Witeryt

Witeryt

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	BaCO3 – węglan baru
Twardość w skali Mohsa	3,5
Przełam	nierówny, muszlowy
Łupliwość	niewyraźna
Układ krystalograficzny	rombowy (kryształy zbliźniaczone w formie pseudoheksagonalnych piramid)
Gęstość minerału	4,27 do 4,35 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	biała, także bezbarwny; szary i żółtobiały, niekiedy zielony.
Rysa	biała
Połysk	szklisty lub matowy, na przełamie żywiczny

(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0

Witeryt z kopalni Mahoning No. 1, Hardin County, Illinois, USA (4,9 x 3,7 x 3,2 cm).

Witeryt (witheryt) – minerał z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich. Nazwany od imienia Williama Witheringa, angielskiego botanika i mineraloga, odkrywcy tego minerału.

Charakterystyka

Właściwości

Bardzo często tworzy zbliźniaczenia kryształy przyjmują postać bipiramidy heksagonalnej lub słupa o przekroju sześcioboku. Kryształy bardzo często maja równoległe do podstawy prążkowanie. Dobrze wykształcone kryształy narosłe występują w druzach w formie szczotek krystalicznych. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, promienistych, groniastych, naciekowych. Tworzy też naskorupienia. Tworzy kryształy mieszane z aragonitem, cerusytem, stroncjanitem. Z węglanem wapnia tworzy roztwór stały zwany alsonitem. Jest kruchy, przezroczysty do przeświecającego. Rozpuszcza się w zimnym, rozcieńczonym kwasie solnym – wywołuje gwałtowne „burzenie się” (wydziela dwutlenek węgla). Jest trujący. W świetle ultrafioletowym wykazuje efekt fluorescencji – świeci białoniebieskim światłem. Barwi płomień na żółtozielono (zawartość baru).

Występowanie

Powstaje w stosunkowo niskich temperaturach, jest typowym minerałem żył hydrotermalnych. Najczęściej występuje w złożach lub gniazdach kruszcowych w paragenezie z barytem, kalcytem, fluorytem, galeną, sfalerytem. Bywa spotykany w utworach metamorficznych.

Miejsca występowania:

• Na świecie: USA – Kalifornia, Illinois, Kentucky, Wielka Brytania, Rosja, Austria, Francja, Japonia, Niemcy.

• W Polsce: został stwierdzony w okolicach Tarnowskich Gór na Górnym Śląsku, na Suwalszczyźnie w rejonie Tajna.

Zastosowanie

• jako ruda baru wówczas gdy tworzy duże złoża,
• wykorzystuje się go również do wytwarzania specjalnych rodzajów szkła optycznego,
• jako trutka na szczury,
• ma znaczenie naukowe,
• rzadko spotykany, wyjątkowo ceniony kamień kolekcjonerski (czasami szlifowany).

Bibliografia

• Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak; Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Warszawa, PWN, 1998, ISBN 83-01-12493-8.
• Annibale Mottana, Rodlfo Crespi, Guiseppe Liborio; Minerały i skały. Przewodnik do rozpoznawania, Warszawa, wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1998, ISBN 83-7073-193-7.
• Minerały i kamienie szlachetne Warszawa, wyd. Horyzont Grupa Wydawnicza Bertelsmannn Media, 2002, ISBN 83-7311-317-7.

Linki zewnętrzne

• witeryt na stronie Mindat.org (ang.)
• witeryt na stronie Webmineral.com (ang.)