Wincenty Mieczysław Zawadzki
Kraj działania | Polska |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 22 stycznia 1894 Częstochowa |
Data i miejsce śmierci | 11 czerwca 1975 Będzin |
Proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie | |
Okres sprawowania | 1937–1970 |
Wyznanie | katolicyzm |
Kościół | rzymskokatolicki |
Prezbiterat | 1916 |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Wincenty Mieczysław Zawadzki (ur. 22 stycznia 1894 w Częstochowie, zm. 11 czerwca 1975 w Będzinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, kanonik honorowy kapituły częstochowskiej, wieloletni proboszcz parafii św. Trójcy w Będzinie w latach 1937–1970.
Życiorys
Urodził się 22 stycznia 1894 roku w Częstochowie. W 1909 roku wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku, które ukończył w 1915. Święcenia kapłańskie przyjął rok później. 10 września 1937 roku otrzymał nominację na administratora parafii w Będzinie, a 30 kwietnia 1938 został mianowany jej proboszczem i kierował nią aż do grudnia 1970 roku[1]. W nocy z 8 na 9 września 1939 roku uratował grupę Żydów, uciekających przed Niemcami[a], za co w 1989 został pośmiertnie odznaczony izraelskim medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[1].
W kronice parafialnej zapisano[2]: „Było to dnia 8 września 1939 roku. [...] Nie spałem jeszcze, gdy około 8 wieczorem usłyszałem kilka potężnych detonacyj. [...] Byliśmy przekonani, że Niemcy chcą spalić i zniszczyć cały Będzin. Cała przestrzeń ogrodu plebańskiego, plebania, budynki plebańskie, kościół otoczone były olbrzymimi blokami kamienic, które w tej chwili płonęły. Pomiędzy płonącymi kamienicami widziałem z ogrodu uwijających się Niemców. [...] W tej chwili rozległ się huk, to Niemcy wrzucili granat zapalający do wikariatki. Stanęła ona po chwili w ogniu. Wszyscy mieszkańcy wikariatki przybiegli na plebanię. [...] Pobiegłem do nich, uspokoiłem ich, a potem otworzyłem własnoręcznie bramy i przeprowadziłem ich spokojnie na Górę Zamkową, gdzie już im nie groziło żadne niebezpieczeństwo”.
W 1952 roku liczba wiernych w parafii św. Trójcy dochodziła do 30 tysięcy osób. Z tego względu 14 sierpnia władze diecezjalne zleciły stworzenie na Małobądzu nowej parafii, na co nie wyraziły zgody władze miasta. Pięć lat później sytuacja stała się o tyle problematyczna, że 13 października 1957 roku wydał dekret powołujący parafię św. Jana Chrzciciela, której pierwszym administratorem został ks. Zygmunt Zaborski[1]. Mimo to władze miasta nie ustępowały i nie udało się uzyskać zgody na budowę nowego kościoła. W 1958 roku proboszczem został ks. Wacław Wiciński, któremu udało się zbudować prowizoryczną kaplicę. Zgodę na budowę kościoła uzyskano dopiero w 1983 roku[1]. 3 grudnia 1970 roku ks. Zawadzki przeszedł na emeryturę, a jego następcą został ks. Wacław Wiciński[1].
Został pochowany na starym cmentarzu parafialnym na Górce Zamkowej w Będzinie[1].
1 września 1993 roku odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. 27 maja 2008 roku jego imię otrzymał plac przy kościele św. Trójcy w Będzinie[1]. W 2016 roku wydano również poświęconą mu książkę „Patriarcha Będziński”[3].
Uwagi
- ↑ Niemcy zapewne za zgodą sprawującego wówczas wojskowe rządy w Zagłębiu Dąbrowskim gen. płk. Wilhelma Lista, a zwłaszcza dowódcy specjalnej Grupy Operacyjnej hitlerowskich sił bezpieczeństwa, SS-Gruppenfuhrera Udo von Woyrscha podpalili wówczas będzińską synagogę, w której modlili się zgromadzeni mieszkańcy. Jednocześnie otoczyli domy przy ulicy Plebańskiej, Kościelnej i Kołłątaja zamieszkane głównie przez Żydów. Do osób, które zaczęły wybiegać z domów, by ratować swoje życie i dobytek, otworzyli ogień żołnierze niemieccy. W tym momencie przyszedł im z pomocą ks. Mieczysław Zawadzki. Nie był to zresztą koniec prowokacji. Jeszcze tej samej nocy Niemcy aresztowali 42 Polaków, których oskarżono o podpalenie żydowskich domów. Aresztowani zaprzeczyli, ale gdy im obiecano, że jeżeli się przyznają, wrócą do domu, część zdecydowała się przyznać do wywołania antysemickich ekscesów. Uwięzionych jeszcze tego samego dnia rozstrzelano i kazano pochować ks. Zawadzkiemu jako podpalaczy, zob. Jan Przemsza-Zieliński, Zagłębie Dąbrowskie w II wojnie światowej, Sosnowiec 1995, s. 38-39.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Ksiądz prałat Mieczysław Zawadzki (pol.). ceko.com.pl. [dostęp 2021-05-14].
- ↑ Marian Duda: Patriarcha Będzina (pol.). niedziela.pl. [dostęp 2021-05-14].
- ↑ Sprawiedliwy: ks. W.M.Zawadzki (pol.). archiczest.pl. [dostęp 2021-05-14].
Linki zewnętrzne
- Marian Duda: PATRIARCHA BĘDZIŃSKI Ks. Wincenty Mieczysław Zawadzki 1894–1975. Będzin: Stowarzyszenie Ratujmy Kościół na Górce, 2016. ISBN 978-83-931105-2-0.
Media użyte na tej stronie
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
Grób Wincentego Mieczysława Zawadzkiego na cmentarzu w Będzinie. Zdjęcie na cmentarzu na Górze Zamkowej w Będzinie wykonane 22.10.2007r.przez wikipedystę Zubera