Wisła Mała

Wisła Mała
	wieś
	; Zabytkowy drewniany kościół w Wiśle Małej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	pszczyński
Gmina	Pszczyna
Liczba ludności (2008)	1307
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	43-243
Tablice rejestracyjne	SPS
SIMC	0220747
	Położenie na mapie gminy Pszczyna Wisła Mała
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wisła Mała
	Położenie na mapie województwa śląskiego Wisła Mała
	Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego Wisła Mała
	49°56′24″N 18°47′29″E/49,940000 18,791389
	Strona internetowa

Artykuł	49°56′24″N 18°47′29″E
- błąd	39 m
WD	49°56'N, 18°47'E
- błąd	2329 m
Odległość	211 m

Nieoficjalny herb wsi Wisła Mała

Wnętrze kościoła

Wisła Mała (niem. Deutsch Weichsel) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Pszczyna, nad Jeziorem Goczałkowickim.

W latach 1973–75 w gminie Wisła Wielka^[2]^[3]. W latach 1975-77 dzielnica Pszczyny^[3]^[4]. Od 1 lutego 1977 w gminie Pszczyna^[4].

Nazwa

W alfabetycznym spisie miejscowości z terenu Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod dwiema nazwami: niemiecką Deutsch Weichsel oraz nazwą w gwarze śląskiej – Niemiecko Wisła^[5].

Historia

Miejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie protekcyjnym biskupa wrocławskiego Wawrzyńca z dnia 25 maja 1223 roku wydanym na prośbę księcia opolsko-raciborskiego Kazimierza dla klasztoru premonstrantek w Rybniku, w którym to wymieniono około 30 miejscowości mających im płacić dziesięcinę. Pośród 14 miejscowości kasztelanii cieszyńskiej wymieniona jest również Vizla^[6]^[7]. Około 1290 roku najpewniej na rzece Wiśle została ustanowiona granica pomiędzy nowym księstwem cieszyńskim a księstwem raciborskim, pozostawiając Wisłę po stronie raciborskiej.

W następnym stuleciach ujawniają się już dwie miejscowości o nazwie Wisła. Jako pierwsza ujawnia się Wisła Niemiecka, a właściwie miejscowa parafia, która została po raz pierwszy wzmiankowana w spisie świętopietrza parafii dekanatu Oświęcim diecezji krakowskiej z 1326 pod nazwą Visla^[8]^[9]^[10]. Od ok. 1350 należała do obwodu dekanalnego pszczyńskiego. Pomimo tego, że w XII i XIII wieku tutejsza granica pomiędzy diecezjami wrocławską i krakowską ciągle się zmieniała, można założyć, że okolice późniejszej Pszczyny, w tym więc i Wisły Małej zostały podarowane wraz z Oświęcimiem i Bytomiem około 1177 Mieszkowi I Plątonogiemu, powiększając jego księstwo raciborskie.

Prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku we wschodniej części wsi nastąpiła ponowna jej lokacja, na prawie polskim^[11]. Stąd w następnych wieku, w 1424 lub 1427 ujawniła się Wisła Polska, a więc obecna Wisła Wielka^[11]. Rozróżnienie Wisły Niemieckiej od Polskiej wiązało się zapewne z tym, że ta pierwsza funkcjonowała na prawie niemieckim a druga urządzona była według polskiego prawa osadniczego. Ponadto odróżniało je to, że Wisła Niemiecka była wsią szlachecką, kiedy Polska Wisła stanowiła własność panów na Pszczynie.

W 1742 po zwycięskiej I wojnie śląskiej Prusy zaanektowały większość Śląska, w tym Wisłę Niemiecką, a nowa granica prusko-austriacka przebiegała na południu wsi wzdłuż rzeki Wisły.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Zabytki

Znajduje się tu kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła, zbudowany w latach 1775-82.

Sport

W miejscowości funkcjonuje klub sportowy LKS Wisła Mała. Powstał w 2000 roku, jego barwy są niebiesko-białe. Obecnie gra w B klasie, podokręgu Tychy.

Zobacz też

Wisła, Wisła Wielka, Wisławie

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1472 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
↑ ^a ^b Dz.U. 1975 nr 15 poz. 88
↑ ^a ^b Dz.U. 1977 nr 3 poz. 15
↑ Knie 1830 ↓, s. 333.
↑ Idzi Panic. Z badań nad osadami zanikłymi na Górnym Śląsku w średniowieczu. Uwagi w sprawie istnienia zaginionych wsi podcieszyńskich, Nageuuzi, Suenschizi, suburbium, Radouiza, Zasere, Clechemuje oraz Novosa. „Pamiętnik Cieszyński”, s. 29-37. Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie. ISSN 0137-558x. [dostęp 2012-12-31].
↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 294. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ Franciszek Maroń. Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku. „Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku”, s. 101-167, 1969.
↑ Monumenta Poloniae Vaticana T.1 Acta Camerae Apostolicae. Vol. 1, 1207-1344. Jan Ptaśnik (redakcja). Cracoviae: Sumpt. Academiae Litterarum Cracoviensis, 1913, s. 147-150.
↑ Wojciech Kiełkowski: Chybie - dzieje gminy od czasów najdawniejszych do współczesności. Chybie: 2009, s. 39-40. ISBN 978-83-910611-5-2.
↑ ^a ^b E. Szuster, 1998, s. 14

Bibliografia

Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
Ewelina Szuster: Wisła Wielka 1223-1998. Monografia miejscowości od jej zarania do czasów współczesnych. Pszczyna: 1998. ISBN 83-909538-1-1.

Linki zewnętrzne

Strona o Kościele św. Jakuba w Wiśle Małej. jakubstarszy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-29)].

[1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1472 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[2] Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)

[Dz.U._1975_nr_15_poz._88-3] Dz.U. 1975 nr 15 poz. 88

[Dz.U._1977_nr_3_poz._15-4] Dz.U. 1977 nr 3 poz. 15

[CITEREFKnie1830333-5] Knie 1830 ↓, s. 333.

[panic2-6] Idzi Panic. Z badań nad osadami zanikłymi na Górnym Śląsku w średniowieczu. Uwagi w sprawie istnienia zaginionych wsi podcieszyńskich, Nageuuzi, Suenschizi, suburbium, Radouiza, Zasere, Clechemuje oraz Novosa. „Pamiętnik Cieszyński”, s. 29-37. Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie. ISSN 0137-558x. [dostęp 2012-12-31].

[7] Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 294. ISBN 978-83-926929-3-5.

[8] Franciszek Maroń. Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku. „Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku”, s. 101-167, 1969.

[9] Monumenta Poloniae Vaticana T.1 Acta Camerae Apostolicae. Vol. 1, 1207-1344. Jan Ptaśnik (redakcja). Cracoviae: Sumpt. Academiae Litterarum Cracoviensis, 1913, s. 147-150.

[kiełkowski2-10] Wojciech Kiełkowski: Chybie - dzieje gminy od czasów najdawniejszych do współczesności. Chybie: 2009, s. 39-40. ISBN 978-83-910611-5-2.

[E._Szuster,_1998,_s._14-11] E. Szuster, 1998, s. 14

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Brzeźce Czarków Ćwiklice Jankowice Łąka Poręba Piasek Rudołtowice Studzienice Studzionka Wisła Mała Wisła Wielka
Osady	Grzybiarnia Nowa Siągarnia Osowiec
Osada leśna	Jankowice
Integralne części wsi	Brzozów Chiny Czarne Doły Dębina Gajówka Studzienice Grobla Jasiniec Józefowiec Kolonia Kolonia Konrada Kolonia Przesiedleńców Kolonia Wolności Pazurowice Podlesie (Jankowice) Podlesie (Studzienice) Podstarzyniec Polne Domy Rudawki Drugie Rudawki Pierwsze Siodłoki Stara Siągarnia Stary Dwór Stenclówka Szachty Sznelowiec Wideki (Brzeźce) Wideki (Czarków) Zawodzie

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne