Witold Ścibor-Rylski

Witold Rylski
Ścibor
Ilustracja
Witold Rylski, szkic W. Wodzinowskiego z 1915 roku
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

12 lutego 1871
Wielopole, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1926
Boerne, Teksas, USA

Przebieg służby
Lata służby

1889-1898
1899-1902
1914-1918
1918-1921

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Flag of Transvaal.svg Flag of the Orange Free State.svg Cudzoziemcy - ochotnicy w armiach Republiki Południowoafykańskiej oraz Wolnego Państwa Orania
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Jednostki

6 Pułk Piechoty
4 Pułk Piechoty
2 Pułk Piechoty
11 Pułk Piechoty
38 Pułk Piechoty

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

II wojna burska
I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Dwór w Wielopolu - od połowy XIX w. do późnych lat 80. XIX w. w posiadaniu Rylskich.

Witold Ścibor-Rylski[a] herbu Ostoja (ur. 12 lutego 1871 w Wielopolu, zm. 26 lutego 1926 w Boerne) – oficer austro-węgierski, ochotnik w II wojnie burskiej, legionista, pułkownik piechoty Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany na generała brygady, działacz polonijny w Stanach Zjednoczonych, społecznik.

Życiorys

Był wnukiem Wincentego Ścibora-Rylskiego (zm. 1885, powstaniec listopadowy[2], właściciel ziemski). Urodził się 27 lipca 1867 jako syn Augusta (1841-1902, powstaniec styczniowy, właściciel ziemski, urzędnik) i Ludmiły z domu Leszczyńskiej; jego rodzeństwem byli Maria (ur. 1866), Edmund (1867-1914, urzędnik, kapitan C. K. Armii poległy w I wojnie światowej[3]), Kazimiera (1869–1871), Olga (1873-1898), Stanisław (1875-1916[4], kapitan C. K. Armii poległy w I wojnie światowej[5]), Józef Stefan wzgl. Stefan (ur. 1877)[6][7][8][9].

W roku szkolnym 1881/1882 ukończył I klasę w C. K. Gimnazjum w Sanoku[10]. Do lat 80. rodzina zamieszkiwała w majątku Wielopole pod Zagórzem, po czym przeprowadziła się do Lwowa, gdzie rodzeństwo podjęło naukę szkolną. Po zakończeniu gimnazjum Witold Ścibor-Rylski rozpoczął służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Ukończył szkołę kadetów. Jego oddziałem macierzystym był Czeski Pułk Piechoty Nr 102. Na stopień kadeta piechoty został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1890, a na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 maja 1893[1][11]. W 1895 wyjechał do Transwalu, gdzie został urzędnikiem kolejowym, a jako porucznik cywilnej milicji wziął udział w bitwie pod Johannesburgiem[12][13].

Będąc urzędnikiem prywatnym uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1900 został uznany przynależnym do gminy Sanok[14]. Miał córkę Olgę Ludmiłę Marię (ur. 1907, pod koniec lat 20. stenotypistka)[14].

Po klęsce Burów wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W latach 1910-1914 był prezesem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w USA[15]. Druh Rylski był jednak odosobniony w swoich poglądach opowiadając się za militarnym udziałem sokolstwa amerykańskiego w czynie zbrojnym Legionów[16].

Ostatecznie wraz z grupą ochotników przypłynął do Europy i zaciągnął się do Legionów Polskich. Walczył w szeregach I Brygady Legionów. W grudniu 1914 roku został dowódcą V batalionu 2 pułku piechoty Legionów Polskich i wziął udział w Bitwie pod Łowczówkiem[17]. 28 lipca 1915 został organizatorem i pierwszym dowódcą 6 pułku piechoty Legionów Polskich. Obowiązki dowódcy pułku pełnił do 2 października 1915. W grudniu 1916 uzyskał stopień podpułkownika. W 1917, po kryzysie przysięgowym dowodził 2 pułkiem piechoty Legionów Polskich (26-27 lipca) i 6 pułkiem piechoty Legionów Polskich (28 lipca - 20 sierpnia).

W listopadzie 1918 został przyjęty do odrodzonego Wojska Polskiego, w stopniu pułkownika dowodząc 11 pułkiem piechoty, a potem 38 pułkiem piechoty Strzelców Lwowskich, kolejno w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Po ustaniu działań wojennych powrócił do USA.

Zmarł 26 lutego 1926 w Boerne. Został pochowany na miejscowym cmentarzu[18].

Awanse

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji cesarskiej i królewskiej Armii figurował, jako Witold Ritter Rylski von Wielki Ścibor[1].

Przypisy

  1. ↑ a b Schematismus 1891 ↓, s. 262, 509.
  2. ↑ † Wincenty Ścibor-Rylski. „Echo z nad Sanu”, s. 3, Nr 6 z 7 czerwca 1885. 
  3. ↑ Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. Nr 2, s. 3, 2 stycznia 1916. 
  4. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1889/1890 (zespół 7, sygn. 9). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 230.
  5. ↑ Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. Nr 2, s. 3, 25 czerwca 1916. 
  6. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1891/1892 (zespół 7, sygn. 13). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 38.
  7. ↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 2, Nr 47 z 23 listopada 1902. 
  8. ↑ Jerzy Tarnawski. Mieszkańcy parafii zagórskiej w powstaniu styczniowym. „Verbum”, s. 12, Nr 1 (49) z 27 stycznia 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  9. ↑ Jerzy Tarnawski. Wielopolanin z afrykańskim epizodem. „Verbum”, s. 18-19, Nr 2 (50) z 24 lutego 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  10. ↑ Sprawozdanie C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1882. Sanok: Fundusz Naukowy, 1882, s. 61. W roku szkolnym 1882/1883 klasę II ukończył Tadeusz Rylski Sprawozdanie C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1883. Sanok: Fundusz Naukowy, 1883, s. 89.
  11. ↑ Schematismus 1894 ↓, s. 257, 532.
  12. ↑ Kronika. Polacy w Transvaalu. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 38 z 16 lutego 1896. 
  13. ↑ List sanoczanina z Transvaalu. „Gazeta Sanocka”, s. 2-3, Nr 49 z 8 marca 1896. 
  14. ↑ a b Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 409 (poz. 43), 435 (poz. 326).
  15. ↑ Leonard Stefański, Falcon Recruit w: The Armed Effort of American Polonia in short stories and wartime tales editor: Arthur L. Waldo, Chicago 1938, s. 32
  16. ↑ Mieczysław Wrzosek,Problem Wojska Polskiego jak armii sprzymierzonej w latach 1914-1918. forteca.w.activ.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-05-28)].. Uniwersytet w Białymstoku.
  17. ↑ Bitwa pod Łowczówkiem 1914
  18. ↑ Boerne Cemetery
  19. ↑ Mianowania i przeniesienia w Legionach. „Nowa Reforma”, s. 3, Nr 299 z 16 czerwca 1915. 
  20. ↑ Ostatnie nowiny. Wojskowe. „Głos Stolicy”, s. 3, Nr 20 z 18 grudnia 1916. 

Bibliografia

  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891. (niem.)
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.)
  • Czyn Zbrojny Polonii Amerykańskiej w nowelkach i opowiadaniach wojskowych, Wydawca: Arthur L. Waldo, nakładem "Dziennika Zjednoczenia" Chicago 1938
  • Almanach oficerski: praca zbiorowa, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923
  • Józef Kozioł, Straceńców los, czyli o Legionistach spod Łowczówka, Tuchów 2009
  • August hr. Krasicki, Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914 - 1916, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1988.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, s. 175
  • Księga chwały piechoty: komitet redakcyjny pod przewodnictwem płk. dypl. Bolesława Prugara Ketlinga, Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1992
  • Wacława Milewska, Walki I Brygady Legionów Polskich – Grudzień 1914
  • Wacława Milewska, Janusz Tadeusz Nowak, Maria Zientara, Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1998
  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917
  • Kazimierz Satora, Powieści wrześniowych sztandarów, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa, 1990 ISBN 83-211-1104-1
  • Jerzy Tarnawski. Mieszkańcy parafii zagórskiej w powstaniu styczniowym. „Verbum”, s. 12, Nr 1 (49) z 27 stycznia 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  • Jerzy Tarnawski. Wielopolanin z afrykańskim epizodem. „Verbum”, s. 18-19, Nr 2 (50) z 24 lutego 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu. 
  • Mieczysław Wrzosek, Problem Wojska Polskiego jak armii sprzymierzonej w latach 1914-1918. Uniwersytet w Białymstoku. Dostęp z 26 września 2008.
  • Stanisław Wyrzycki, 2 Pułk Piechoty Legionów, Wydawnictwo Ajaks, Warszawa 2000, ISBN 83-85621-05-9.
  • Lech Wyszczelski, Wojsko Polskie w latach 1918-1921, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006, ISBN 83-89729-56-3, OCLC 830813322.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).
PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
PL Epolet gen bryg.svg
Naramiennik generała brygady Wojska Polskiego (1919-39).
Flag of Transvaal.svg
Autor: Himasaram, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Flag of the Transvaal and the South African Republic; the "Vierkleur"
PL Epolet kpt.svg
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Manor house in Wielopole 3.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dwór w Wielopolu.
PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Witold Rylski, szkic W. Wodzinowskiego.jpg
Rysunek ołówkiem: "Witold Rylski". Autor Wincenty Wodzinowski. Data na rysunku: 20.09.1915.