Wisaginia

Wisaginia
Visaginas
Ilustracja
Bloki mieszkalne w Wisaginii
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Litwa

Okręg

Utena County flag.svg uciański

Rejon

wisagiński

Burmistrz

Dalia Štraupaitė

Powierzchnia

58 km²

Wysokość

149–156 m n.p.m.

Populacja (2005)
• liczba ludności


28 438

Nr kierunkowy

386

Kod pocztowy

LT-31139

Położenie na mapie Litwy
Ziemia55°36′N 26°25′E/55,600000 26,416667
Strona internetowa
Portal Litwa, Łotwa i Estonia

Wisaginia (lit. Visaginas, w latach 1975–1992 Sniečkus) – miasto na Litwie, w okręgu uciańskim, w północno-wschodniej części kraju, niedaleko granicy z Białorusią (ok. 10 km) i Łotwą (ok. 15 km), siedziba administracyjna rejonu wisagińskiego. Ludność (2001): ok. 29,5 tys. osób, z czego Litwini stanowili niespełna 16%, a Rosjanie ponad 55% (Białorusini – 10%, Polacy – 9%, Ukraińcy – 5%).

Miasto zbudowano w czasach ZSRR (od 1975) na miejscu składającej się z kilku drewnianych chałup wsi wraz z elektrownią jądrową Ignalino i do 1992 nosiło nazwę Sniečkus (od Antanasa Sniečkusa)[1]. Elektrownia nazwę wzięła od nazwy pobliskiej większej miejscowości – Ignalino, siedziby starostwa. 3 tysiące mieszkańców Wisaginii było do niedawna zatrudnionych w elektrowni i firmach z nią współpracujących[1].

Elektrownia ta, typu czarnobylskiego (RBMK-1500), była jedną z najbliższych granic Polski. Składała się z dwóch reaktorów po 1500 MW i została uruchomiona w połowie lat 80. Zgodnie z ustaleniami podjętymi w związku z przystąpieniem Litwy do UE, reaktory RBMK-1500 zostały zlikwidowane. Pierwszy z reaktorów wyłączono w grudniu 2004, a drugi w grudniu 2009. W pobliżu planuje się jednak wybudowanie około roku 2025 nowej elektrowni atomowej; przedsięwzięcie to miałoby być wspólnym projektem Litwy, Polski, Łotwy i Estonii.

Na centralnym placu miasta stoi wysoki na kilkanaście metrów pomnik z wyobrażeniem lecącego żurawia na szczycie (ptak ten na niebieskiej tarczy jest herbem miasta; widoczny jest m.in. na zdjęciu u wejścia elektrowni, za herbem Litwy), pod którym widnieje wyświetlacz licznika Geigera, pokazujący aktualny poziom promieniowania w mieście (na zdjęciu: 5 μR/h). Niżej znajduje się mosiężna tablica z napisem w języku rosyjskim i litewskim upamiętniająca miejsce zakopania listu – „posłania do młodego pokolenia roku 2100 od młodzieży roku 2000”. Uroczystość ta miała miejsce 21 kwietnia 2000.

Historia

W czasach zaborów wieś leżała w granicach Imperium Rosyjskiego.

W dwudziestoleciu międzywojennym wieś leżała w Polsce, w województwie nowogródzkim (od 1926 w województwie wileńskim), w powiecie brasławskim[2], w gminie Rymszany[3].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 28 osób, wszystkie były wyznania rzymskokatolickiego i zadeklarowały polską przynależność narodową. Było tu 5 budynków mieszkalnych[3]. W 1931 w 7 domach zamieszkiwało 30 osób[4].

Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Rymszanach. Podlegała pod Sąd Grodzki w m. Turmont i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Rymszanach[5].

Religia

Wisaginia jest siedzibą prawosławnego dekanatu wisagińskiego i wchodzących w jego skład dwóch parafii – pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela i pw. św. Pantelejmona[6]. Działa tu również parafia rzymskokatolicka pw. św. Pawła Apostoła[7].

Świątynie parafialne w mieście:

  • Cerkiew pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela[8];
  • Cerkiew pw. Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni i św. Pantelejmona[9];
  • Kościół pw. św. Pawła Apostoła[7].

Galeria

miejsce przyszłego miasta na dawnej mapie

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. ↑ a b Robert Mickiewicz. Co dalej z atomowym miastem Wisaginia. „Rzeczpospolita”, s. A13, 2009-12-31. (pol.). 
  2. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472
  3. ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 11.
  4. ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 12.
  5. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1924.
  6. ↑ ВИЛЕНСКО-ЛИТОВСКАЯ ЕПАРХИЯ. ВИСАГИНСКОЕ.. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).
  7. ↑ a b Visaginas – parafia p.w. św. Pawła Apostoła. vilnensis.lt. [dostęp 2021-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-09)]. (pol.).
  8. ↑ ХРАМ В ЧЕСТЬ РОЖДЕСТВА ПРОРОКА И ПРЕДТЕЧИ И КРЕСТИТЕЛЯ ИОАННА. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).
  9. ↑ ХРАМ В ЧЕСТЬ ВВЕДЕНИЯ ВО ХРАМ БОЖИЕЙ МАТЕРИ И ВО ИМЯ ВЕЛИКОМУЧЕНИКА ПАНТЕЛЕИМОНА. orthodoxy.lt. [dostęp 2021-03-26]. (ros.).

Bibliografia

  • Kowalski M., 1997, Problemy miasta Wisaginia (Visaginas) na Litwie jako przykład skutków migracji transgranicznych. [w:] J. Kitowski (red.) Społeczne koszty migracji transgranicznych. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego nr 12, Filia UMCS, Rzeszów 1997, s. 387–400.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Visaginas-Geiger counter 2004.jpg
Visaginas - centralny plac miasta, licznik Geigera (lipiec 2004).
Visaginas-typical buildings 2004.jpg
Visaginas - fragment miasta (lipiec 2004).
Flag of Visaginas.svg
Flag of Visaginas
Wisaginia.jpg
Okolice Wisagini na dawnej mapie sztabowej
Utena County flag.svg
Flag of Utena County, Lithuania
Visaginas COA.svg
Герб города Висагинас и Висагинского самоуправления
Elektrownia Ignalina.jpg
Nuclear power plant in Ignalina, Lithuania
Visaginas-plaque Geiger counter 2004.jpg
Tablica pamiątkowa na obelisku-pomniku z licznikiem Geigera na głównym placu Visaginas na Litwie (lipiec 2004).

Tłumaczenie polskie:

Tutaj złożono posłanie
do młodego pokolenia roku 2100
od młodzieży z roku 2000.
21 kwietnia 2000
Visaginas

Napis w języku litewskim:

2000-ŲJŲ METŲ JAUNOJI KARTA
ČIA UŽKASĖ PALINKĖJIMUS
2100-ŲJŲ METŲ JAUNAJAI KARTAI.
2000 METŲ BALANDŽIO 21 DIENA
VISAGINAS

Napis w języku rosyjskim:

ЗДЕСЬ ЗAЛOЖEНO ПOCЛAHИE
K MOЛOДOMУ ПOKOЛEHИЮ 2100 ГOДA
OT MOЛOДЁЖИ 2000 ГOДA.
21 AПPEЛЯ 2000 ГOДA
BИCAГИHAC.