich, założyciel Biblioteki Ordynacji Krasińskich (1844), w latach 1855–1856 pełnił obowiązki namiestnika w Królestwie Polskim; .

Hrabia w Królestwie Prus od 1 kwietnia 1806, w I Cesarstwie Francuskim od 13 czerwca 1811^[1], w Królestwie Polskim od 1820^[2], potwierdzony w Rosji od 17 marca 1837^[1].

Życiorys

Syn Jana Aleksandra Krasińskiego (syna Michała Hieronima Krasińskiego) i Antoniny hr. Czackiej. Dnia 13 września 1803 ożenił się z Marią Urszulą ks. Radziwiłł. Ojciec Zygmunta Krasińskiego – dramatopisarza i poety polskiego romantyzmu.

W wieku ośmiu lat Wincenty został członkiem kawalerii narodowej, a jako dziesięciolatek był mianowany porucznikiem (był to element magnackiej tradycji i – wychowania, a nie stopień rzeczywistej służby wojskowej, którą Krasiński rozpoczął dopiero jako dorosły mężczyzna). W 1790 roku, po śmierci ojca, został starostą opinogórskim.

W roku 1803 utworzył organizację patriotyczną Towarzystwo Przyjaciół Ojczyzny. W lecie 1804 udaje się z małżonką do Spa w Belgii i Paryża, w którym przebywają pięć miesięcy. Krasiński nawiązuje znajomości z najważniejszymi postaciami cesarstwa, dostaje się na audiencję do cesarza Napoleona. Po powrocie do Polski przystępuje do zwolenników Francji. W 1804 roku został członkiem rzeczywistym Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk^[3]. W początkach grudnia 1806 w porozumieniu z Henrykiem Dąbrowskim organizuje Gwardię Honorową i otrzymuje stopień pułkownika jazdy pospolitego ruszenia. Po przybyciu Napoleona do Warszawy zostaje członkiem sztabu cesarskiego i otrzymuje rozkaz sformowania pułku jazdy. Dnia 4 kwietnia 1807 Krasiński otrzymuje krzyż Legii Honorowej, a Napoleon mianuje go dowódcą 1 Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej (Régiment de chevau-légers polonais de la Garde impériale).

W 1808 roku dowodzi pułkiem w wojnie w Hiszpanii, w której jego szwoleżerowie wsławili się szarżą pod Somosierrą. Sam Krasiński nie brał udziału w szarży. Po kampanii hiszpańskiej pułk stacjonował w Chantilly pod Paryżem. W 1811 Napoleon mianuje Krasińskiego hrabią Cesarstwa Francuskiego. Od 1811 generał brygady. W maju 1812 Krasiński na czele pułku maszeruje przez Księstwo Warszawskie. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego^[4]. Po odwrocie spod Moskwy pułk Krasińskiego stacjonuje w Saksonii i Paryżu, a Wincenty zostaje mianowany generałem dywizji. 4 kwietnia 1814 w Fontainebleau Napoleon powierza Krasińskiemu naczelne dowództwo wojsk polskich znajdujących się we Francji. Po abdykacji Napoleona, zwolniony z przysięgi, Krasiński przyprowadził do kraju większość wojsk polskich z Francji (wrzesień 1814). Dnia 16 lutego 1815 pułk szwoleżerów zostaje zlikwidowany, a Krasiński przekazuje księżnej Izabeli Czartoryskiej pułkowy sztandar. W czasie wojen napoleońskich Krasiński był trzykrotnie ranny.

W Królestwie Kongresowym został szefem dywizji, a następnie generałem–adiutantem cesarskim i dowódcą korpusu rezerwowego. Pod panowaniem Aleksandra I kontynuował karierę wojskową i polityczną. Był posłem przasnyskim i marszałkiem sejmu Królestwa Polskiego od 1818, od 1825 senatorem wojewodą. W 1820 Senat przyznaje Krasińskiemu tytuł hrabiowski, a car nadaje mu order Świętego Włodzimierza II klasy i dożywotnią godność senatora wojewody. W 1826 roku został awansowany do stopnia generała jazdy oraz na urząd senatora wojennego. W 1828 stracił popularność, gdy jako jedyny w czasie sądu sejmowego głosował za ukaraniem podejrzanych o zdradę stanu^[5].

Będąc zwolennikiem współpracy z Rosją i podporządkowania Polski carowi, nie wziął udziału w powstaniu listopadowym (1830–1831). Po wybuchu powstania złożył dymisję i opuścił Warszawę, a następnie udał się do Petersburga^[6]. Po stłumieniu powstania pełnił wysokie urzędy w administracji Królestwa, skreślony z listy senatorów przez sejm powstania listopadowego 20 lipca 1831 roku^[7]. Od 1831 był członkiem Rady Państwa oraz w latach 1855–1856 członkiem Rady Administracyjnej. W latach 1855–1856 pełnił obowiązki namiestnika Królestwa Polskiego^[8]. Ufundował Bibliotekę Ordynacji Krasińskich w 1844 roku w Warszawie.

Lubił otaczać się luminarzami nauki, kultury i sztuki. W domu jego zbierali się najwięksi literaci epoki^[9]. Gorliwie gromadził zabytki kulturalne. Sam napisał podręcznik o władaniu lancą (Essai sur le maniemant de la lance, 1811^[10]), był autorem anonimowej broszury antysemickiej Apercu sur le Juifs de Pologne par un officier general polonais, nonce, la ditte (1818)^[11], w której opowiadał się przeciwko asymilacji Żydów. Krasiński był również autorem publikacji Rzut oka na wieszczów Prowancji zwanych Trubadurami^[12]. W Opinogórze ufundował kościół z kaplicą grobową rodu Krasińskich^[13].

Zmarł 24 listopada 1858 w Warszawie, a pochowany został w Opinogórze. Społeczeństwo zapamiętało jego antypolską postawę w czasie i po upadku powstania. Zarządca dóbr opinogórskich Feliks Karpiński tak pisał o tym przy okazji pogrzebu Zygmunta Krasińskiego, który przeżył ojca o zaledwie trzy miesiące: „Rozhowor był w Opinogórze wielki. Samych wielkich pań i panów zjechało się do stu, dwieście koni zwoziło i odwoziło gości... pogrzeb ten, reprezentowany przez obywatelstwo, był demonstracją narodową; na pogrzebie generała nie było wcale obywateli; osiemdziesięciu mnichów zastępowało wszystkie stany...”^[14].

Postać Wincentego Krasińskiego, jego życie prywatne oraz działalność polityczna w latach 1815-1825, są jednym z tematów, jakie podjął Marian Brandys w swym reportażu historycznym pt. Czcigodni weterani, opublikowanym w cyklu Koniec świata szwoleżerów (1972). Brandys obficie cytuje korespondencję prywatną Krasińskiego, szkicując portret generała jako przedstawiciela elity ówczesnego Królestwa Polskiego.

Awanse w armii francuskiej

Pułkownik od 7 kwietnia 1807, generał brygady od 16 grudnia 1811, generał dywizji od 18 listopada 1813^[15].

Odznaczenia

Odznaczony m.in.^[16]:

• Orderem Orła Białego z nadania Mikołaja I Romanowa (1829)^[17],
• Orderem Świętego Stanisława z nadania Fryderyka Augusta Wettyna (1813)^[18][19],
• Orderem Świętego Stanisława I klasy z nadania Aleksandra I Romanowa (1815)^[16][17][20],
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1810)^[16][17][19],
• Krzyżem Komandorskim Orderu Legii Honorowej (Francja, 1811)^[16][17][19],
• Krzyżem Oficerskim Orderu Legii Honorowej (Francja, 1809)^[16][17][19],
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej (Francja, 1807)^[16][17][19],
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Cesarskiego Zjednoczenia (Francja, 1814)^[19],
• Orderem Orła Czerwonego (Prusy)^[17],
• Orderem Świętego Andrzeja Apostoła (Rosja)^[1]
• Orderem Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)^[16],
• Orderem Świętego Włodzimierza I klasy (Rosja, 1832)^[21]
• Orderem Świętego Włodzimierza II klasy (Rosja, 1820)^[21][16],
• Orderem Świętej Anny I klasy z brylantami (Rosja, 1815)^[16][17],
• Krzyżem Orderu śś. Maurycego i Łazarza (Sardynia)^[21]
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Maltańskiego (1809)^[17][16],
• Znakiem Honorowym za 20 lat służby (1830)^[22].

Przypisy

Bibliografia

• Biografia w iPSB
• Eligiusz Kozłowski: Zapomniane wspomnienia, Warszawa 1981
• Marian Brandys: Koniec świata szwoleżerów, Iskry, Warszawa 1972–1979
• MarianM. Brandys MarianM., Kozietulski i inni, Warszawa: Iskry, 1982, ISBN 83-207-0463-4, OCLC 69374305 .
• Zbigniew Sudolski: Krasiński. Opowieść biograficzna, LSW, Warszawa 1977
• Konrad Ajewski: Zbiory artystyczne Biblioteki i Muzeum Ordynacji Krasińskich w Warszawie, Neriton, Warszawa 2004

Linki zewnętrzne

• Publikacje Wincentego Krasińskiego w bibliotece Polona