Witnica (województwo zachodniopomorskie)

Artykuł52°52′8″N 14°28′28″E
- błąd38 m
WD52°52'13.87"N, 14°28'27.77"E
- błąd1 m
Odległość192 m
Witnica
wieś
Ilustracja
Kościół Chrystusa Króla w Witnicy
Państwo Polska
Województwo zachodniopomorskie
Powiatgryfiński
GminaMoryń
Strefa numeracyjna91
Tablice rejestracyjneZGR
SIMC0779621
Położenie na mapie gminy Moryń
Mapa konturowa gminy Moryń, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Witnica”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Witnica”
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego
Mapa konturowa powiatu gryfińskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Witnica”
Ziemia52°52′08″N 14°28′28″E/52,868889 14,474444
Wnętrze kościoła

Witnica – (niem. Vietnitz), wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Moryń.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Historia

Witnica to stara wieś pomorska o słowiańskim rodowodzie. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1248 (wieś występuje pod nazwą "stagnum Vitenitz")[1]. Z 1337 pochodzi informacja o istniejącym we wsi kościele[1] oraz karczmie. W 1433 właścicielem wsi był rycerz von Strauss z Krajnika Dolnego.[1] W wieku XVI, XVII i XVIII następowały bardzo częste zmiany właścicieli. Od 1780[1] majątek należał do starosty powiatu Chojna - von Sydow, a od 1800[1] (1828[2]) do 1945 do rodziny von Oelsen.

Po II wojnie światowej w miejscowości działał Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych Witnica z bażantarnią i stadionem hippicznym[3].

Kościół Chrystusa Króla

Kościół parafialny zbudowany został w końcu XIII w. z kostki granitowej[4]. Jest to budowla salowa, orientowana, bez chóru[4]. Pierwotnie kościół nie posiadał wieży (dobudowano ją w XV w. z kamienia i cegły)[1]. W przyziemiu wieży zachował się 3-uskokowy, portal ostrołukowy. Wykonany z cegły szczyt wschodni ozdobiony został blendami, sterczynami i niewielką, murowaną sygnaturką[5].

W 1830 kościół poddano gruntownemu remontowi, w czasie którego przemurowano otwory okienne oraz dobudowano kaplicę grobową[4]. Nieco później (w 1911) dobudowano zakrystię[4].

W dawnym murze cmentarnym otaczającym kościół zachowała się renesansowa bramka z drugiej połowy XVI w[4].

Kościół posiada unikalne w skali regionu wyposażenie[1], na które składa się:

  • barokowy ołtarz i ambona z XVIII (pierwotnie był to ołtarz ambonowy)
  • chrzcielnica z 1598
  • balaski
  • empora
  • epitafium z 1713
  • malowidło na stropie z 1748, autorstwa E. Eifflera

Pałac

Pałac w Witnicy
Litografia z II połowy XIX w.
Stan obecny (2011)
Fragment elewacji pałacu (2011 r.)

Dwór w Witnicy został zbudowany po 1780 przez rodzinę von Sydow[1]. Po pożarze, nowi właściciele - rodzina von Oelsen wzniosła w ok. 1840 okazały pałac w stylu neorenesansowym[2]. Pałac otoczony był przez rozległy park o pow. ok. 20 ha. Po II wojnie światowej pałac i park był wzorowo utrzymany przez mający tu u swą siedzibę PGR (w parku był zwierzyniec i bażanciarnia). W 1990 pałac został strawiony przez pożar - do chwili obecnej nie został odbudowany i pozostaje w stanie ruiny. Również park jest obecnie mocno zaniedbany, rośnie w nim cypryśnik błotny, cisy srzewiaste, dwa gatunki żywotników, jaśminowce i bzy lilaki[6].

Naprzeciw pałacu zachował się duży zespół zabudowań gospodarczych wzniesionych w drugiej połowie XIX w.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Między Odrą, a Myślą, Oficyna IN PLUS, Szczecin 2011, ISBN 978-8389402-78-3
  2. ↑ a b Moryń, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Szczecinie, Szczecin 1997, ISBN 83-86334-32-0
  3. ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 308, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  4. ↑ a b c d e Roman Kostynowicz, Kościoły Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, Szczecin: Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Ottonianum", 2000, ISBN 83-7041-202-5, OCLC 77513490.
  5. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 91, ISBN 978-83-7495-133-3.
  6. ↑ Mieczysław Jasnowski "Przewodnik po województwie szczecińskim" Nasza przyroda, Wyd. Liga Ochrony Przyrody Warszawa 1971 s. 177
Gmina Moryń
Miasta
Sołectwa
Miejscowość bez statusu sołectwa

Herb gminy Moryń

Media użyte na tej stronie

West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Powiat gryfiński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu gryfińskiego, Polska
Witnica (gmina Moryn) kosciol (2).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Witnica (gmina Moryń)
Moryń (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Moryń, Polska
Witnica (gmina Moryn) palac (2).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Witnica - folwark (zespół), pałac (ruina)
Witnica (gmina Moryn) palac (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Witnica - folwark (zespół), pałac (ruina)
Witnica (gmina Moryn) kosciol (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 3.0
Witnica - rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. Chrystusa Króla, XIII/XIV, XV, XIX
Rittergut Vietnitz Sammlung Duncker.jpg
Dwór w Witnicy i kościół p.w. Chrystusa Króla