Winrich von Kniprode

Winrich von Kniprode
Ilustracja
Winrich von Kniprode - litografia z 1838 - Heinrich Wilhelm Teichgräber
Wizerunek herbu
Herb Winricha von Kniprode jako wielkiego mistrza
Wielki mistrz zakonu krzyżackiego
Okres

od 1351
do 1382

Poprzednik

Heinrich Dusemer von Arfberg

Następca

Konrad Zöllner von Rotenstein

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

ok. 1310
Monheim am Rhein

Data i miejsce śmierci

24 czerwca 1382
Malbork

Miejsce spoczynku

Zamek w Malborku - kaplica św. Anny

Winrich von Kniprode (ur. ok. 1310 k. Monheim am Rhein, zm. 24 czerwca 1382 w Malborku) i został pochowany w kaplicy św. Anny na Zamku Wysokim – wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1351–1382[1].

Życiorys

Winrich von Kniprode pochodził z okolic Monheim am Rhein. Nie jest znana data jego wstąpienia do zgromadzenia. Wiadomo, że od 1334 roku był kompanem prokuratora pasłęckiego. W 1338 roku został komturem Gdańska. Od 1342 roku pełnił funkcje komtura Bałgi i wójta Natangii. W 1344 roku został mianowany wielkim marszałkiem zakonu krzyżackiego, a od 1346 roku był wielkim komturem, czyli zastępcą Wielkiego Mistrza. Tak szybkie awansy w hierarchii zakonnej świadczą o dużych zdolnościach dyplomatycznych i wojskowych[2][3].

Jako wielki komtur krzyżacki brał udział w wojnie z Litwą o Żmudź. Jako główny dowódca armii zakonu, 2 lutego 1348 roku zadał druzgocącą klęskę armii litewskiej w bitwie nad rzeką Strawą[2].

W 1351 został wybrany wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego. Pełnienie urzędu zaczął od niefortunnej wyprawy na Żmudź zakończonej klęską, która zmusiła go do zawieszenia broni i pertraktacji z Wielkim Księstwem Litewskim. Von Kniprode rozpoczął wówczas działania dyplomatyczne. W 1358 roku zdołał zawrzeć krótkotrwały sojusz z książętami litewskimi skierowany przeciwko Polsce. Załamał się on jednak w 1360 roku, gdy Olgierd wydał swoją córkę za wnuka Kazimierza III Wielkiego, Kaźka Słupskiego[2].

W 1360 roku Winrich von Kniprode rozpoczął kolejną wojnę z Litwą. Armia zakonu krzyżackiego dotarła do środkowego biegu Niemna, zniszczyła Kowno. Podeszła pod Grodno, Troki i Wilno. W czasie walk do niewoli krzyżackiej dostał się wielki książę litewski Kiejstut, który jako zakładnik był przetrzymywany w specjalnej celi na Zamku Wysokim w Malborku, zdołał jednak uciec z niewoli. Jednocześnie z prowadzeniem walk na Litwie von Kniprode rozpoczął konflikt z Danią. W 1367 zorganizował zjazd miast hanzeatyckich w Elblągu i w Kolonii, na którym zdołał zbudować silną koalicję przeciwko Waldemarowi IV[2].

W roku 1365 król polski Kazimierz Wielki złożył niezapowiedzianą wizytę w Malborku, gdzie gościł przez trzy dni i prowadził rozmowy z Winrychem von Kniprode[4]. Była to pierwsza i jedyna wizyta władcy Polski w stolicy państwa krzyżackiego.

W roku 1370 wojska dowodzone przez Winricha von Kniprode odparły kolejny najazd wojsk litewskich pod wodzą Kiejstuta i Olgierda. 17 lutego zadał im klęskę w bitwie pod Rudawą.

W roku 1379 Winrich von Kniprode wraz ze świtą odbył podróż szlakiem wodnym z Wielkich Jezior Mazurskich do Wisły. Jego podróż rozpoczęła się w Węgorzewie, następnie biegła jeziorami do Rynu i Pisza i dalej rzekami Pisą, Narwią i Wisłą aż do Torunia i Malborka[5]. Poprzez przesmyki lądowe łódź wielkiego mistrza przewożono wozem zaprzężonym w woły. Według dzisiejszych szlaków wodnych cała długość tej trasy wynosi ok. 722 km[6].

Panowanie Winricha von Kniprode uważa się za szczyt potęgi państwa zakonu krzyżackiego i moment największego rozwoju gospodarczego. W tym czasie zwiększyła się gęstość zaludnienia w państwie krzyżackim, która znacząco podniosła produkcję. Rozkwitło budownictwo[3].

Winrich von Kniprode. Posąg na dziedzińcu zamku średniego w Malborku
Symboliczny grobowiec (cenotaf) Winrycha von Kniprode przed szkołą podstawową w Monheim nad Renem

Literatura

  • Ernst Strehlke: Über die Herkunft des Hochmeisters Winrich von Kniprode, w: Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde, Band 5, Berlin 1868, S. 401–405 (online).

Przypisy

  1. Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich Wydawnictwo Arenga Skarszewy, s.87.
  2. a b c d Winrich von Kniprode Hochmeister des Deutschen Ordens (1352-1382). Udo Arnold (Bonn). www.rheinische-geschichte.lvr.de. [dostęp 2021-10-27].
  3. a b Winrich von Kniprode Hochmeister des Deutschen Ordens (1352-1382). Udo Arnold (Bonn). kulturstiftung.org. [dostęp 2021-10-27].
  4. Adam Szweda "Okoliczności wizyty króla Kazimierza Wielkiego w Malborku w 1365 roku", Roczniki Historyczne, LXXVII — 2011, str. 83
  5. Śródlądowa flota krzyżacka, zeglugamazurska.com.pl
  6. Szlak żeglowny z Węgorzewa do Pisza - 107 km, szlak Pisą z Pisza do Nowogrodu - 80 km, szlak Narwią z Nowogrodu do ujścia Narwi - 180 km, szlak Wisłą od ujścia Narwi do ujścia Nogatu - 336 km, szlak Nogatem do zamku w Malborku - 19 km

Media użyte na tej stronie

Wg kniprode.gif
Autor: Ronald Preuss, Licencja: CC BY-SA 2.5
Teutonic Order - Coat of Arms of the Grandmaster Winrich von Kniprode
Template - Grand Master of the Teutonic Order.svg
Autor: SanglierT, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of the Grand Master of the Clerical Teutonic Order
Winrich von Kniprode 1838.jpg
Winrich von Kniprode was the 22nd Grand Master of the Teutonic Knights. He was the longest serving Grand Master, holding the position for 31 years (1351–1382).
Malbork - Winrich von Kniprode.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 2.5
Posąg Winricha von Kniprode na dziedzińcu zamku średniego w Malborku.
Teutonic GM Arms.svg
Autor: Ipankonin, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Coat of arms of the Grand Masters of the Teutonic Knights.

Blazon: Argent, on a cross sable a cross floretty Or and overall on an inescutcheon Or an eagle displayed sable.[1]