Witold Łanowski

Witold Aleksander Łanowski

Witold Aleksander Łach

Lanny

2 zwycięstwa
kapitan pilot Flight Lieutnant
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1915 Lwów
Data i miejsce śmierci	16 września 1993 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1938-1957
Siły zbrojne	Lotnictwo Wojska Polskiego Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Armée de l’air RAF USAAF
Jednostki	123 eskadra myśliwska, dywizjon I/145, dywizjon 308, dywizjon 317, dywizjon 302, 61 Fighter Squadron 56th Fighter Group
Stanowiska	dowódca eskadry
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, kampania francuska 1940
Odznaczenia

Witold Aleksander Łanowski vel Łach^[1] (ur. 8 czerwca 1915 we Lwowie, zm. 16 września 1993 w Londynie) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Pochodził z polsko-niemieckiej rodziny. Jego ojciec, Polak, był doktorem praw, a matka, Niemka, zajmowała się projektowaniem dywanów. Ukończył XI Gimnazjum Matemetyczno-Przyrodnicze we Lwowie^[2]. W szkole intensywnie uprawiał sport: pływanie, piłkę wodną, narciarstwo biegowe, strzelanie. W 1935 w Aeroklubie Lwowskim ukończył kurs szybowcowy.

W 1936 wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1938 i 47. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[1][3]. Umiejętności pilota doskonalił później w Szkole Pilotażu w Grudziądzu. Otrzymał przydział do 123 eskadry myśliwskiej^[4], a w 1939 powrócił do szkoły w Dęblinie na stanowisko instruktora.

W kampanii wrześniowej wykonał jeden lot bojowy^[2], następnie po 13 września zajął się ewakuacją personelu dęblińskiej szkoły^[5]. Przez Czechosłowację, Rumunię i Węgry dotarł w listopadzie do Marsylii. Otrzymał przydział do nowo tworzonego Dywizjonu I/145 w Villacoublay. Odbył szkolenie na samolotach Caudron CR.714 w Lyon-Bron^[6]. Od 11 maja dywizjon wykonywał loty bojowe w obronie Lyonu, a od 22 maja nad Paryżem z Villacoublay^[6]. Za krytykę dowódcy dywizjonu majora Kępińskiego, uznaną przez dowódcę za zarzucanie mu tchórzostwa, Łanowski został odsunięty od lotów i osadzony 29 maja w areszcie^[6]. 11 czerwca 1940 Witold Łanowski został skazany przez Sąd Polowy Nr 7 w Lyonie na 21 dni obostrzonego aresztu za występek przeciwko karności^[6]. W zamieszaniu związanym z upadkiem Francji uciekł 24 czerwca z aresztu i w Marsylii wsiadł na statek do Wielkiej Brytanii, docierając do Liverpoolu 12 lipca 1940^[6].

We wrześniu 1940 otrzymał przydział do 55 OTU jako instruktor, a następnie do Dywizjonu 308. 30 grudnia 1941 został skierowany do Dywizjonu 317 i otrzymał awans na porucznika^[7]. W kwietniu 1943 ukończył kurs dla dowódców eskadr i trafił do Dywizjonu 302 jako dowódca eskadry A. W marcu 1944 został odsunięty od latania operacyjnego i skierowany do 354 Fighter Group 9 USAAF. Dzięki kontaktom z Bolesławem Gładychem i Francisem Gabreskim uzyskał przydział do 61 Dywizjonu Myśliwskiego 56 Fighter Group^[5]. Latał na samolotach Republic P-47 Thunderbolt, biorąc udział w eskortowaniu bombowców Boeing B-17 Flying Fortress. Podczas tych lotów uzyskał dwa potwierdzone zestrzelenia. Na liście Bajana został sklasyfikowany na 172. pozycji^[8]. Sam Witold Łanowski deklarował zniszczenie łącznie 6 samolotów wroga^[5].

Po zakończeniu wojny pozostał w RAF jako pilot transportowy. 22 listopada 1949 otrzymał brytyjskie obywatelstwo^[9]. W 1955 miał wypadek podczas lotu na samolocie Venom, który na rok wyłączył go z latania^[2]. W 1957 zakończył służbę w RAF. W 1962 został zwerbowany przez Jana Zumbacha do służby w lotnictwie Katangi, gdzie walczył przez dwa lata^[7].

Swe życie opisał w autobiograficznej książce Zabierz nas do domu „Lanny” wydanej w Polsce w 2016 r. nakładem wydawnictwa Rebis.

Zmarł 16 września 1993 w Londynie, gdzie też jest pochowany.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych - dwukrotnie^[10]
• Distinguished Flying Cross (Stany Zjednoczone)

Przypisy

Bibliografia

• Bartłomiej Belcarz. Ten krnąbrny Łanowski. „Lotnictwo z Szachownicą”. Nr 2 (2/2002), s. 37-39, 2002. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539. 
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.