Wiosłonos amerykański

Wiosłonos amerykański

Polyodon spathula[1]
(Walbaum, 1792)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	kostnochrzęstne
Rząd	jesiotrokształtne
Rodzina	wiosłonosowate
Rodzaj	Polyodon Lacepède, 1797
Gatunek	wiosłonos amerykański
Synonimy
Accipenser lagenarius Rafinesque, 1820 Platirostra edentula Lesueur, 1818 Polyodon feuille Lacepède, 1797 Polyodon folium Bloch & Schneider, 1801 Proceros maculatus Rafinesque, 1820 Proceros vittatus Rafinesque, 1820 Squalus spathula Walbaum, 1792
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie

Wiosłonos amerykański^[3], wieloząb^[4], wiosłonos^[5] (Polyodon spathula) – gatunek słodkowodnej ryby jesiotrokształtnej z rodziny wiosłonosowatych. Jedyny przedstawiciel rodzaju Polyodon.

Zasięg występowania

Występuje w dorzeczu Missisipi i w jeziorze Erie. W 1974 został z powodzeniem introdukowany w Europie. Do Polski sprowadzono go w latach 90. XX wieku.

Charakterystyka

Ryj – rostrum o kształcie poziomo ułożonego wiosła – stanowi niekiedy połowę długości całego ciała. Stanowi on czułe narzędzie czuciowe pokryte licznymi elektroreceptorami. Pysk nie jest wysuwalny jak u jesiotrów. Wiosłonos osiąga nawet do 2 m długości i 70 kg masy ciała.

Pokarm

W charakterystyczny sposób chwyta pokarm, który stanowią głównie pelagiczne skorupiaki, pływając z szeroko otwartym pyskiem w strefie pozbawionej roślinności odfiltrowuje organizmy planktonowe za pomocą długich i gęstych wyrostków filtracyjnych (młode osobniki początkowo mają zęby, które z czasem zostają zresorbowane), zataczając koła, a często ósemki.

Rozmnażanie

Tarło odbywa wczesną wiosną w rzekach i jeziorach w mętnej wodzie o piaszczysto-żwirowym lub kamienistym dnie, w temperaturze 14–15 °C. Samica składa od 80–250 tys. ziaren ikry. Tworzy wtedy duże stada, które wpływają do większych dopływów lub jezior. W swoim środowisku przebywa z dala od brzegu na znacznej głębokości.

Znaczenie gospodarcze

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu ryba ta miała duże znaczenie, a jej połowy dochodziły do 1000 ton rocznie. Szczególnie ceniona była jej ikra. Na skutek zanieczyszczenia i zabudowy rzek jego pogłowie znacznie się zmniejszyło.

Zobacz też

• Ryby Polski

Przypisy

Bibliografia

• Polyodon spathula. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 23 lutego 2009]
• Grady, J. (U.S.J.(U.S. Fish J. (U.S.J.(U.S., WildlifeW. Service) WildlifeW., Polyodon spathula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2009-02-23]  (ang.).
• Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.