Wincenty Morze

Wincenty Morze
Wincenty Morsé
Data urodzenia

1809

Data śmierci

10 stycznia 1882

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Wincenty Morze[a] (ur. 1809, zm. 10 stycznia 1882) – żołnierz, powstaniec listopadowy, właściciel ziemski.

Nagrobek Wincentego Morza w Strachocinie

Życiorys

Brał udział w powstaniu listopadowym[1] jako chorąży w szeregach 5 pułku Strzelców Konnych[2][3]. W czasie walk został ranny[2]. 8 czerwca 1831 został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (nr 1615)[4][5] (nr 1615)[1].

Ożenił się z Sabiną[6] (1812–1901), córką Floriana Giebułtowskiego[7][1]. Zamieszkał w Strachocinie, gdzie po śmierci teścia, został właścicielem folwarku, w tym tamtejszego dworu[2][8]. W połowie XIX wieku Wincenty Morze wraz z żoną Sabiną był właścicielem posiadłości tabularnej Jawornik Dolny i Górny, Rybne, zaś z rodzeństwem Kłodowskich posiadał dobra Netrebka[9]. Pod koniec 60. Sabina figurowała jako właścicielka Strachociny, a na pocztku lat 70. właścicielem był Wincenty Morze[10].

Był wybierany do c. k. Rady powiatu sanockiego jako reprezentant grupy większych posiadłości: w 1867[11][12] (od ok. 1868 był zastępcą członka wydziału powiatowego)[13]), w 1870[14]. Został wówczas zastępcą członka wydziału powiatowego[15]. Był zastępcą członka C. K. Powiatowej Komisji Szacunkowej (od ok. 1870)[16].

Wincenty Morze był znany jako facecjonista, o którym przez wiele lat opowiadano anegdoty i legendy[17][1].

Zmarł w 1882[1]. Został pochowany na cmentarzu w Strachocinie (nagrobek stanowi ułamana kolumna na cokole)[18][19][20]. Obok została pochowana jego żona Sabina (zm. 1901)[1]. Ich córkami były Teofila (ur. 1846, żona Franciszka Gniewosza) i Zofia (ur. 1844, żona Kazimierza Dydyńskiego, matka Kazimiery Dydyńskiej, która usynowiła Jerzego Pajączkowskiego)[1][21]. Własność Strachociny przejął po śmierci Wincentego Morza mąż jego córki Zofii, Edmund Dydyński[22].

Uwagi

  1. ↑ W publikacji O.H. Kunaszowskiego wymieniony jako „Wincenty Morsé”. Pod taką formą nazwiska figurowała jego żona w spisie właścicieli ziemskich (1868). W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Vincenz Morze”.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Tomasz Adamiak: Strachocina. Zarys dziejów parafii. Strachocina: 2001, s. 59.
  2. ↑ a b c Onufry Hieronim Kunaszowski: Życiorysy uczestników Powstania Listopadowego zebrane na pamiątkę obchodu jubileuszowego pięćdziesięcioletniej rocznicy tego powstania. Lwów: 1880, s. 128.
  3. ↑ Edmund Gajewski, Edward Zając. Ziemia ludźmi słynąca. „Nowiny”. Nr 12, s. 4, 15–16 stycznia 1983. 
  4. ↑ Stanisław Tarnowski: Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych. Lwów: 1881, s. 124.
  5. ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com. [dostęp 2016-11-05].
  6. ↑ Ważniejsze wydarzenia parafii. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2014-10-02].
  7. ↑ Zestawienie dzierżawców wsi królewskiej Strachocina. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2016-09-24].
  8. ↑ Piotrowscy ze Strachociny w Ziemi Sanockiej. Rozdział I: Gniazdo rodzinne Piotrowskich - Strachocina. 3. Trudne wieki XVII - XIX. piotrowscy2006.republika.pl. [dostęp 2016-09-24].
  9. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 77, 141, 188.
  10. ↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 79.
  11. ↑ Nowiny z kraju i z zagranicy. Sanok. „Dziennik Lwowski–Dodatek”. Nr 166, s. 2, 21 października 1867. 
  12. ↑ Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 399-400.
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1869. Lwów: 1869, s. 274-275.
  14. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 280.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 281.
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 201.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 202.
  17. ↑ Wspomnienia o przodkach. Józef Piotrowski "z Kowalówki". piotrowscy-ze-strachociny.pl. [dostęp 2014-10-02].
  18. ↑ Ewa Śnieżyńska-Stolot, Franciszek Stolot: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. I: Województwo krośnieńskie (zeszyt 2: Lesko, Sanok, Ustrzyki Dolne i okolice). Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1982, s. 122. ISBN 83-221-0158-9.
  19. ↑ Józef Białynia Chołodecki: Cmentarzyska i groby naszych Bohaterów z lat 1794–1864 na terenie Wschodniej Małopolski. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie, 1928, s. 45.
  20. ↑ Cmentarz. strachocina.przemyska.pl. [dostęp 2016-09-24].
  21. ↑ Tomasz Adamiak: Strachocina. Zarys dziejów parafii. Strachocina: 2001, s. 66, 119.
  22. ↑ Moja „Kronika” – Stanisław Berbeć-Piotrowski. Kronika wydarzeń. Rok 1883. piotrowscy-ze-strachociny.pl. [dostęp 2014-10-02].

Media użyte na tej stronie

Grave of Wincenty Morze in Strachocina.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek powstańca listopadowego i właściciela Strachociny Wincentego Morza w na cmentarzu w Strachocinie