Wincenty Mieczysław Zawadzki

Wincenty Mieczysław Zawadzki
Kraj działaniaPolska
Data i miejsce urodzenia22 stycznia 1894
Częstochowa
Data i miejsce śmierci11 czerwca 1975
Będzin
Proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie
Okres sprawowania1937–1970
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
Prezbiterat1916
Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Strona internetowa
Grób Wincentego Mieczysława Zawadzkiego na cmentarzu w Będzinie

Wincenty Mieczysław Zawadzki (ur. 22 stycznia 1894 w Częstochowie, zm. 11 czerwca 1975 w Będzinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, kanonik honorowy kapituły częstochowskiej, wieloletni proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie w latach 1937–1970.

Życiorys

Urodził się 22 stycz­nia 1894 ro­ku w Częstochowie. W 1909 ro­ku wstą­pił do Seminarium Duchownego we Włocławku, które ukończył w 1915. Święcenia kapłańskie przyjął rok później. 10 wrze­śnia 1937 ro­ku otrzy­mał no­mi­na­cję na ad­mi­ni­stra­to­ra pa­ra­fii w Będzinie, a 30 kwiet­nia 1938 został mianowany jej pro­bosz­czem i kierował nią aż do grud­nia 1970 ro­ku[1]. W no­cy z 8 na 9 wrze­śnia 1939 ro­ku ura­to­wał gru­pę Żydów, ucie­ka­ją­cych przed Niem­ca­mi[a], za co w 1989 zo­stał po­śmiert­nie odz­na­czo­ny izraelskim medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[1].

W kronice parafialnej zapisano[2]: „Było to dnia 8 września 1939 roku. [...] Nie spałem jeszcze, gdy około 8 wieczorem usłyszałem kilka potężnych detonacyj. [...] Byliśmy przekonani, że Niemcy chcą spalić i zniszczyć cały Będzin. Cała przestrzeń ogrodu plebańskiego, plebania, budynki plebańskie, kościół otoczone były olbrzymimi blokami kamienic, które w tej chwili płonęły. Pomiędzy płonącymi kamienicami widziałem z ogrodu uwijających się Niemców. [...] W tej chwili rozległ się huk, to Niemcy wrzucili granat zapalający do wikariatki. Stanęła ona po chwili w ogniu. Wszyscy mieszkańcy wikariatki przybiegli na plebanię. [...] Pobiegłem do nich, uspokoiłem ich, a potem otworzyłem własnoręcznie bramy i przeprowadziłem ich spokojnie na Górę Zamkową, gdzie już im nie groziło żadne niebezpieczeństwo”.

W 1952 ro­ku licz­ba wier­nych w pa­ra­fii św. Trój­cy do­cho­dzi­ła do 30 ty­się­cy osób. Z te­go wzglę­du 14 sierp­nia wła­dze die­ce­zjal­ne zle­ci­ły stwo­rze­nie na Małobądzu no­wej pa­ra­fii, na co nie wyraziły zgody władze miasta. Pięć lat później sytuacja stała się o tyle problematyczna, że 13 października 1957 roku wydał dekret powołujący parafię św. Jana Chrzciciela, której pierwszym administratorem został ks. Zyg­munt Za­bor­ski[1]. Mi­mo to wła­dze mia­sta nie ustę­po­wa­ły i nie uda­ło się uzy­skać zgo­dy na bu­do­wę nowego kościoła. W 1958 ro­ku pro­bosz­czem zo­stał ks. Wa­cław Wi­ciń­ski, któ­re­mu uda­ło się zbu­do­wać pro­wi­zo­rycz­ną ka­pli­cę. Zgo­dę na bu­do­wę kościoła uzyska­no dopiero w 1983 ro­ku[1]. 3 grud­nia 1970 ro­ku ks. Za­wadz­ki prze­szedł na eme­ry­tu­rę, a jego następcą zo­stał ks. Wa­cław Wi­ciń­ski[1].

Został pochowany na sta­rym cmen­ta­rzu pa­ra­fial­nym na Gór­ce Zam­ko­wej w Bę­dzi­nie[1].

1 wrze­śnia 1993 ro­ku od­sło­nię­to poświęconą mu tablicę pamiątkową. 27 ma­ja 2008 ro­ku jego imię otrzy­mał plac przy ko­ście­le św. Trój­cy w Bę­dzi­nie[1]. W 2016 roku wydano również poświęconą mu książkę „Patriarcha Będziński”[3].

Uwagi

  1. Niemcy zapewne za zgodą sprawującego wówczas wojskowe rządy w Zagłębiu Dąbrowskim gen. płk. Wilhelma Lista, a zwłaszcza dowódcy specjalnej Grupy Operacyjnej hitlerowskich sił bezpieczeństwa, SS-Gruppenfuhrera Udo von Woyrscha podpalili wówczas będzińską synagogę, w której modlili się zgromadzeni mieszkańcy. Jednocześnie otoczyli domy przy ulicy Plebańskiej, Kościelnej i Kołłątaja zamieszkane głównie przez Żydów. Do osób, które zaczęły wybiegać z domów, by ratować swoje życie i dobytek, otworzyli ogień żołnierze niemieccy. W tym momencie przyszedł im z pomocą ks. Mieczysław Zawadzki. Nie był to zresztą koniec prowokacji. Jeszcze tej samej nocy Niemcy aresztowali 42 Polaków, których oskarżono o podpalenie żydowskich domów. Aresztowani zaprzeczyli, ale gdy im obiecano, że jeżeli się przyznają, wrócą do domu, część zdecydowała się przyznać do wywołania antysemickich ekscesów. Uwięzionych jeszcze tego samego dnia rozstrzelano i kazano pochować ks. Zawadzkiemu jako podpalaczy, zob. Jan Przemsza-Zieliński, Zagłębie Dąbrowskie w II wojnie światowej, Sosnowiec 1995, s. 38-39.

Przypisy

  1. a b c d e f g Ksiądz prałat Mieczysław Zawadzki (pol.). ceko.com.pl. [dostęp 2021-05-14].
  2. Marian Duda: Patriarcha Będzina (pol.). niedziela.pl. [dostęp 2021-05-14].
  3. Sprawiedliwy: ks. W.M.Zawadzki (pol.). archiczest.pl. [dostęp 2021-05-14].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Righteous Among the Nations medal simplified.svg
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
Wincenty Mieczysław Zawadzki grave in Bedzin.jpg
Grób Wincentego Mieczysława Zawadzkiego na cmentarzu w Będzinie. Zdjęcie na cmentarzu na Górze Zamkowej w Będzinie wykonane 22.10.2007r.przez wikipedystę Zubera