Wincenty Rapacki (1865–1943)

Wincenty Rapacki

Wincenty Rapacki (przed 1914)
Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1865 Kraków
Data i miejsce śmierci	16 stycznia 1943 Warszawa
Zawód	aktor, śpiewak
Współmałżonek	Helena Zimajer
Lata aktywności	1887-1938
Odznaczenia

Kazimiera Niewiarowska, Wincenty Rapacki (syn) i Władysław Szczawiński w Chwili szczęścia, 1909

Wincenty Rapacki (ur. 6 czerwca 1865 w Krakowie, zm. 16 stycznia 1943 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy oraz śpiewak. Autor licznych tekstów, muzyki, piosenek i operetek. Tłumacz librett operetkowych.

Życiorys

Ukończył warszawskie gimnazjum i studia wokalne u swej ciotki Honoraty Majeranowskiej. Debiutował w 1887 w Warszawskich Teatrach Rządowych i został zaangażowany do zespołu operetki. Był w jej zespole w latach 1888–1895. Od 1895 roku grał w Łodzi. W latach 1898–1900 był członkiem zespołu teatralnego Adolfiny Zimajer. Po powrocie do Warszawy w 1900 aż do 1915 ponownie występował na deskach Warszawskich Teatrach Rządowych.

Podczas I wojny światowej występował w Moskwie, Kijowie, Petersburgu. Wróciwszy do kraju w 1919 grał na scenach Teatru Letniego, Nowego i Narodowego. Grał również w filmach.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego występował w warszawskich teatrach kabaretowych: „Czarnym Kocie” i „Sfinksie”. Od 1921 do wybuchu II wojny światowej grał przede wszystkim w Teatrze Letnim, poza tym w Teatrze Polskim i Narodowym. Sporadycznie występował na deskach teatrów rewiowych: „Morskiego Oka” i „Wielkiej Rewii”, zagrał także w kilku filmach.

Był jednym z najczynniejszych tłumaczy i adaptatorów – przełożył na język polski libretta siedemdziesięciu dwóch operetek. Pisał również dramaty, anegdoty teatralne, poezje. Był autorem słów piosenek do filmu Strachy z 1938.

29 grudnia 1921 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[1].

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera A-4-28)^[2].

Pochodził z rodziny aktorskiej. Był synem pary aktorskiej Wincentego i Józefiny Rapackich, bratem aktorek – Honoraty Leszczyńskiej i Róży Rapackiej. Jego małżonką była Helena Zimajer a dziećmi – Adam Rapacki, śpiewak i kompozytor oraz Halina Rapacka, śpiewaczka i aktorka kabaretowa.

Filmografia

• 1911 – Dzień kwiatka
• 1911 – Skandal na ulicy Szopena, jako uwodziciel
• 1919 – Dla szczęścia, jako Jan Żdżarski
• 1924 – Miłość przez ogień i krew, jako dyrektor teatru
• 1933 – 10% dla mnie
• 1936 – Pan Twardowski
• 1936 – Papa się żeni

Spektakle (wybór)

• Zemsta nietoperza, 1909 Teatr Nowości
• Chwila szczęścia, 1909 Teatr Nowości
• Mały Faust, 1909 Teatr Nowości
• Mimi, 1909 Teatr Nowości
• Rozwódka, 1909 Teatr Nowości
• Życie paryskie, 1912 Teatr Nowości
• Tralalia, 1912 Teatr Nowości
• Teatralna ciocia, 1914 Teatr Nowości

Twórczość (wybór)

Piosenki

• À la Watteau : cudne szmaragdów kobierce : piosnka na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu
• Andzia
• Babunia śpi
• Czarny kot
• Gdzie Chłopaczek tam Dziewczynka
• Kołysanka
• Mania
• Odpowiedź Andzi
• Róże : piosenka na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu
• Co śpiewa Warszawa! : pieśni, piosenki i śpiewy z najnowszych oper i operetek, 1907

Operetki

• Kobieta-wąż : operetka w 3 aktach : kuplety Zuzi
• Tryl djabelski : operetka w 1 akcie
• Szeregowcy na urlopie
• Próba miłości
• Zgnieciony cylinder
• Polska piosenka
• Śmierć Sherlocka Holmesa
• Tylko jedno słowo
• Romans z porcelaną

Dramaty

• Pan Bonifacy: Farsa w 1 akcie, 1893
• Monolog zakochanej, 1984
• W starym piecu - dyabeł pali: Komedyjka w jednym akcie, 1984
• Miłość i sztuka : obrazek w 1 akcie, 1895 (grany na scenie poznańskiej 28 lutego 1895r.)
• Zakochana majstrowa : komedia ze śpiewami i tańcami w 3 aktach z epilogiem według opowieści Wincente
• Chwila szczęścia, 1914
• Czarujący emeryt
• Ja tu rządzę: Krotochwila w trzech aktach
• Papa się żeni, 1926
• Jubileusz mistrza, 1936
• Rybie wesele
• Wesoła buda (wspólnie z Cyrylem Danielewskim i Krogulcem)

Proza

• Humoreski , 1907 (satyra)
• Piosenki, kuplety, djalogi, monologi, fraszki, 1909 (satyra)
• Tygrys Bengalski: Humoreski, 1925 (opowiadania)
• Romans pani majstrowej, 1926
• Anegdoty teatralne , 1930 (wspomnienia)
• Wielka miłość: Powieść, 1937

Przypisy

Bibliografia

• FilmPolski.pl
• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Biogram Wincentego Rapackiego na stronie www.bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2012-12-15].

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Wincenty Rapacki
• Wincenty Rapacki w bazie IMDb (ang.)
• Wincenty Rapacki w bazie Filmweb
• Wincenty Rapacki w bazie filmpolski.pl
• Wincenty Rapacki (syn), [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Dzieła Wincentego Rapackiego w bibliotece Polona