Witold Czartoryski (ordynat)

Witold Kazimierz Czartoryski
Witold Kazimierz Filip Maria
Ilustracja
fotografia autorstwa Walerego Rzewuskiego

Pogoń Litewska
RodzinaCzartoryscy herbu Pogoń Litewska
Data i miejsce urodzenia10 marca 1876
Paryż
Data i miejsce śmierci29 października 1911
Wersal, Francja
OjciecWładysław Czartoryski
MatkaMałgorzata Adelajda Orleańska

Witold Kazimierz Czartoryski (ur. 10 marca 1876 w Paryżu; zm. 29 października 1911 w Wersalu) – książę herbu Pogoń Litewska, polski arystokrata, mecenas sztuki, I ordynat na Gołuchowie[1].

Życiorys

Witold Kazimierz urodził się w Paryżu. Był synem księcia Władysława i księżniczki francuskiej Małgorzaty. Miał starszego brata Adama Ludwika, który po śmierci ojca został głową rodu Czartoryskich. Książę Witold kształcił się w rodzinnym domu pod kierunkiem polskich nauczycieli oraz w Koburgu. Później został wolnym słuchaczem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był podróżnikiem, lingwistą, a przede wszystkim zbieraczem książek[1][2]. Posiadał własny zamek w Normandii, gdzie zgromadził liczącą ponad 25 000 woluminów bibliotekę z dziełami w języku arabskim, hiszpańskim, litewskim, francuskim oraz włoskim w znacznej mierze dotyczące wolnomularstwa, okultyzmu, ogólnie pojętej historii, religioznawstwa, geografii (w tym atlasy z różnych zakątków kuli ziemskiej), matematyki czy też sztuk pięknych. Po jego śmierci w Paryżu zbiory te trafiły do Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego oraz rodowej Biblioteki w Krakowie[3].

W 1899 jego ciotka, Izabella Działyńska zostawiła w spadku jemu i jego Adamowi Ludwikowi majątek w Gołuchowie. Książę Witold doceniając ogromną rangę kolekcji dzieł sztuki sprawował nad nią pieczołowitą opiekę powiększając zbiory o zabytki kultur starożytnych. Około 1909 roku zamierzał przenieść całą kolekcję do Pałacu Działyńskich w Poznaniu. Nie zdążył zrealizować tego zamierzenia. Zmarł przedwcześnie w wieku 35 lat, w 1911 roku. Po jego śmierci II ordynatem na Gołuchowie i jednocześnie spadkobiercą majątku został brat Adam Ludwik.

Genealogia

Prapradziadkowie

August Aleksander Czartoryski
(1697-1782)
∞ 1731
Zofia Czartoryska z Sieniawskich
(1699-1777)

Jerzy Detloff Flemming
(1751-1802)
∞ 1744
Antonina Czartoryska
(1728-1746)

Józef Sapieha
(1737–1792)
∞ 1761
Teofila Strzeżysława z Jabłonowskich Sapieha
(1742-1816)

Andrzej Hieronim Zamoyski
(1716-1792)
∞ 1775
Konstancja Czartoryska
(1742-1797)

Ludwik Filip Józef Burbon-Orleański
(1747-1793)
∞ 1769
Ludwika Maria de Penthièvre
(1753-1821)

Ferdynand I Burbon
(1751-1825)
∞ 1768
Maria Karolina Habsburg
(1752-1814)

Franciszek z Saksonii-Coburga-Saalfeld
(1750-1806)
∞ 1777
Augusta Reuss-Ebersdorf
(1757-1831)

Franciszek Józef Koháry
(1760-1826)
∞ 1790
Maria Antonia Waldstein-Wartenberg
(1771-1854)

Pradziadkowie

Adam Kazimierz Czartoryski
(1734-1823)
∞ 1761
Izabela Czartoryska
(1746-1835)

Aleksander Antoni Sapieha
(1773–1812)
∞ 1797
Anna Jadwiga Sapieżyna
(1772–1859)

Ludwik Filip I
(1773–1850)
∞ 1809
Maria Amelia Burbon-Sycylijska
(1782–1866)

Ferdynand z Saksonii-Coburga-Saalfeld
(1785–1851)
∞ 1815
Maria Antonia Koháry
(1797–1862)

Dziadkowie

Adam Jerzy Czartoryski
(1770–1861)
∞ 1817
Anna Zofia Sapieha
(1799–1864)

Ludwik Karol Orleański
(1814–1896)
∞ 1840
Wiktoria z Saksonii-Coburga-Kohary
(1822–1857)

Rodzice

Władysław Czartoryski
(1828–1894)
∞ 1872
Małgorzata Orleańska
(1846–1893)

Witold Kazimierz Czartoryski (1876–1911)

Przypisy

  1. a b Gołuchów w: Michał Kowalski, Wieści z Gołuchowa nr 12, październik 1990
  2. Marian Kukiel, Czartoryski Adam Ludwik, w: Polski Słownik Biograficzny, Tom IV, Kraków 1938, s. 270
  3. Klauzule prawne aktu darowizny ks. Witolda Czartoryskiego, opracowanego przez prof. E. Tilla

Bibliografia

  • Michał Kowalski, „Wieści z Gołuchowa” nr 12, październik 1990
  • Marian Kukiel, Czartoryski Adam Ludwik, w: Polski Słownik Biograficzny, Tom IV, Kraków 1938, s. 270

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Witold Czartoryski - Walery Rzewuski.jpg
Książę Witold Czartoryski z Gołuchowa