Winobluszcz trójklapowy
| ||
Systematyka[1][2] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Podkrólestwo | rośliny zielone | |
Nadgromada | rośliny telomowe | |
Gromada | rośliny naczyniowe | |
Podgromada | rośliny nasienne | |
Nadklasa | okrytonasienne | |
Klasa | Magnoliopsida | |
Nadrząd | różopodobne | |
Rząd | winoroślowce | |
Rodzina | winoroślowate | |
Rodzaj | winobluszcz | |
Gatunek | winobluszcz trójklapowy | |
Nazwa systematyczna | ||
Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch. Monogr. Phan. 5: 452 1887[3] |
Winobluszcz trójklapowy zwany także winobluszczem japońskim (Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch.) – gatunek rośliny z rodziny winoroślowatych. Pochodzi z Azji (Chiny, Japonia, Korea, Tajwan), jest uprawiany w wielu krajach świata[4].
Morfologia
- Łodyga
- Pnącze. Pędy osiągają długość 10-12 m. Na końcach rozgałęzionych wąsów mają przylgi, pozwalające roślinie piąć się bez trudu nawet po bardzo gładkich powierzchniach, takich jak marmur[5].
- Liście
- Mają szerokość 10-20 cm, na owocujących pędach są nieco mniejsze i mają szerokość 8-15 cm. Są skórzaste, nagie i błyszczące, jedynie pod spodem owłosione na nerwach. Dość zmienne w kształcie, w zarysie szerokojajowate, trójklapowe, długoogonkowe. Na pędach płonych (często przysłoniętych przez duże liście pierwszego typu), liście są drobne, jajowate, nieklapowane lub tylko nieco wrębne i krótkoogonkowe. Opadają dwustopniowo, najpierw same blaszki liściowe, później ogonki. Jesienią przebarwiają się na czerwony lub szkarłatny kolor[6].
- Kwiaty
- Pięciokrotne, o kielichu drobnym, silnie zredukowanym. Płatki korony żółtozielonkawe, wolne, opadają pojedynczo. Zebrane w baldachogrona kwiaty pojawiają się od lipca do września na szczytach krótkich dwulistnych pędów. Kwitnie na przełomie czerwca i lipca. Roślina miododajna.
- Owoc
- Granatowa, płaskokulista jagoda pokryta nalotem woskowym, z 4-5 nasionami wewnątrz. Owoce dojrzewają we wrześniu i październiku.
Zastosowania
- Roślina miododajna
- Roślina ozdobna. Gatunek chętnie uprawiany, gdyż do znacznych wysokości tworzy szczelnie okrywające powierzchnie, szczególnie atrakcyjnie wyglądające jesienią, po przebarwieniu się liści. Nadaje się do obsadzania pergoli, ścian domów, słupów, parkanów. Jego gęsto ustawione liście skutecznie zatrzymują kurz i tworzą naturalną osłonę. Dzięki przylgom rosnąc przy ścianie domu nie potrzebuje podpór[5]. Rośnie dość szybko, około 1-2 m rocznie. Szczególnie ozdobna jest odmiana 'Veitchii', charakteryzująca się mniejszymi i jaśniejszymi liśćmi, niż forma typowa[5].
Uprawa
Zazwyczaj sadzi się gotowe, ukorzenione przez ogrodników sadzonki. Nie ma specjalnych wymagań co do ziemi, jednak lepiej rośnie, silniej kwitnie i ma gęstsze ulistnienie na glebach wilgotnych i żyznych. Dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza i niezbyt długie okresy suszy. Może rosnąć w pełnym słońcu, w półcieniu, a nawet w cieniu (ale słabiej). Jest jednak bardziej wrażliwy na mróz, niż winobluszcz pięciolistkowy, z tego też powodu należy go sadzić w miejscach osłoniętych, a na zimę okrywać korzenie. Jeśli nadziemne pędy przemarzną – odrośnie z korzeni[5].
Galeria
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-12] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-01-30].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2013-01-30].
- ↑ a b c d Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.
- ↑ W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
- African Plant Database: 155544
- BioLib: 40407
- EoL: 582342
- EUNIS: 184516
- Flora of China: 200013493
- Flora of North America: 200013493
- GBIF: 3039209
- INaturalist: 166162
- IPNI: 68407-1
- ITIS: 28604
- NCPI: 345127
- Plant Finder: 287537
- The Plant List: kew-2548140
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:50912710-1
- Tela Botanica: 48000
- Tropicos: 34000008
- USDA PLANTS: PATR6
Media użyte na tej stronie
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek porośnięty winobluszczem trójklapowym na ul.Dąbrowskiego w Dąbrowie Górniczej
Autor: Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Autor: Halicki Ta fotografia została wykonana za pomocą Nikon D90., Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Autor: Matěj Baťha, Licencja: CC BY-SA 3.0
Praha, Dejvice - Wuchterlova 20 (detail fasády)