Witold Grabowski

Witold Grabowski

Data i miejsce urodzenia	13 marca 1898 Batumi, obwód batumski, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	25 października 1966 Londyn, Wielka Brytania
Minister sprawiedliwości, naczelny prokurator
Okres	od 16 maja 1936 do 30 września 1939
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
Poprzednik	Czesław Michałowski
Następca	Władysław Sikorski (na uchodźstwie)

Witold Grabowski (ur. 13 marca 1898 w Batumi, zm. 25 października 1966 w Londynie) – polski prawnik, minister sprawiedliwości, naczelny prokurator od 16 maja 1936 do 30 września 1939, oskarżyciel w procesie brzeskim.

Życiorys

Urodził się w Batumi (Kaukaz Południowy). Szkołę średnią ukończył w Rostowie nad Donem^[1]. W czasie wojny domowej w Rosji walczył w 4 Dywizji Strzelców Polskich pod komendą gen. Żeligowskiego^[1] na Kubaniu i w 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. W 1919 podjął pracę w Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich okręgu mińskiego^[1]. W roku następnym wstąpił ochotniczo do wojska i brał udział w walkach o Wilno^[1]. W 1922 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, po czym podjął pracę w Delegaturze Rządu Polskiego przy rządzie Litwy Środkowej, następnie w okręgowej Izbie Kontroli Państwa w Wilnie^[1].

Po odbyciu aplikacji sądowej został w 1926 podprokuratorem w Wilnie, a rok później w Piotrkowie Trybunalskim^[1]. W 1928 został wiceprezesem Sądu Okręgowego w Warszawie, a od 1930 pełnił funkcję prokuratora Sądu Apelacyjnego w Warszawie^[1]. W 1931 oskarżał w procesie brzeskim. Od 15 maja 1936 do wybuchu wojny był ministrem sprawiedliwości w rządzie Felicjana Sławoja Składkowskiego. W 1938 został wybrany do Senatu V kadencji z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Po agresji ZSRR na Polskę 18 września 1939 w Kutach przekroczył wraz z rządem RP granicę polsko-rumuńską. Został internowany, w połowie 1940 zbiegł przez Bułgarię do Turcji, skąd w październiku 1940 dotarł do Palestyny. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, wkrótce na wniosek gen. Władysława Sikorskiego urlopowany bezterminowo. Rozpoczął służbę w wojsku brytyjskim, walczył w kampanii libijskiej. Od 1943 w składzie Wojskowej Administracji Brytyjskiej (BMA) w Erytrei.

W latach 1943–1951 był prezesem Sądu Okręgowego w Asmarze. Pracował jako sędzia w Etiopii, m.in. jako prezes Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Addis Abebie, uczestniczył w kodyfikacji prawa etiopskiego.

Wykładowca Uniwersytetu w Addis Abebie. W 1957 zamieszkała z nim żona Irena, która wcześniej pracowała w USA, m.in. w Sekcji Polskiej Rozgłośni „Głos Ameryki” i współtworzyła Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. W maju 1966 przeniósł się wraz żoną stałe do Wielkiej Brytanii, gdzie w październiku zmarł.

Pochowany na cmentarzu Putney Vale(ang.) - kwatera U, grób 1060.

W czasach studenckich uczestniczył w turniejowym życiu szachowym Wilna. W latach 30. XX w. wchodził w skład Rady Naczelnej Polskiego Związku Szachowego, a od 1938 był ostatnim prezesem związku przed wybuchem II wojny światowej. Jedna z jego partii, stoczona w styczniu 1938 w kasynie oficerskim Yacht Clubu w Warszawie, została opublikowana na łamach „Polski Zbrojnej” przez przeciwnika Grabowskiego, Mariana Steifera.

Przypisy

Bibliografia, linki

• Grabowski Witold w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, t. I s. 39-40.
• Witold Grabowski (witryna Senatu RP)
• Witold Grabowski. „W Służbie Penitencjarnej”. Nr 3, s. 2, 1 czerwca 1936. 
• Tadeusz Wolsza, Arcymistrzowie, mistrzowie, amatorzy... Słownik biograficzny szachistów polskich, tom 2, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1996