Witold Broniewski

Witold Broniewski
	; Witold Broniewski (1926)
Data i miejsce urodzenia	15 października 1880 ; Psków, gubernia pskowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1939 ; Warszawa, Polska
	Minister robót publicznych
Okres	od 15 maja 1926; do 30 września 1926
Poprzednik	Mieczysław Rybczyński (p.o.)
Następca	Jędrzej Moraczewski
	Odznaczenia

Grób prof. Witolda Firlej Broniewskiego na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie

Witold Firlej Broniewski (ur. 15 października 1880 w Pskowie^[1], zm. 11 stycznia 1939 w Warszawie) – polski naukowiec, metaloznawca, metalurg. Minister robót publicznych w okresie II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Urodził się w polskiej inteligenckiej rodzinie Juliana Firley-Broniewskiego i Anatolii z Suchockich. Ukończył II Gimnazjum Klasyczne w Petersburgu (1900). Od 1901 studiował matematykę i fizykę na Uniwersytecie w Petersburgu, następnie fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1901–1904), elektrotechnikę w Instytucie Elektrotechniki i Mechaniki Stosowanej uniwersytetu w Nancy (1904–1908, uzyskał tytuł inżyniera elektryka) i fizykę na paryskiej Sorbonie, gdzie był uczniem m.in. Marii Skłodowskiej-Curie (1908–1911, uzyskał doktorat nauk fizycznych). Habilitację otrzymał na Politechnice Lwowskiej (1912). Podczas studiów w Krakowie należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, organizacji narodowo-demokratycznej „Młodość” oraz Towarzystwa Szkoły Ludowej^[2]. Do 1914 był członkiem Ligi Narodowej^[3].

W latach 1914–1919 wykładowca metalografii na Uniwersytecie Paryskim. W 1919 wstąpił do Armii Polskiej we Francji. Ukończył szkołę podoficerską artylerii w Vincennes, a następnie szkołę oficerską artylerii w Fontainableau i służył jako instruktor w III Grupie Artylerii Polowej w Le Mans. 11 lutego 1919 uzyskał stopień podporucznika. W czerwcu 1919 wraz z armią gen. Józefa Hallera powrócił do kraju i został zwolniony z wojska.

Od września 1919 do 1920 profesor nadzwyczajny i kierownik katedry maszyn przemysłowych i chemicznych Politechniki Lwowskiej, od 1920 do śmierci w 1939 profesor zwyczajny Politechniki Warszawskiej.

Od lipca do listopada 1920 jako ochotnik walczył na froncie w wojnie polsko-bolszewickiej^[2].

Prowadził badania w zakresie metalografii i fizykochemii metali, a także obróbki plastycznej i cieplnej. Pionier polskich badań nad zjawiskiem pełzania metali.

W 1920 członek założyciel Akademii Nauk Technicznych (w latach 1928–1936 jej sekretarz generalny). Od 15 maja do 24 września 1926 minister robót publicznych w pierwszym i drugim rządzie Kazimierza Bartla.

19 października 1936 został skazany przez Sąd Okręgowy w Warszawie na karę dwóch miesięcy aresztu w zawieszeniu oraz 500 zł grzywny w procesie o zniesławienie wytoczonym przez prof. Jana Czochralskiego^[4].

Był laureatem m.in. nagrody im. Alhumberta Akademii Francuskiej (1910)^[5].

Pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 29A-6-7).

Publikacje

Recherches sur les propriétés électriques des alliages d’aluminium, 1911.
Zasady metalografii, Lwów-Warszawa 1921.
O stopach antymonu z cyną i antymonu z ołowiem / W. Broniewski i L. Śliwowski. O stopach miedzi z cyną: bibliografja / W. Broniewski i B. Hackiewicz, Warszawa 1929: wyd. Akademji Nauk Technicznych.
Travaux pratiques de metallographie, 1930.
Sur l’ecrouissage du fer, 1931.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)^[6]^[7]
Medal im. Berthelota Akademii Francuskiej (1910)^[5]

Upamiętnienie

Imieniem Witolda Broniewskiego nazwano jedno z audytoriów w gmachu wydziału mechaniczno-technologicznego Politechniki Warszawskiej, a 10 października 1967 odsłonięto w nim tablicę pamiątkową^[2].

Przypisy

↑ StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 73 .
↑ ^a ^b ^c Broniewski Witold, Giganci Nauki [dostęp 2022-06-01] .
↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 571.
↑ Skazanie prof. Broniewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 241 z 20 października 1936.
↑ ^a ^b Sylwetki profesorów Politechniki Warszawskiej. Witold Broniewski (1880–1939) [dostęp 2022-06-01].
↑ M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 174 („za wybitne zasługi na polu naukowem”).
↑ Odznaczenia orderem „Polonia Restituta”. „Kurier Warszawski”. Nr 133, s. 13, 14 maja 1928.

Linki zewnętrzne

[kto73-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 73 .

[:0-2] Broniewski Witold, Giganci Nauki [dostęp 2022-06-01] .

[3] Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 571.

[4] Skazanie prof. Broniewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 241 z 20 października 1936.

[:1-5] Sylwetki profesorów Politechniki Warszawskiej. Witold Broniewski (1880–1939) [dostęp 2022-06-01].

[6] M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 174 („za wybitne zasługi na polu naukowem”).

[7] Odznaczenia orderem „Polonia Restituta”. „Kurier Warszawski”. Nr 133, s. 13, 14 maja 1928.

[kier-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e jako kierownik resortu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

W dniu zaprzysiężenia	Kazimierz Bartel Witold Broniewski Stanisław Jurkiewicz Czesław Klarner Eugeniusz Kwiatkowski Wacław Makowski Józef Mikułowski-Pomorski p.o. Kazimierz Młodzianowski Józef Piłsudski Józef Raczyński p.o. August Zaleski
Późniejsi członkowie rządu	Aleksander Raczyński Paweł Romocki p.o. Witold Staniewicz Antoni Sujkowski

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne