Wisztyniec

Wisztyniec
Vištytis
Ilustracja
(c) Laima Gūtmane (simka…, CC BY-SA 3.0

Ulica miasteczka i kościół Świętej Trójcy
Herb
Herb
Państwo

 Litwa

Okręg

mariampolski

Populacja (2001)
• liczba ludności


566

Kod pocztowy

LT-70037

Położenie na mapie Litwy
Ziemia54°27′30″N 22°43′10″E/54,458333 22,719444
Portal Litwa, Łotwa i Estonia

Wisztyniec (lit. Vištytis) – dawne miasto, obecnie miasteczko na Litwie położone w okręgu mariampolskim, w rejonie wyłkowyskim, nad Jeziorem Wisztynieckim, na Suwalszczyźnie. Liczba mieszkańców 566 (2001). Siedziba gminy Wisztyniec.

Historia

Pieczęć miejska z 1570 r. (za: Z.Gloger, Encyklopedia staropolska, Warszawa 1900-1903)

Prawa miejskie i herb nadał król Zygmunt II August w 1570. Wisztyniec położony były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego[1]. Miasto królewskie w 1782 roku[2]. Za Królestwa Polskiego istniała gmina Wisztyniec. Władze carskie odebrały prawa miejskie 31 maja 1870 w ramach represji po powstaniu styczniowym.

Zarządzenie biskupa sejneńskiego z 1909 r., by w każdą czwartą niedzielę msza była w języku polskim, a w pozostałe w języku litewskim (do tego czasu w kościele był wyłącznie język polski) wywołało opór zwolenników „mszy polskiej” i doprowadziło do starć 3 kwietnia 1910 r.

W grudniu 1918 r. Polacy z Wisztyńca i okolic podjęli samorzutnie akcję, której celem było wydzielenie gminy Wisztyniec z powiatu wyłkowyszkowskiego i przyłączenie jej do powiatu suwalskiego. W tej sprawie na początku stycznia 1919 r. zostało wysłane za pośrednictwem Tymczasowej Rady Okręgu Suwalskiego podanie do rządu polskiego, podpisane przez ponad 1 tys. osób z prośbą o włączenie Wisztyńca do Polski. Zwolennicy tego rozwiązania powołali komitet miejski i w styczniu 1919 r. wybrali wójta, którym został Polak Józef Kałwajć. Natomiast Litwini przeciwni tym działaniom utworzyli komitet gminny, podporządkowany litewskim władzom powiatowym z Wyłkowyszek. Naczelnik powiatu wyłkowyszkowskiego 10 maja 1919 r. wydał rozporządzenie, by polski komitet miejski rozwiązał się i przekazał swoje prerogatywy oraz dokumenty litewskiemu komitetowi gminnemu. Kroki te zostały poparte pojawieniem się w Wisztyńcu uzbrojonej milicji litewskiej[3].

Ludzie związani z miastem

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266–267.
  2. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
  3. Tadeusz Radziwonowicz, Powiat suwalski w latach 1918–1920, [www.suwalski.pl/pliki/20090218903-385178205.doc suwalski.pl].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

WISZTYNIEC-LITWA. AB-001.jpg
Autor: Antekbojar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vistytis. Poczta Litewska.
Vištyčio bažnyčia - panoramio.jpg
(c) Laima Gūtmane (simka…, CC BY-SA 3.0
Vištyčio bažnyčia
Vištyčio Kanapkio malūnas - panoramio.jpg
(c) Laima Gūtmane (simka…, CC BY-SA 3.0
Vištyčio Kanapkio malūnas
WISZTYNIEC-LITWA. AB-004.jpg
Autor: Antekbojar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vistytis. Zabytkowe drewniane domy w Centrum miasteczka.
Pieczęć Wisztyńca.jpg
Pieczęć miasta Wisztyńca z r. 1570, z polskim napisem i herbem Jednorożec, ilustracja do Zygmunta Glogera, Encyklopedii staropolskiej ilustrowana, tom II, 305.
Vištyčio evangelikų liuteronų bažnyčia - panoramio.jpg
(c) Laima Gūtmane (simka…, CC BY-SA 3.0
Vištyčio evangelikų liuteronų bažnyčia
Wisztyniec 2016 A 655.jpg
Autor: Ciacho5, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wisztyniec - miasteczko na Litwie.