Wirginał

Wirginał

Wirginał – mały instrument muzyczny, odmiana klawesynu mająca jedną strunę na nutę zamiast dwóch. Był również lżejszy, często wykonywano go tylko jako pudło bez nóg. Do gry kładziono go na stole, biurku lub toaletce, bowiem był to instrument przeznaczony dla panien – stąd nazwa. Jego skala obejmuje 4 oktawy.

Był to popularny instrument w XVI i XVII wieku. Głównym ośrodkiem budowy wirginału była Antwerpia, a centrum twórczości – Anglia. Wirginaliści angielscy przyczynili się do rozwoju samodzielnej muzyki instrumentalnej w baroku oraz wpłynęli na niderlandzką i niemiecką szkołę organową. Cechy ich muzyki to rozbudowanie faktury instrumentalnej oraz wirtuozeria.

Formy: grounds (wariacje oparte na basso ostinato), fancy (fantazje), tańce, opracowania utworów wokalnych religijnych i świeckich.

Kompozytorzy:

• William Byrd (1543–1623) – „ojciec wirginalistów angielskich"
• Giles Farnaby (1565–1640),
• Thomas Morley (1557–1602),
• Orlando Gibbons (1583–1623),
• John Bull (1562–1628),
• Thomas Tomkins (1573–1656) – „ostatni wirginalista”

Zobacz też

• szpinet
• Młoda kobieta siedząca przy wirginale

Bibliografia

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 876. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
• Bożena Kostek: Akustyka muzyczna. Instrumentoznawstwo (pol.). W: Politechnika Gdańska [on-line]. [dostęp 2017-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-27)].

• Ulrich Michels: Atlas muzyki. T. 1. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, s. 37. ISBN 83-7255-085-9. (pol.)
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. V. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)