Wincenty Romanowski

Wincenty Romanowski Roman, Robert
Szeregowy
Data urodzenia	1923
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 2011 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1945–1990
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	Główny Zarząd Informacji
Stanowiska	oficer
Główne wojny i bitwy	konspiracja – Gwardia Ludowa
Odznaczenia

Wincenty Romanowski ps. „Roman”, „Robert” (ur. 1923, zm. 20 czerwca 2011 w Warszawie^[1]) – szeregowy, zdegradowany pułkownik ludowego Wojska Polskiego, przestępca skazany za represje wobec polskich obywateli w okresie stalinizmu w Polsce, gdy służył w Informacji Wojskowej^[2].

Życiorys

W czasie II wojny światowej członek Gwardii Ludowej (brał m.in. udział w zamachu na Café Club) na terenie Warszawy, za co 17 stycznia 1946 nadano mu Medal za Warszawę 1939–1945^[3].

17 lutego 1944 jako żołnierz Gwardii Ludowej – bojowiec grupy Fonkowicza – wraz z Bogusławem Hrynkiewiczem i Jerzym Wiechockim oraz przydzielonym im funkcjonariuszem Gestapo brał udział w przejęciu archiwum Armii Krajowej i Delegatury Rządu na Kraj przy ul. Poznańskiej 37 w Warszawie^[4].

W lutym bądź marcu 1944 brał udział wraz z Fonkowiczem i Jerzym Wiechockim w likwidacji (zastrzeleniu na ulicy) agenta wywiadu AK uplasowanego w GL Stanisława Janoty – pseudonim w Delegaturze Rządu i AK „Karcz II”, „Gryf”, w GL „Facet”^[4].

Po wojnie, w latach 1945–1950 był żołnierzem Informacji Wojskowej. Rozpoczął karierę od stopnia majora, pod zwierzchnictwem wcześniejszego przełożonego – Jerzego Fonkowicza (późniejszy generał brygady, w 1968 zwolniony w wyniku czystek antysyjonistycznych)^[4]. Uzyskał stopień pułkownika^[5].

Od 1950 roku służył w administracji wojskowej, a w latach 1958–1979 w Centralnym Archiwum Wojskowym, w tym w latach 1975–1979 na stanowisku zastępcy szefa CAW ds. naukowych. W 1979 ponownie w wojskowych organach bezpieczeństwa, w latach 1979–1981 jako główny specjalista w Szefostwie Wojskowej Służby Wewnętrznej MON. Od 1981 pełnił służbę w Zarządzie WSW Jednostek Wojskowych MSW – początkowo w na stanowisku głównego specjalisty, w latach 1983–1989 pełnił funkcję szefa Zarządu WSW Jednostek Wojskowych MSW. W latach 1989–1990 przebywał w dyspozycji MSW, zawodową służbę wojskową zakończył 30 lipca 1990 roku^[6].

W sierpniu 1945 otrzymał Order Virtuti Militari V klasy, 8 stycznia 1972 otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, a 27 sierpnia 1980 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

W 1998 został uznany za winnego znęcania się nad żołnierzami podziemia niepodległościowego w 1946. Sąd skazał go na 1,5 roku więzienia, pozbawienie praw publicznych i degradację do stopnia szeregowego. W uzasadnieniu podano, że „metody oskarżonego niczym nie różniły się od metod gestapo”^[7][5]. Był to pierwszy po 1989 wyrok na oficera Informacji Wojskowej.

26 lipca 2006 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński pozbawił Romanowskiego przyznanego orderu^[8]. Miało się to stać na prośbę m.in. Kapituły Orderu Virtuti Militari, organizacji społecznych i kombatanckich. Byłego oficera zobowiązano listownie do zwrotu Orderu i legitymacji. Ponadto 18 sierpnia 2006 Prezydent RP pozbawił Romanowskiego Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski (przyznanego w 1972) i Krzyża Komandorskiego tego Orderu (przyznanego w 1980)^[9]. Był to pierwszy w III Rzeczypospolitej przypadek odebrania tego orderu żołnierzowi Wojska Polskiego (wcześniej OVM odebrano m.in. Leonidowi Breżniewowi 1990 i Iwanowi Sierowowi 1995).

Przypisy